Ở phần trước, những kinh nghiệm hợp tác và khả năng đầu tư cho hạ tầng mạng GSM đầu những năm 90 có thể giúp triển khai nhanh hệ thống 3G, thì ở bài này các kinh nghiệm về thỏa mãn nhu cầu khách hàng, ứng dụng sát thực tế sẽ giúp đưa các dịch vụ 3G vào hoạt động thành công.

3. Nhu cầu thuê bao: Ưu tiên số 1

Một trong các bên có liên quan trong ngành di động cần phải được quan tâm sớm nhất có thể - thậm chí còn sớm hơn nhiều trước khi dịch vụ được đưa ra giới thiệu – đó là những khách hàng tiềm năng. Và điều mà ngành di động cần làm là hãy thỏa mãn nhanh hơn nữa những yêu cầu của thuê bao.

Điều mà các nhà khai thác di động cần làm là thỏa mãn nhanh nhu cầu của các thuê bao. (ảnh HY).

Đã có rất nhiều lời chỉ trích rằng ngành công nghiệp đã quá chậm chạp trong việc thỏa mãn nhu cầu của khách hàng từ 12 năm hoặc thậm chí trước đó - chúng nhắc chúng ta nhớ lại về giá cả cao ngất, sự hạn chế trong khả năng lựa chọn máy đầu cuối vốn đã to và thô, với một giao diện gây rối cho người dùng. Và thực tế diễn ra là những yếu tố đó không hề cản trở ngành công nghiệp viễn thông có được một tốc độ tăng trưởng chưa từng có đã được nêu trên.

Nhiều người nói rằng, viễn cảnh này cũng đang diễn ra tại nhiều nơi của châu Âu, châu Á Thái Bình Dương khi 3G được triển khai, chí ít là về phương diện người dùng. Tuy nhiên lịch sử cũng đã chứng minh rằng những người sớm chấp nhận công nghệ di động mới (mà GSM là một) đều là những người dễ tha thứ, và rằng ngành công nghiệp di động đã luôn luôn tìm ra được giải pháp để giúp cho thị trường của số đông người sử dụng dễ dàng trở thành những khách hàng lâu dài của các dịch vụ.

Những gì mà công nghiệp GSM chứng minh là một khả năng cực lớn để xóa bỏ đi những rào cản cho việc triển khai công nghệ, khi ngành này đã tìm ra những lối kiến tạo các dịch vụ hấp dẫn cho mọi kiểu người sử dụng - kể từ việc giới thiệu dịch vụ trả trước để đại đa số dân chúng có thể mua được dịch vụ di động, khả năng khéo léo tạo ra những thiết bị cầm tay, nhỏ gọn hơn và đa năng hơn, và cả việc phát triển các giao diện người dùng thông minh hơn và dễ hiểu hơn.

Giới truyền thông đã quá chú trọng về “sự chậm trễ” của 3G và họ đã bỏ qua một điểm. Những bài học của GSM đã được giới lãnh đạo viễn thông của ngày hôm nay quán triệt: đó là, không vội vàng với các hệ thống 3G cho đến khi những đòi hỏi trọng yếu của người sử dụng được thỏa mãn - giá mua bán thiết bị cầm tay thấp, khả năng lựa chọn máy cầm tay đa dạng, cả về kích cỡ sao cho gần giống những gì mà người dùng đang có, và cũng phải dễ dàng sử dụng như vậy. Nếu nhìn lại, thì những người sớm chấp nhận dịch vụ GSM ngày xưa còn dễ tha thứ hơn những người sử dụng di động sừng sỏ và ngày càng nhiều đòi hỏi của hôm nay. Đó là lý do vì sao rất nhiều nhà khai thác mạng 3G đang cẩn trọng từng bước để có thể thực hiện mọi thứ một cách đúng đắn ngay từ đầu.

4. Ứng dụng ‘sát thủ’?

GSM đã đi qua một thời kỳ khó khăn trong suốt 5 năm đầu tiên. Và vì chưa hề có tiền lệ nên GSM phải tìm đủ cách cho đến khi thấy cách tốt nhất. Những câu hỏi của ngày đó thường là: Chúng ta có thực sự cần công nghệ này không? Tại sao lại mất lâu thời gian để xây dựng mạng lưới này vậy? Tìm đâu ra các máy đầu cuối?

Những lời chỉ trích của ngày hôm nay cũng với những câu hỏi y như vậy nhưng có 2 câu hỏi có sức nặng hơn cả:  vẫn chưa tìm được tiếng nói chung về ứng dụng ‘sát thủ’   và ngành công nghiệp chưa biết định giá 3G như thế nào?

Nhưng vào cùng thời điểm này của quá trình phát triển GSM thì những lời cáo buộc tương tự cũng đã được đưa ra.

Giá cả thiết bị đầu cuối và các ứng dụng đều là những mối quan tâm hàng đầu của thập kỷ 90 và cho đến tận bây giờ. (ảnh HY).

Trong thời kỳ đầu của GSM - khi mà giá trị của SMS, một dịch vụ cho người dùng đã không được đánh giá đúng đắn. Vào buổi ban đầu của GSM, chẳng ai có thể ngờ  ‘tin nhắn ký tự’ sau này lại trở thành một dịch vụ được thị trường của giới trẻ chấp nhận (với gần 25 tỷ tin nhắn mỗi tháng được gửi đi trên toàn thế giới).

Tương tự như vậy, những công ty hàng đầu về GSM coi di động trả trước, khá đắt đỏ để thực hiện và chẳng lợi lộc gì nhiều, chỉ là một công cụ tiếp thị thôi. Bây giờ thì chúng ta đều thấy rằng các dịch vụ trả trước hóa ra lại là những động lực quan trọng nhất cho cả thị trường GSM đã và đang phát triển. 

Giá cả và ứng dụng đều đã là những mối quan tâm hàng đầu vào giữa thập kỷ 90. Những vấn đề này vẫn còn đó trong ngày hôm nay. Thậm chí lúc này các nhà khai thác mạng 3G còn thử nghiệm nhiều hình thức giá cả hơn cả trong giai đoạn phát triển tương tự của GSM. Cũng như vậy số lượng người tham gia vào việc tạo ra dịch vụ những ngày này cũng vượt quá con số đó của thời kỳ phát triển GSM đến cả trăm lần. Ngành thông tin di động đã có cả một quá trình được kiểm chứng trong việc phát hiện ra mức giá và các dịch vụ hấp dẫn số đông người dùng. Trong lĩnh vực 3G chưa bao giờ trong lịch sử viễn thông người ta lại tốn nhiều công của đầu tư để tìm kiếm điểm mấu chốt hấp dẫn người sử dụng như vậy.

Bạn có thể dễ dàng nhận thấy lịch sử đang lặp lại, theo đó rồi đây với 3G, người ta cũng sẽ giật mình như đã từng làm vậy tại các thời điểm quan trọng của GSM để thấy rằng “tại sao mình lại có thể ngốc như vậy mà không nhận thấy đó chính là ứng dụng ‘sát thủ’”, như trong trường hợp tin nhắn ký tự của GSM.

5. Những lời hứa thực tế

Giới thiệu một bước thay đổi mới trong công nghệ không bao giờ là dễ dàng (ví dụ như đi từ mạng viễn thông cố định sang di động). Quá trình học hỏi của cả ngành công nghiệp lẫn người dùng sẽ có nhiều khó khăn nảy sinh. Đã có lúc GSM chỉ là con tin của vận may. Kế hoạch đưa GSM vào khai thác tại châu Âu được hoạch định cho ngày 1/7/1991 nhưng nó lại được đưa ra 6 tháng sau đó.

Những công ty nặng ký đang sát gần tới việc chuyển sang 3G như T-Mobile, Orange và Vondafone đều đã học được bài học đó. Cách thức tiếp cận với 3G của họ là phấn đấu để thực hiện lời hứa của họ về dịch vụ cung cấp. Một vài người cho rằng họ đã quá thận trọng với những tuyên bố về kế hoạch mạng 3G của họ.

Nhưng chính họ đã học được từ những bài học của GSM, WAP, và GPRS rằng không phải những gì anh làm mà chính những lời hứa của anh sẽ mài sắc búa rìu của dư luận.

3G có thể sẽ phải đi qua những khó khăn của thời kỳ trứng nước, tất cả những gì mới đều phải trải qua thời kỳ đó, từ những đứa trẻ con cho đến những chương trình khám phá không gian - và 3G sẽ chẳng khác gì, cũng như GSM vậy.

Tuân thủ theo phương thức tiếp cận nhằm kiềm chế sự kỳ vọng có nghĩa là việc quản lý 3G sẽ tốt hơn nhiều so với những người tiền nhiệm của GSM. Bài học là phải ở thế chủ động, chế ngự sự kỳ vọng của người dùng và đưa họ trở về với hiện thực.

Chưa từng bao giờ giới các nhà khai thác mạng di động lại có được vị thế vững mạnh như vậy. Họ có đủ tiền để có thể đảm bảo rằng tất cả các thành phần cấu thành của 3G đã ở trong một bản hòa âm - hoặc họ có thể nói “Chúng tôi sẽ chưa đưa dịch vụ ra cho công chúng (để phải chịu sự chỉ trích)”. Nếu làm khác đi thì 3G sẽ có thể bị đe dọa.

Cũng chẳng có gì là sai trái cả nếu việc triển khai 3G chậm hơn so với dự kiến. Chuyện đó cũng đã xảy ra với GSM - 2 năm sau khi được đưa ra giới thiệu trên thế giới mới chỉ có 36 mạng GSM tại 22 nước. Điều đó chẳng phải là nguyên nhân cho bất cứ một tai họa tài chính nào cho ngành viễn thông di động.

3G còn ở vị trí tốt hơn nhiều vì vào lúc đó việc kinh doanh GSM non trẻ đâu có nguồn doanh thu nào khác từ những dịch vụ kinh doanh cốt lõi. 3G thì lại có nguồn thu lớn từ mạng GSM như một tiền đề xây dựng tương lai tươi sáng.

Kết luận

Trạm thu phát của Công ty dịch vụ viễn thông GPC. (ảnh HY)

3G đang ở trong điều kiện thuận lợi hơn nhiều so với 2G khi nó được triển khai. Vào lúc khai sinh GSM chẳng có bất cứ công ty phát triển ứng dụng nào cho GSM. Các công ty cung cấp thiết bị thì cứ theo những bộ tiêu chuẩn để phát triển sản phẩm với chứng năng và tính năng. Rồi các nhà khai thác mạng lại phải tự mình phát triển dịch vụ. Vào lúc khai sinh GSM, các nhà khai thác đã lựa chọn một hệ thống kỹ thuật số chưa được kiểm chứng (vào thời điểm đó), thay vì chọn những thứ đã thành chuẩn công nghệ cho cả một quốc gia như hệ thống tế bào analogue TACS ở Anh hay AMPS ở Mỹ. Tất nhiên 3G là một bước tiến của công nghệ di động, nhưng nó cũng vẫn chỉ là sự phát triển từ 2G - vốn là hiện tượng viễn thông thành công của thế kỷ.

Nói cách khác, 3G của ngày hôm nay không đòi hỏi người ta phải đặt vào niềm tin như GSM đã làm. Vào những năm cuối thập kỷ 80 những ông tổ sáng lập ra GSM đã phải đào sâu và tin tưởng rằng tiến bộ của bộ xử lý tín hiệu số và các thuật toán nén có thể phát triển và cho phép thực hiện những tiêu chuẩn căn bản như: Chất lượng thoại khách quan tốt; Giá thành thiết bị đầu cuối và dịch vụ thấp; Hỗ trợ chuyển vùng quốc tế; Có khả năng hỗ trợ những thiết bị cầm tay; Hỗ trợ một loạt các dịch vụ mới; Sử dụng hiệu quả dải phổ. Tất cả những tiêu chuẩn đó được thực hiện và 2G đã là một thành công lớn.

Bằng sự hiểu biết làm cách nào để 2G vượt qua được các khó khăn của mình mà nhiều khó khăn trong số đó chưa từng có tiền lệ  - thế hệ kế tiếp 3G sẽ có được sức mạnh. Những nhà điều hành của ngành công nghiệp di động những năm 2003 này đang được thừa hưởng những gợi ý mà trước đó không hề có cho thế hệ 2G đi trước. 

Để kết luận, thách thức lớn nhất mà các công ty đang gặp phải trong ngành di động là ứng dụng những bài học trước đó của GSM cho 3G và nhờ đó mà cuộc tiến hóa từ thoại sang đa phương tiện được diễn ra nhanh chóng, đỡ tốn kém và có lợi cho tất cả mọi người.

Yến Linh (Theo Mobile TN)