Trưởng đoàn tại kỳ thi năm 2002

Bố mẹ là xã viên HTX, trình độ lớp 2 và đến năm 1960 mới được học bổ túc văn hoá, gia đình lại có 8 anh em, nên hầu như mọi người đều chọn ngả rẽ đi làm công nhân.

Nhưng với Hoà thì học hiển nhiên như không có bất kỳ lựa chọn nào hợp lý hơn, vì cậu học rất giỏi và không phải mất tiền. Năm 1969, khi lương bố mẹ chỉ hơn 20 đồng, Hoà nhận học bổng 19 đồng, thừa trang trải tiền học và đưa mẹ.

Du học để trở về

Giải Nhì Toán quốc tế là tấm "hộ chiếu" đẹp, Hoà được triệu tập học tiếng tại ĐH Ngoại Ngữ chờ ngày du học.

Đáng lẽ đi Nga, nhưng khi phân người, Bộ điều sang Đức vì “phải cho vài người sang đó để giữ ngoại giao” mà Hoà thì từng thi quốc tế ở Đức nên rất phù hợp. Hoà trở thành SV rồi chuyển tiếp sinh ngành Toán rời rạc như thế.

Năm 1985, cầm trong tay bằng Tiến sỹ (Dr. rer. Nat.), anh về nước công tác ở Viện Tính toán và Điều khiển, nơi có mật độ TS Tây học khá cao. Anh cán bộ 30 tuổi trở thành "dân du mục" suốt dọc miền đất cao nguyên để lấy số liệu thực hiện đề tài cấp nhà nước nhằm quy hoạch các vùng lãnh thổ Tây Nguyên. Thời đó, phỉ còn hoạt động, đã có cán bộ Viện Khoa học Việt Nam chết vì bệnh tật hoặc vì phỉ ở vùng núi rừng này.

Năm 1989, anh nhận được suất đi trao đổi ở Viện Hàn lâm Khoa học Đức. Nước Đức thống nhất, anh ở lại làm tiếp luận văn Tiến sỹ khoa học (Dr. habil) với đề tài nghiên cứu về "Chu trình Hamilton", một vấn đề trung tâm của lý thuyết đồ thị, có liên quan đến lý thuyết độ phức tạp và các vấn đề tối ưu. Đây là một trong các bài toán NPC (7 bài toán còn mở mà nhân loại chưa giải quyết được).

Về nước năm 1997, Viện Tính toán và Điều khiển đã giải thể vì không còn phù hợp cơ chế mới. Anh trở thành cán bộ nghiên cứu Viện CNTT mới thành lập năm 1993. Thời gian này, anh có thêm nghề tay trái: giảng viên thỉnh giảng tại ĐH Bách khoa.

Thày của nhiều thế hệ học sinh giỏi

Công việc nghiên cứu và gắn bó với SV có lẽ là mảnh đất phù hợp nhất với Vũ Đình Hoà.

Năm 1999, lần đầu tiên có một trung tâm quy tụ các HS từng đoạt giải trong các kỳ thi HSG quốc tế và khu vực do công ty FPT thành lập. Và ông, với nhiều yếu tố phù hợp vị trí này đã được mời làm giám đốc.

Mấy tháng nghiên cứu và viết đề án thành lập, cuối năm, trung tâm Tài năng Công nghệ trẻ FPT (FYT – FPT Young Talents) ra đời với tiêu chí đối với các thành viên: Có ý chí, hoài bão; Có trình độ chuyên môn; Có kiến thức xã hội; Có kỹ năng và điều kiện phát triển. Định hướng của FYT là trang bị những kỹ năng, hiểu biết xã hội và tạo điều kiện để các em phát triển toàn diện.

Ngoài hỗ trợ cơ sở vật chất và kinh phí, FYT luôn có nhiều hoạt động hướng ngoại: các cuộc thi, các buổi trao đổi với chuyên gia trong nhiều lĩnh vực. Đã có 7 khoá thành viên (mỗi khoá 2 năm) đến và đi. Hầu hết đều tới những nền giáo dục hàng đầu thế giới,  nhiều gương mặt thành công trong kinh doanh, công nghệ ở độ tuổi rất trẻ.

Duyên nợ với Olympic quốc tế

Niềm vui chiến thắng cùng đội tuyển IMO Việt Nam 2001

Duyên nợ còn khiến ông “dính” đến "bọn" Olympic quốc tế nhiều lần, với hơn 10 năm tham gia dạy đội tuyển Toán và có nhiều học trò xuất sắc, trong đó có Ngô Bảo Châu. Là bạn với gia đình TSKH Ngô Huy Cẩn, ông dạy Toán cho cậu con trai của người bạn lớn tuổi từ năm lớp 7 cho đến khi vào ĐH.

Bốn năm liên tiếp (1999-2002), ông có mặt trong đoàn Việt Nam dự IMO, 2 lần với tư cách phó đoàn và 2 lần làm trưởng đoàn.

Trò thi, thầy cũng phải thi. Dịch đề (từ tiếng Anh sang tiếng Việt cho HS), chấm bài của đội nhà, thuyết minh lại cho Hội đồng giám khảo và khôn khéo bảo vệ “gà nhà” ở từng con điểm.

Hiện tại, ông là trưởng bộ môn Khoa học máy tính, khoa CNTT, ĐHSP HN, đồng thời vẫn tiếp tục các hướng nghiên cứu chính: Phát triển ứng dụng CNTT trong thực tiễn; Giải quyết một số vấn đề mở của Toán rời rạc và Các vấn đề sư phạm và phương pháp giảng dạy. Ông cũng là tác giả của nhiều SGK, giáo trình ĐH, sách bồi dưỡng HSG và sách chuyên khảo cho các nhà khoa học.

20/11 này, ông sẽ là người rất hạnh phúc vì được nhận nhiều hoa của nhiều đối tượng học trò.

• Hoàng Lê

Kỳ 2: Phan Thị Hà Dương - Dạy học là niềm say mê