Đầu những năm 2000, vụ kiện Napster vi phạm bản quyền âm nhạc đã gây chấn động ngành công nghiệp âm nhạc Mỹ. Chàng sinh viên trẻ Shawn Fanning với phần mềm chia sẻ file dữ liệu Napster, đã phải ra toà hầu kiện bởi Ngành công nghiệp ghi âm Hoa Kỳ. Trong khi RIAA giành chiến thắng và Napster bị kết tội vi phạm bản quyền và phải trả 26 triệu USD cho các nhạc sĩ và các hãng sản xuất âm nhạc thì công luận lại cho rằng ngành công nghiệp âm nhạc có thể đã đánh giá sai sức mạnh và khả năng chia sẻ của mạng Internet. Nhưng chỉ sau một năm, ngành công nghiệp âm nhạc đã gạt bỏ được nỗi sợ hãi Internet và việc tải nhạc MP3 để rồi dẫn đầu ký những thoả thuận, được mở rộng từ ý tưởng âm nhạc số trên mạng Internet.

Âm nhạc trên điện thoại di động

Ngành công nghiệp âm nhạc đã thực hiện hợp đồng với các nhà khai thác mạng để cung cấp các dịch vụ âm nhạc di động, không chỉ nhằm vào các nước tiên tiến ở châu Âu và châu Á mà còn cả ở thị trường dữ liệu di động Mỹ. Từ nhu cầu của các nhà khai thác mạng di động mong muốn có các nội dung thông tin mà người sử dụng thích và sẵn sàng trả tiền để sử dụng thì sân chơi đã được định hình cho mối liên kết thú vị giữa hai ngành công nghiệp. Ngay cả các nghệ sĩ cũng nhìn thấy ích lợi. Đây là cách thức hoàn hảo để một ban nhạc mới quảng cáo cho mình, Ronny Mattsson, tay chơi gi ta của nhóm Spider&I, một ban nhạc rock ở Stockholm phát biểu.

Việc bán nhạc chuông điện thoại di động cũng đã ngấm ngầm trở thành nguồn thu lớn cho các nhà khai thác mạng di động, các công ty âm nhạc và các nhà cung cấp dịch vụ di động thứ ba trên toàn cầu. Hầu hết các hãng âm nhạc lớn đều đã ký những thỏa thuận với các nhà khai thác mạng và cung cấp dịch vụ, cho phép các bài hát của các nhạc sĩ được chuyển sang thành nhạc chuông điện thoại để hàng triệu thuê bao điện thoại mua, tải về và sử dụng.

Shawn Conahan, Chủ tịch công ty Moviso LLC., công ty chuyên phát triển các sản phẩm đa phương tiện di động nói: Nhạc chuông điện thoại đại diện cho một xu hướng giải trí di động mới. Moviso đại diện cho các hãng lớn như Sony, Universal và BMG phát triển và phân phối các nội dung giải trí có bản quyền tới các nhà khai thác mạng di động như Cingular, T-Mobile, Verizon, AT&T... Nhạc chuông điện thoại đang giúp tạo ra nhiều doanh thu hơn từ những bài hát, bản nhạc vốn đã cho doanh thu - ông Conhan cho hay.

Có ba loại nhạc chuông khác nhau, bao gồm loại đơn âm với độ trung thực thấp, loại hòa âm với độ trung thực cao và loại Âm thanh cực kỳ trung thực (True Tone) vốn vẫn còn là cao cấp với đa số các máy điện thoại di động.

Nhạc chuông không phải là duy nhất!

Tuy nhiên, nhạc chuông điện thoại không phải là dịch vụ duy nhất. Trong khi nhắn tin ngắn (SMS) đã trở thành một dịch vụ doanh thu cao, các nhà khai thác mạng và các hãng băng đĩa đang triển khai các dịch vụ sáng tạo mới để khai thác sức mạnh của âm nhạc. Upoc, một công ty phát triển các sản phẩm đa phương tiện di động, đang phát triển các thông tin dành riêng cho người sử dụng điện thoại di động để họ đăng ký dịch vụ nhận tin nhắn ký tự với tin tức về các nghệ sĩ được yêu thích của các hãng như Epic Record, Capitol Records, Def Jam. Upoc làm việc với các hãng âm nhạc để phát triển các nội dung thông tin về các nghệ sĩ của các hãng này. Upoc sau đó cung cấp công nghệ để đưa thông tin đó đến cho người sử dụng thông qua các nhà khai thác mạng di động như Verizon, AT&T và T-Mobile...

Với những nghệ sĩ có tên tuổi, chúng tôi nhìn thấy tốc độ tăng trưởng kinh ngạc, Greg Clayman, người đồng sáng lập kiêm Phó Chủ tịch Phụ trách Tiếp thị của Upoc nói. �Với một nghệ sĩ như Destiny Child, bạn có quyền hy vọng hàng chục ngàn người đăng ký sử dụng.

Các fan hâm mộ đã đăng ký với Upoc còn có thể nhận được các tin nhắn giọng nói từ các thần tượng của họ cũng như những tin nhắn chỉ dẫn người sử dụng gọi vào một số điện thoại nhất định để nghe các tác phẩm. Những người đăng ký tin nhắn hai chiều còn có thể tham gia vào các cuộc bình chọn và đố vui về các thần tượng của họ.

Các nhà khai thác mạng di động đang hợp sức với các hãng âm nhạc, các hãng sản xuất điện thoại và các công ty khác để đưa ra các chiến dịch quảng bá đầy sáng tạo đối với các nhóm hâm mộ. Chẳng hạn Sony Ericsson, hiện đang hợp tác với AT&T mở một điểm xúc tiến bán hàng điện thoại SonyEricsson T306. Những người mua điện thoại này tại bất cứ cửa hàng 800 AT&T nào ở Mỹ cũng sẽ nhận được món quà thú vị gồm đĩa CD các ca sĩ của hãng Sony như Good Charlotte, B2K và Pete Yorn. Món quà còn bao gồm một thẻ với mã số cá nhân cho phép người sử dụng tải miễn phí các bài hát với nhạc đa hòa âm hay các điệu chuông nhạc điện thoại của từng ca sĩ vào máy PC, SMS hoặc dịch vụ mMode của AT&T.

Một trong những vấn đề cốt lõi mà AT&T muốn tập trung là tin nhắn SMS, nguồn tạo doanh thu của họ. Curt Mattson, Phụ trách tiếp thị khách hàng của Sony Ericsson nói. Tìm đường để kết hợp SMS là một trong những vấn đề nóng bỏng của họ. Về phía chúng tôi, chúng tôi có cơ hội tăng cường các nội dung thông tin giá trị cao của Sony Ericsson và tạo thói quen để mọi người học cách sử dụng SMS.

Một vài hình thức quảng cáo tiên tiến còn cho phép người hâm mộ kết nối với nhau chứ không chỉ đơn thuần là chấp nhận dịch vụ từ các nhà cung cấp. Chẳng hạn như Upoc đã tạo ra dịch vụ với cái tên là Vòng tròn người hâm mộ, cho phép các fan gửi tin nhắn cho nhau để bàn luận về ban nhạc hay bộ phim mà họ yêu thích.

Nhắn tin đa phương tiện (MMS), một hình thức mới của nhắn tin cho phép người sử dụng gắn các file hình ảnh, âm thanh và video, hiện có sẵn trong một số điện thoại di động bán trên thị trường.

Thomas Gewecke, Phó Chủ tịch cấp cao của Hãng Sony Music Digital Service nói: Chúng tôi nhìn nhận năm 2003 là một năm của sự thay đổi ở Mỹ. Một lượng lớn thiết bị cầm tay có khả năng nhận hình ảnh màu và chạy các ứng dụng phức tạp đã được bán ra thị trường, còn các nhà khai thác mạng thì đang tập trung vào các vấn đề như nhạc chuông điện thoại và các dịch vụ truyền dữ liệu di động cùng quảng cáo và khuyến mãi.

Một vài khó khăn vẫn còn ở phía trước

Mặc dù bức tranh cho các dịch vụ giải trí di động trông rất sáng sủa nhưng vẫn còn một vài trở ngại công nghệ phải vượt qua.

Thứ nhất là tốc độ của mạng. Với tốc độ cho chuyển tải dữ liệu chỉ gần bằng với việc sử dụng Internet quay số, người sử dụng có thể dễ dàng nhận tin nhắn ký tự và các file nhỏ như nhạc chuông đơn âm và hòa âm. Nhưng với sự xuất hiện của True Tone, các đoạn nhạc và đoạn phim thì tốc độ đó sẽ như rùa bò.

Nhắn tin đa phương tiện đang thành hiện thực, Stephen Wellman, biên tập viên và là nhà phân tích của FierceWireless, một dịch vụ tin tức hàng ngày cho ngành công nghiệp không dây phát biểu. Nhưng nó đang bị hạn chế bởi tốc độ truyền tải dữ liệu mạng hiện nay. Chẳng ai chấp nhận việc sử dụng điện thoại của mình để tải về các nội dung thông tin đa phương tiện mà từ lúc ngồi vào bàn đến khi ăn xong rồi mà thông tin vẫn chưa được tải về hết.

Nhu cầu đối với mạng truyền dữ liệu tốc độ cao hơn đang mở ra các cơ hội khi mà các nhà khai thác mạng sẽ xây dựng mạng lưới của họ trong vòng vài năm tới đây. Và một khi các mạng lưới này đã được xây dựng và người sử dụng đã có thể nhận được các file, thì những người làm trong lĩnh vực bảo vệ bản quyền cũng sẽ có nhiều cơ hội. Ngành công nghiệp âm nhạc hiện nay đang phát triển các hình thức bảo vệ bản quyền để ngăn chặn việc chia sẻ file.

Các công ty đa phương tiện đang hái ra tiền, Wellman cho biết. Họ kiếm được một góc doanh thu, các nhà khai thác mạng một góc và các nghệ sĩ cũng có phần. Mọi người đều có doanh thu.

Một sự sa sút khác cho lĩnh vực truyền tải dữ liệu di động là sự gia tăng của các nhà khai thác mạng và số lượng máy cầm tay, một cản trở có thể thấy rõ ràng nhất là ở Mỹ. Để gửi nội dung thông tin từ mỗi nhà khai thác đến mỗi máy cầm tay đòi hỏi nhà cung cấp dịch vụ phải sử dụng các nền tảng, các giao diện và mạng lưới khác nhau.

Khi chúng tôi phát triển các ứng dụng chúng tôi phải tạo ra các phiên bản khác nhau cho đủ các loại nền tảng và mạng lưới khác nhau, Geweck nói. Các tiêu chuẩn phải được hệ thống hóa, tạo ra các thiết bị cầm tay đáp ứng được những chuẩn này, và các mạng và các giao diện tương thích sẽ được xây dựng. Điều này có nghĩa là có cả một thị trường tương lai lớn cho thiết bị cầm tay. Người sử dụng sẽ cần có một chiếc điện thoại di động có thể gửi nhận và lưu giữ thông tin.

Nhưng tất cả đều có lợi

Cho dù còn có những cản trở về công nghệ, các dịch vụ âm nhạc di động thật sự là một điểm sáng trong thị trường thông tin di động.

Clayman của công ty Upoc nói: Các công ty giải trí thì có cơ hội để làm quảng cáo, các nhà khai thác mạng thì có doanh thu từ thời gian sử dụng dịch vụ trên mạng, còn các fan thì nhận được thông tin mà họ không thể tìm thấy ở đâu khác, được gửi thẳng tới cho họ. Người hâm mộ đang chứng minh rằng họ sẵn sàng trả tiền cho các nội dung dịch vụ này, còn nhà cung cấp dịch vụ thì được trả tiền và vì vậy mọi người đều có lợi.

Và ngay cả các nghệ sĩ cũng rất vui. Thật là tốt để chúng tôi chuyển tải âm nhạc của mình theo bất cứ cách nào có thể - Ronny Mattson, thành viên của ban nhạc Spider&I phát biểu.

Hải Linh - Theo On Magazine