Sau khi kết quả PISA 2003 được công bố, hàng trăm chuyên gia giáo dục, nhà báo từ khắp nơi trên thế giới, nhất là từ Đức đã tìm đến Phần Lan để tìm hiểu những “bí mật” thành công của nước này.

HS Phần Lan trong một buổi học ngoại khóa

PISA là Chương trình đánh học sinh quốc tế (Program for International Student Assesment) của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (Organisation for Economic Cooperation and Development), viết tắt là OECD.

Chương trình này nhằm đánh giá chất lượng giáo dục của học sinh các trường cơ sở của các quốc gia thành viên của tổ chức này (hiện tại gồm 30 quốc gia) và một số nước khác trên thế giới. 

Chương trình được thực hiện theo chu kỳ 3 năm một lần với học sinh ở độ tuổi 15.

 Mục đích của PISA là đánh giá việc tiếp nhận kiến thức và kỹ năng cần thiết cho việc hòa nhập vào xã hội của học sinh năm cuối cùng của bậc học cơ sở (chứ không phải đánh giá sự thông minh). Nội dung khảo sát, đánh giá tập trung vào các lĩnh vực như đọc hiểu, toán và khoa học. Đây là những lĩnh vực được coi là cần thiết cho cuộc sống sau khi kết thúc việc học ở trường học cơ sở.

Số lượng học sinh tham gia khảo sát PISA khoảng từ 4 500 đến 10 000 ở mỗi nước. Lần khảo sát đầu tiên, năm 2000, được tiến hành ở 43 quốc gia. Cuộc khảo sát thứ hai được thực hiện năm 2003 ở 41 quốc gia.

Ngoài những nội dung cơ bản như cuộc khảo sát năm 2000, trong cuộc khảo sát lần này còn có thêm việc xử lý vấn đề của học sinh. Cuộc khảo sát thứ ba, được mở rộng hơn với sự tham gia của học sinh 58 quốc gia cả trong và ngoài OECD, được tiến hành năm 2006.

Các kết quả:

Kết quả của hai cuộc điều tra trên đây đã khiến thế giới bị ”sốc” (từ dùng của các báo Phần Lan). 

Sau khi kết quả PISA 2003 được công bố, hàng trăm chuyên gia giáo dục, nhà báo từ khắp nơi trên thế giới, nhất là từ Đức đã tìm đến Phần Lan để tìm hiểu những “bí mật” thành công của nước này. 

Hàng loạt bài viết về hệ thống giáo dục Phần Lan xuất hiện trên các báo, tạp chí của Đức. Nước láng giềng Đan Mạch đã mời một số chuyên gia giáo dục Phần Lan sang phổ biến kinh nghiệm của Phần Lan.

Trước sự quan tâm của dư luận cũng như các nhà chyên môn trên thế giới, năm 2005, Ban quốc gia giáo dục Phần Lan đã tổ chức 3 hội thảo quốc tế với chủ đề “Phần Lan và PISA” (tháng 3/2005: http://www.oph.fi/english/SubPage.asp?path=447,490,39043, tháng 10/2005: http://www.oph.fi/info/pisahelsinki/ và tháng 12/2005: http://www.oph.fi/info/pisahelsinki2/).

Bên cạnh việc phổ biến những kinh nghiệm của nền giáo dục Phần Lan, Hội thảo còn tổ chức những buổi thăm và tham dự các buổi học ở một số trường học của Phần Lan.

  Theo các nhà giáo dục Phần Lan, nguyên nhân mang lại thành công cho giáo dục nước này là: - Giáo dục bình đẳng đối với tất cả mọi người, không phân biệt giới tính, điều kiện kinh tế, thành phần dân tộc - Giáo dục miễn phí ở tất cả các cấp. - Giáo dục cơ sở toàn diện (từ lớp 1 đến lớp 9, không phân biệt tiểu học và trung học cơ sở) - Nhà nước thống nhất chỉ đạo, địa phương thực hiện và điều hành - Đội ngũ giáo viên có chất lượng và độc lập trong giảng dạy. - Nội dung giảng dạy trong trường học ở Phần Lan rất thiết thực và liên thông.

Trong phần tới, tác giả sẽ giới thiệu sự thành công của giáo dục Phần Lan.

• Lê Lam (từ Phần Lan)