 |
| Đĩa mềm loại 8-inch |
I-Today - Có một thực tế là: những chiếc đĩa mềm đang dần biến mất khỏi bàn làm việc, cũng như không có trong danh mục văn phòng phẩm của các công ty. Không ai trong chúng ta không khỏi phiền lòng khi sử dụng những chiếc đĩa mềm hỏng lên hỏng xuống. Chỉ sau một vài lần sao chép là chiếc đĩa mềm có vấn đề. Và việc lưu trữ thông tin quan trọng trên đĩa mềm được coi là một việc làm thiếu suy nghĩ. Những trang bảng tính, trang trình diễn, các tệp ảnh, âm thanh số thường quá lớn để có thể chứa vừa trong một đĩa 1.44 MB. Như hầu hết các thời kỳ quá độ công nghệ, theo thời gian người dùng dần nhận ra rằng họ có thể làm việc mà không cần có đĩa mềm. Trong chúng ta hẳn không ít người không nhớ nổi lần cuối cùng mình dùng đĩa mềm là khi nào. Chúng ra đi lặng lẽ, nhường chỗ cho những công cụ lưu trữ hiện đại hơn.
Thế mà đĩa mềm đã có lịch sử hơn 30 năm
Năm 1971, lần đầu tiên IBM đưa ra một thiết bị lưu trữ mới và gọi là �đĩa nhớ� (memory disk), mà nay ta gọi là đĩa mềm (floppy disk). Chiếc đĩa mềm 8-inch đầu tiên được mạ bằng oxit sắt và nặng 2 oz (khoảng 57 g), có khả năng lưu được 80 KB dữ liệu. Năm 1973, IBM giới thiệu một đĩa mềm dung lượng 256 KB. Có thể nói đĩa mềm là một thiết bị mang tính cách mạng vào thời điểm đó do nó cho phép sao chép dữ liệu từ máy tính, vận chuyển và sau đó có thể sao chép vào một máy tính khác, một cách hết sức đơn giản và dễ dàng.
Đĩa mềm hoạt động như thế nào? Đó là một đĩa tròn làm bằng vật liệu từ giống như bất kỳ một loại băng từ nào, một hoặc cả hai mặt của đĩa được dùng để ghi dữ liệu. Ổ đĩa giữ chiếc đĩa ở giữa và quay nó giống như máy quay đĩa. Đầu từ có khả năng đọc ghi sẽ tiếp xúc với bề mặt đĩa qua một lỗ nhỏ mở trên vỏ nhựa của đĩa.
Năm 1976, loại ổ đĩa 5 ¼-inch được tạo ra bởi một kỹ sư phòng thí nghiệm Wang Laboratories. Tới năm 1978, hơn 10 nhà sản xuất đã tham gia sản xuất loại đĩa này.
Năm 1981, Sony tung ra thị trường loại đĩa mềm đầu tiên có kích thước 3.5-inch. Đây chính là loại đĩa mềm quen thuộc với người dùng máy tính hiện nay.
 |
| Các ổ đĩa 3.5 và 5.25-inch |
Đĩa mềm 3.5-inch nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường của đĩa mềm 5.25-inch. Tuy nhiên, trong một khoảng thời gian khá dài, các nhà sản xuất máy tính cá nhân duy trì cả hai loại ổ đĩa, thậm chí có loại ổ đĩa kết hợp cho phép đọc được cả hai loại đĩa 3.5-/5.25-inch. Hiện nay, đĩa mềm bán trên thị trường đều là loại 3.5-inch, nhưng đĩa 5.25-inch hiện vẫn còn nằm trong tủ của một số chuyên gia máy tính.
Hoàng hôn của đĩa mềm đang tới
Hỏi thăm một số cửa hàng bán máy tính ở Hà Nội, được biết hiện nay nhiều khách hàng tỏ ra ngập ngừng khi lựa chọn mua ổ đĩa mềm hay ổ CD-RW. Điều làm họ ngập ngừng là đĩa mềm ít khi phải dùng đến, nhưng một ổ CD-RW dù hiện nay đã rẻ hơn rất nhiều so với cách đây vài năm, thì giá của chúng vẫn đắt hơn từ 7 đến 25 lần so với ổ mềm (ổ Mitsumi 1.44MB giá khoảng 10 USD, ổ Rewriter Sony 48/24/48 IDE giá khoảng 70 USD, còn ổ Rewriter Plextor có hỗ trợ USB 2.0 giá khoảng 245 USD).
Các nhà sản xuất máy tính hàng đầu cũng đã để ý đến nhu cầu của người dùng. Họ nhận thấy ổ đĩa mềm trên hộp máy có vẻ đang chiếm chỗ một cách vô ích. Hãng Gateway mới đây còn thực hiện giảm giá 10 USD cho những chiếc máy tính không có ổ đĩa mềm. Dell Computer, Hewlett-Packard hay Sun Microsystems cũng đều tuyên bố dự định loại bỏ đĩa mềm trên những dòng máy để bàn mới. Chi phí cho một ổ mềm có thể dùng để mua một công nghệ khác hoặc có thể bỏ qua để giảm chi phí sản xuất và giá chào máy tính.
Ổ mềm USB của Gateway
Các máy để bàn có lẽ sẽ là thành trì cuối cùng của ổ mềm. Nhiều máy xách tay hiện nay đã không có ổ đĩa mềm như là một thiết bị tiêu chuẩn từ lâu. Và cũng đã lâu rồi các máy chủ không quan tâm đến đĩa mềm. Từ vài năm trước, các dòng máy tính giản thể (thin-client) như UltraSlim của HP hay Macintosh của Apple Computer đã loại bỏ hoàn toàn ổ mềm.
Dell Computer vào tháng trước đã công bố kế hoạch loại bỏ dần ổ đĩa mềm đối với dòng máy để bàn cao cấp Dimension. Người dùng hiện vẫn có thể lựa chọn các model có hay không có ổ mềm. Dòng máy cho văn phòng OptiPlexes cũng cho người dùng tuỳ chọn này.
Hãng HP đang dự kiến trong năm tới sẽ loại bỏ hoàn toàn ổ đĩa mềm. Khi thiết kế dòng máy Media Center PC hồi tháng 9 năm ngoái, nhóm thiết kế của HP đã tranh cãi nhiều về việc có ổ mềm hay không, dù cuối cùng hãng quyết định vẫn giữ lại.
Sun Microsystems thì chỉ cung cấp ổ mềm cho dòng máy cấp thấp Sun Blade 150. Người dùng Sun Blade 2000 thì có thể tuỳ chọn, còn máy tính giản thể Sun Ray hoàn toàn không có ổ mềm.
Một dấu hiệu nữa về sự ra đi của đĩa mềm: hãng nghiên cứu thị trường Gartner trong năm ngoái đã quyết định sẽ thôi không nghiên cứu về thị trường ổ đĩa mềm nữa. Một chuyên gia nghiên cứu của Gartner cho biết: ��Doanh thu từ đĩa mềm 1.44 MB đã bắt đầu giảm trong năm 2000, mặc dù đó là năm mà máy tính có số lượng xuất xưởng cao nhất. Dự tính 42% máy PC xuất xưởng trong năm 2006 sẽ không có ổ mềm. Điều gì xảy ra sau đó thì hiện vẫn còn quá xa để dự đoán, nhưng nếu Dell và các nhà sản xuất khác quyết định loại bỏ ổ mềm khỏi các dòng máy PC của họ, rất có thể tỷ lệ đó sẽ giảm nhanh hơn dự đoán của chúng tôi��.
Những kẻ tiếm ngôi
 |
| Ổ đĩa ZIP của Iomega |
Mặc dù cho đến nay, nhiều người vẫn cảm thấy đĩa mềm còn nhiều tiện dụng, nó có thể đọc được, ghi được và đặc biệt là kích thước đủ để bỏ túi nhẹ nhàng, nhưng do tốc độ đọc ghi chậm, dung lượng lại quá khiêm tốn để có thể chứa các tệp video hay đơn giản chỉ là một tệp nhạc nén MP3, người dùng ngày càng có xu hướng tìm đến những lựa chọn khác. Khi giá ổ ghi CD giảm mạnh, giá của một chiếc đĩa CD trắng còn rẻ hơn cả đĩa mềm, thì xem chừng đĩa mềm không rút lui không được. Thế mạnh trước kia của đĩa mềm là khả năng chia sẻ dữ liệu giữa các máy tính, thì nay chúng ta có rất nhiều phương tiện để làm việc đó. Các loại đĩa CD ghi được, các loại ổ đĩa ZIP và ổ cứng di động ngày càng phổ biến và giá rẻ. Loại đĩa quang mới DVD có khả năng lưu thông tin gấp 16 lần so với đĩa CD thông thường (dung lượng 650 MB). Các loại đĩa ZIP được format sẵn và sử dụng đơn giản như đĩa mềm, dung lượng có nhiều loại, từ 100 MB, 250 MB và 750 MB; giá một ổ ZIP của Iomega 750 MB là khoảng 15 USD. Một số loại ổ cứng di động hỗ trợ rất tốt cho những người dùng chuyên nghiệp như lưu phim, sao chép ảnh, các file thiết kế AutoCAD� Hay đơn giản hơn là những chiếc thẻ nhớ (memory stick) dễ sử dụng không kém gì đĩa mềm. Thêm vào đó, rất nhiều máy tính công ty cũng như ngày càng nhiều các hộ gia đình có nối mạng, nên vấn đề trao đổi dữ liệu không còn cần đặt ra nữa.
 |
| Một số loại USB key |
Những thiết bị lưu trữ USB, thường được gọi là USB key, có kích thước chỉ bằng một chiếc chìa khoá, phần lớn thực hiện nhu cầu trao đổi dữ liệu cho những máy PC có cổng USB. Một chiếc �chìa khoá� USB nhỏ nhất cũng có thể lưu trữ được lượng dữ liệu lớn hơn rất nhiều so với đĩa mềm 1.44 MB, nhét được trong túi mà không sợ gãy, xước. Chìa khoá USB của Dell đã được cung cấp tới một số dòng máy xách tay và để bàn, thay thế cho ổ mềm, có thể cắm vào cổng USB trên máy tính, thao tác sao chép các tệp đơn giản chỉ bằng kéo và thả chuột. Loại 16 MB có giá 20 USD, bằng với giá một ổ mềm của Dell. Loại 64 MB giá 59 USD. Điều duy nhất mà �chìa khoá� USB không làm được là khả năng khởi động máy.
 |
Thẻ nhớ (Memory Stick) được phát triển với mục đích ghi các loại nội dung số khác nhau và chia sẻ chúng cho nhiều loại sản phẩm kỹ thuật số. Chúng nhẹ, tin cậy, dung lượng cao và dễ sử dụng. Hàng loạt các định dạng nội dung số, từ các bức ảnh kỹ thuật số cho đến các dữ liệu máy tính, âm nhạc số, các hình ảnh động� có thể được lưu chỉ trên một thẻ nhớ nhỏ. Có thể thấy thẻ nhớ đang được sử dụng ở khắp nơi, có mặt trong mọi loại thiết bị như ở hình bên.
Dung lượng thông thường của Memory Stick là 16, 32, 64 và 128 MB, nhưng mới đây, hãng Sony đã tuyên bố sắp tung ra một loại thẻ nhớ mới sử dụng công nghệ cho phép đạt dung lượng cao hơn: 256 MB, 512 MB và thậm chí 1 GB. Những thẻ nhớ này cho hiệu năng hoạt động rất cao và có thể cho phép thực hiện những chức năng multimedia như streaming video.
Kết hợp giữa CD và đĩa mềm, thiết bị MicroVault của hãng Sony, Jump Drive của Lexar Media và Cruzer của ScanDisk có thể cắm vào cổng USB của hầu hết máy tính cá nhân và sản phẩm của Apple. Chúng có dung lượng tương đương 45-90 đĩa mềm (64-128 MB). Jump Drive 128 MB có thể lưu trữ 200 bức ảnh với độ phân giải cao hoặc 20-25 bài hát''.
Chưa thể loại bỏ hoàn toàn đĩa mềm
Theo nhiều người tiêu dùng, thiết bị nào sẽ thay thế đĩa mềm không quan trọng bằng việc kế thừa được hết những ưu điểm của đĩa mềm. Nếu các loại đĩa CD/DVD cho phép ghi được nhiều lần và khả năng chống trầy xước tốt, nếu thẻ nhớ, hay ổ cứng di động trở nên phổ biến hơn, thì những lợi ích từ dung lượng lớn và tính năng tiện dụng của chúng sẽ nhanh chóng thuyết phục người dùng. Chẳng hạn như, CD/DVD hãy đừng có xước và nhanh hỏng, thẻ nhớ nhanh (flash memory) hãy sẵn sàng chia sẻ dữ liệu với các thiết bị cầm tay, và ổ cứng di động có thể nâng cấp dễ dàng� Và khi người dùng chuyển sang dùng một loại thiết bị lưu trữ di động mới, điều quan trọng là BIOS máy tính của họ có thể được khởi động từ loại thiết bị mới đó, bao gồm các công nghệ USB, FireWire, Bluetooth và Wi-Fi.
Về khía cạnh tích cực, ngoài kích thước và trọng lượng, đĩa mềm còn được đánh giá cao bởi giá thành rẻ hơn rất nhiều các phương tiện lưu trữ mới, lại tiện lợi trong sao chép, có thể xoá dữ liệu cũ và dùng đi dùng lại nhiều lần nếu chất lượng đĩa tốt. Người dùng dễ dàng biết cách sử dụng mà không cần đến bất kỳ phần mềm hỗ trợ hay thiết bị đắt tiền. Tuy rằng bây giờ không có nhiều người dùng đĩa mềm, nhưng trên thực tế chúng lại là thứ rẻ nhất để bạn có thể truyền các tệp nhỏ. Và khi ra phố, bạn vẫn có thể mua chúng, cũng như có thể nhìn thấy người ta mua chúng.
Mặc dù những chiếc đĩa CD có thể thấy ở khắp nơi và giá khá rẻ, chúng cũng rất chậm và khó sử dụng, lại không để vừa trong túi áo hay túi quần, hơn nữa chúng lại dễ dập gẫy và xước. DVD lưu trữ được nhiều hơn và cũng đắt hơn. Ngoài ra, tuy ổ cứng di động hay những chiếc �chìa khoá� USB có thể cho dung lượng cao hơn, nhưng giá của chúng cũng cao hơn rất nhiều. Hơn nữa, những chiếc khoá dữ liệu kiểu như vậy chừng nào vẫn còn hạn chế về dung lượng, 16 MB hay 64 MB vẫn chưa phải là bước đột phá gì lớn lao so với đĩa mềm.
Các quan chức của Dell, HP và Sun dự đoán rằng đĩa mềm sẽ còn tồn tại quanh ta ít nhất là 4 năm nữa do vẫn còn những dòng máy tính sử dụng loại BIOS cũ. Cái chúng ta cần hiện giờ là gì? Theo các chuyên gia, đó phải là một chuẩn công nghiệp thống nhất.
�Tôi vừa dùng đến một chiếc đĩa mềm ngày hôm qua. Chúng vẫn hữu ích và tiện dụng trong trường hợp không thể dùng mạng. Tôi đồng ý rằng trong thế giới nối mạng hoàn hảo, bạn có thể làm việc mà không có đĩa mềm, nhưng chúng ta chưa được sống trong thế giới đó�.
�Tôi thường xuyên phải sử dụng đĩa mềm khi làm việc. Đó là phương tiện duy nhất tôi có thể dùng để chia sẻ dữ liệu với người khác. Nếu bạn biết tôi đang làm việc ở đâu, bạn sẽ hiểu vì sao. Chúng tôi đặt chế độ khoá chống ghi dữ liệu vào ổ cứng qua mạng�.
�Tôi có thể dùng đến đĩa CD-R, nhưng thật lãng phí nếu bạn dùng cả một cái đĩa CD chỉ để ghi một vài file nhỏ�.
�Tôi đã không dùng đến ổ mềm từ lâu, trừ có một lần phải cài trình điều khiển card video mới lắp. Nó nằm yên trong hộp máy có lẽ đã 2 năm nay rồi�.
Đó là câu trả lời của một số người về việc dùng đĩa mềm của họ. Còn bạn?
Huyền Thanh
