-  Một số trường ĐH  do chạy theo kinh tế, lợi nhuận mà chưa quan tâm đến chất lượng đào tạo, biểu hiện là tuyển vượt chỉ tiêu không phù hợp với CSVC và đội ngũ giáo viên.

Từ 22/9-12/10, Bộ GD-ĐT tiến hành thanh tra 24 trường ĐH với 4 nội dung trong đó có tuyển sinh và đào tạo, VietNamNet đã có cuộc trao đổi với Phó Chánh thanh tra Trần Bá Giao chiều 26/9.

> Đề án ghi 20 tiến sĩ, thực tế chỉ có...1!

Ông Trần Bá Giao, Phó Chánh thanh tra Bộ GD-ĐT.

- Đây là cuộc thanh tra định kỳ theo kế hoạch của Bộ GD-ĐT đối với các trường ĐH, CĐ. Lần này Bộ sẽ thanh tra 4 nội dung: triển khai nhiệm vụ năm học, thực hiện các cuộc vận động "2 không";  học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, phòng chống tham nhũng và đặc biệt là tuyển sinh, đào tạo.

Đợt thanh tra này diễn ra từ 22/9 đến 12/10 trên cả 3 miền Bắc, Trung, Nam. Hiện nay, đoàn miền Bắc đã đi được 5 trường, miền Trung được 2 trường và miền Nam sẽ bắt đầu đi thanh tra từ 4/10.

Sau khi có kết luận thanh tra các đoàn, chúng tôi sẽ có báo cáo tổng thể đợt thanh tra này.

Tại sao chỉ thanh tra có 24 trường? Phải chăng các trường "bị" thanh tra lần này có vấn đề?  

- Chọn trường ngẫu nhiên, mỗi miền chọn 8 trường cả công lập và ngoài công lập. Nhưng trường công lập nhiều hơn do trước đó Bộ đã có cuộc kiểm tra khoảng 30 trường ngoài công lập thành lập trong vòng 10 năm trở lại đây.

Cách thức chọn trường thanh tra dựa trên nguyên tắc, một trường không đi nhiều lần trong một năm, trừ trường hợp đột xuất, bất thường. Nhưng nói chung sẽ đến những trường nào chưa thanh tra để đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ năm học. Trên cơ sở đó, nếu họ còn hạn chế yếu kém thì sẽ chấn chỉnh.

Kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ vừa kết thúc, một số trường bị Bộ "thổi còi" khi làm sai quy chế, hoặc có những trường tuyển vượt so với chỉ tiêu, Bộ sẽ xử lý các trường này ra sao?

- Đứng về trách nhiệm thì các trường làm sai phải tự chịu trách nhiệm nếu cố tình chạy theo chỉ tiêu. Nếu có sai phạm Bộ sẽ tổ chức thanh tra xử lý. Cụ thể, những năm gần đây những trường tuyển vượt chỉ tiêu đã bị xử lý.

Từ năm học 2008-2009, các trường dựa trên tiêu chí của Bộ GD-ĐT để tự phân bổ chỉ tiêu. Yêu cầu tiêu chí về đầu tư xây dựng cơ bản, diện tích phòng học, thí nghiệm, đầu tư thiết bị tin học... Bộ căn cứ vào đó duyệt chỉ tiêu.

Vừa qua, trong Hội nghị các trường ĐH, CĐ thành lập 10 năm trở lại đây, Bộ đã thẳng thắn công khai các trường chạy theo số lượng mà không theo chất lượng. Cảnh tỉnh để các trường phải suy nghĩ nếu không muốn đánh mất uy tín, thương hiệu.

Khuyết điểm chủ yếu của các trường ĐH mới thành lập là, một số trường do chạy theo kinh tế, lợi nhuận mà chưa quan tâm đến chất lượng đào tạo, biểu hiện là tuyển vượt chỉ tiêu không phù hợp với CSVC và đội ngũ giáo viên.

Thứ hai là, các trường chưa quan tâm đầu tư về CSVC, đặc biệt là hệ thống thực hành, thí nghiệm với một số ngành đòi hỏi phải có thực hành, để giảm bớt chi phí. Như vậy, SV thiếu điều kiện thực hành. Mặc dù có một số trường đã liên hệ với trường này, trường nọ để thuê thực hành thí nghiệm, nhưng như vậy tính ổn định không cao, không thể tốt bằng việc đầu tư xây dựng ở trường.

Yếu điểm thứ 3 phải nhấn mạnh, đó là sự mâu thuẫn giữa Hội đồng quản trị và Ban giám hiệu với quan điểm không thống nhất trong xây dựng mục tiêu, chiến lượng phát triển. Chúng tôi đi kiểm tra thấy như vậy rất buồn. Vì chạy theo lợi nhuận nên đã gây ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng đào tạo.

Những mâu thuẫn này cần có sự phối hợp giữa Bộ GD-ĐT và lãnh đạo chính quyền địa phương (nơi trường hoạt động). Kinh nghiệm là, những nơi nào lãnh đạo địa phương quan tâm và phối hợp chặt chẽ với Bộ thì việc sẽ được xử lý rất nhanh.

Từ năm trước và đến năm nay vẫn có một số trường tuyển vượt chỉ tiêu, không thể bắt SV "dư" đó thôi học, nhưng CSVC nhà trường lại không đáp ứng được, vậy những trường hợp này được giải quyết thế nào, thưa ông?

- Gần đây, các trường có đề nghị giao chỉ tiêu trong 3 năm. Với sự ổn định trong 3 năm, có thể năm nay trường tuyển nhiều, nhưng năm sau tuyển ít đi và cân bằng tổng không vượt 3 năm.

Năm nay, một số trường thu học phí tăng vọt, vậy công tác thanh tra tài chính về vấn đề này như thế nào, thưa ông?

- Hiện nay, chúng tôi chưa nhận được thông tin này cũng như đơn từ bức xúc. Nhưng Bộ GD-ĐT đã yêu cầu 3 công khai, trong đó có công khai về thu chi. Trường phải công bố cho SV biết được trường thu như thế nào và tại sao lại thu như vậy. Còn lại, trường nào "cầm đèn chạy trước" đề án đổi mới cơ chế tài chính thì trường đó phải chịu trách nhiệm trước xã hội.

Trách nhiệm của các trường, đặc biệt các trường ngoài công lập là hàng năm đều phải có kiểm toán và có báo cáo về tài chính cho cơ quan quản lý về tài chính.

Xin cảm ơn ông!

• Bảo Anh (thực hiện)