Bất chấp kích cỡ "tí hon" của chúng, netbook đã trở thành một cơn sóng "khổng lồ" quét qua lãnh địa máy tính cá nhân. Netbook giống như một thứ mốt thời thượng mà các hãng đua nhau chạy theo, dù trên thực tế, ý tưởng về chúng đã xuất hiện từ cách đây khá lâu rồi.

"Quá nhỏ để trở thành laptop nhưng lại quá lớn để được gọi là tablet cầm tay, netbook đã âm thầm tiến hoá, từ chỗ vô danh bước ra ánh hào quang, buộc thị trường phải công nhận và định dạng cho nó.

Dưới đây là một số cột mốc đáng nhớ trong tiến trình hình thành nên những thiết kế netbook hiện đại ngày nay.

1. 1991 - Psion 3

Nguồn: PCW

Giống với một thiết bị tổ chức cá nhân mạnh mẽ hơn là một chiếc laptop mini, Psion 3 có thể chạy cùng lúc nhiều ứng dụng. Ngoài ra, nó còn được trang bị một modem phụ kiện để kết nối Internet quay số.

Nguồn: PCW

Thiết kế của Libretto 20 khá thô kệch và nặng nề, khiến người ta không thể không liên tưởng đến "cục gạch". Ấy nhưng tại thời điểm nó được trình làng, người ta đã không ngần ngại ca ngợi thiết bị này là "bắt mắt và ấn tượng" cơ đấy.

Với màn hình 6.1 inch, vi xử lý 486 và cài đặt hệ điều hành Windows 95, Libretto 20 sở hữu cấu hình thuộc loại đáng mơ ước lúc bấy giờ. Sự hâm mộ mà người dùng dành cho nó đã giúp Libretto 20 giành được một chỗ trong danh sách "25 mẫu PC tuyệt vời nhất mọi thời đại" - sau cuộc bầu chọn của PC World hồi năm 2006.

3. 1998 - Casio Cassiopeia

Nguồn: PCW

Thiết kế của Casio Casiopeia đã xích lại gần những chiếc netbook hiện đại hơn so với Psion 3 hay Libretto 20. Vận hành trên nền hệ điều hành di động Windows CE 1.0, Cassiopeia đã xác lập nên những chuẩn mực mới cho máy tính xách tay siêu nhỏ: Đó là bàn phím tương đối tiện lợi và màn hình LCD cảm ứng.

Tuy nhiên, độ phân giải của màn hình chỉ mới dừng lại ở con số khiêm tốn 480 x 240 pixel mà thôi.

4. 1999 - Psion netBook

Nguồn: PCW

Một lần nữa, cái tên Psion lại được nhắc đến trong lịch sử phát triển của netbook. Đây cũng là lần đầu tiên, thuật ngữ "netBook" được nhắc tới. Thiết bị này sở hữu một màn hình cảm ứng VGA 7,7 inch, đi kèm với một model PC Card tuỳ chọn. Tuổi thọ pin lên tới 8,5 giờ hoạt động liên tục.

5. 2000 - HP Jornada 720

Nguồn: HP

Cũng giống như Psion netBook, chiếc máy tính "tí hon" mang tên Jornada của HP sở hữu một vi xử lý StrongARM và tuổi thọ pin ấn tượng. Tuy nhiên, thiết kế của nó đã mảnh khảnh hơn.

6. 2004 - OQO Model 01

Nguồn: TrustedReview

Không hẳn là một chiếc notebook, cũng không hẳn là một máy tính bảng. OQO Model 01 có vẻ giống với PDA hơn cả, dù tính năng của nó vượt xa một thiết bị tổ chức cá nhân.

Sở dĩ thiết bị này được coi là "cột mốc" trong lịch sử netbook, là vì nó đã tạo ra một chuẩn mực mới về kích cỡ: dù bé nhỏ là thế song OQO vẫn chạy được hệ điều hành Windows hoàn chỉnh.

7. 2004 - Sony VAIO X505

Nguồn: PCW

Ở phần rìa máy, VAIO X505 thậm chí còn mỏng hơn cả MacBook Air - mẫu máy tính xách tay đình đám của Apple. Nó có thể chạy hệ điều hành Windows XP với một tốc độ đáng ngưỡng mộ, trong khi thiết kế bàn phím cực kỳ thoải mái và thân thiện với người dùng. Có thể nói, đây chính là một sản phẩm mang tính đột phá.

8. 2007 - Asus Eee PC 701

Nguồn: CNET.

Đây chính là thiết bị đã mở màn cho cơn sốt mang tên netbook trên phạm vi toàn cầu. Vì lý do đó, ngành công nghiệp PC cần phải dành cho Asus EEE PC 701 sự trân trọng và biết ơn sâu sắc. Với màn hình "khiêm tốn" 7 inch, cài đặt hệ điều hành nguồn mở Linux, tính năng chủ yếu của EEE PC 701 chỉ là lướt Net. Nhưng bù lại, giá bán của nó chỉ có chưa đầy 300 USD.

Với mức giá này, EEE PC 701 đã làm thoả mãn nhu cầu của những người dùng có thu nhập thấp, không chỉ tại các thị trường đang phát triển mà ngay tại các nước giàu.

Trọng Cầm (Tổng hợp PC World)