Tôi đang dùng Microsoft Word để viết bài báo này. Nhưng phiên bản Word chạy trên máy tính xách tay của tôi không được cài trên máy. Nó được tải về từ máy chủ của hãng Softricity. Hơn thế nữa, tôi đang dùng một phần chương trình Word mà thôi vì tôi không cần hết toàn bộ chức năng của nó.

Sản phẩm phần mềm ảo, hiện do các công ty như Softricity hay AppStream cung cấp đang tận dùng nguyên tắc này. Chúng chỉ lấy những phần lõi của Microsoft Word mà tôi cần, rồi chuyển về máy của tôi nằm tạm trên bộ nhớ đệm của ổ cứng.

Máy tính của bạn không có Word mà bạn lại đang cần sử dụng. Với PC ảo, chuyện nhỏ!

Trên máy của tôi, quá trình khởi động để lấy một phần chương trình Word về mất khoảng năm phút qua đường truyền băng thông rộng. Lúc này, tôi đã có đủ chừng 10% toàn bộ phần mềm Word để viết bài. Phần còn lại của chương trình vẫn nằm nguyên trên máy chủ, sẵn sàng chạy về máy của tôi nếu tôi cần một chức năng đặc biệt nào đó.

Một khi đã về nằm trong bộ nhớ tạm, chương trình Word dạng "ảo" vẫn chạy nhanh như khi tôi cài toàn bộ chương trình vào ổ cứng. Còn quá trình tải rất đơn giản: Là người dùng, tôi chỉ phải nhấn vào biểu tượng Word trên màn hình.

Thí nghiệm của tôi chứng minh cho ý tưởng là hầu hết mọi người không cần đến 90% chức năng của các phần mềm ứng dụng văn phòng phổ biến nhất hiện nay. Nó cũng cho thấy CNTT đang thay đổi một số khái niệm nhờ những cải tiến gần đây - ranh giới giữa dữ liệu và ứng dụng, giữa máy chủ và máy con, giữa thao tác trên máy để bàn và máy từ xa đang ngày càng thu hẹp.

Với máy tính cá nhân (PC), ảo hóa các ứng dụng giải quyết vấn đề quản lý cấu hình ứng dụng. Nó cũng  giải quyết một số vấn đề muôn thuở của hệ điều hành Windows - máy chạy ngày càng chậm vì cài đặt nhiều phần mềm. Nhiều nhà lập trình đã tiêu tốn hàng trăm giờ nhằm tinh chỉnh các tập tin cài đặt để bảo đảm các lệnh đưa vào Windows registry hay các thay đổi khác không làm hỏng ứng dụng khác, hay không trùng lắp, làm máy chạy ì ạch.

Nhưng các công cụ ảo hóa ứng dụng bỏ qua khó khăn này bằng cách đưa hết mọi thay đổi của ứng dụng đối với máy con vào một môi trường ảo, cùng với bản thân ứng dụng, ở trạng thái tốt nhất - tất cả thành một gói sẵn sàng để tải về máy con, để trong bộ nhớ đệm, rồi chạy ứng dụng như một ứng dụng ảo. Chạy xong, máy con sẽ xóa hết bộ nhớ đệm và máy trở về tình trạng nguyên thủy khi chưa tải ứng dụng về.

Như thế, ứng dụng "sống" trên máy chủ hay máy con? Với người dùng, điều này chẳng ai thèm quan tâm. Đối với chuyên gia công nghệ thông tin, ứng dụng trở thành các tập tin, được lưu trữ, quản lý và gửi về máy con nào có yêu cầu. Ứng dụng như thế sẽ thành dòng chảy dữ liệu, như các tập tin bình thường khác.

Để giúp tối ưu hóa băng thông, các hãng dùng các kỹ thuật nén và một số thủ tục đặc biệt. Còn khi nâng cấp ứng dụng, các hãng chỉ gửi các tập tin cần thiết, theo nhu cầu của người dùng.

Kỹ thuật ảo hóa ứng dụng này cũng đang được sử dụng để ảo hóa một loại dữ liệu khác: Các tập tin chia sẻ. Các ứng dụng cần nhiều tập tin do nhiều người chia sẻ cùng một lúc sẽ dùng các máy chủ ảo đặt khắp mọi nơi, cập nhật thông tin liên tục theo nhu cầu sử dụng. Các tập tin dữ liệu chính vẫn nằm ở trung tâm dữ liệu, nơi chúng được quản lý hiệu quả hơn. Cuối cùng, khi thật sự cần thiết, các dữ liệu sau cùng mới được chuyển về trung tâm để cập nhật cùng một lúc. Với quá trình ảo hóa, ứng dụng và dữ liệu không cần nằm trên máy con. Chúng chỉ ở máy con trong "tâm tưởng" người dùng vì họ không thấy sự khác biệt nào cả.

Ranh giới giữa thực thi một ứng dụng trên máy con hay máy chủ cũng đang dần xóa nhòa. Ví dụ chức năng ZeroTouch của Softricity cho phép người dùng truy cập những ứng dụng trên giao diện trình duyệt. Khi người dùng nhấn vào biểu tượng Word, ứng dụng có thể chạy từ bộ nhớ đệm hay yêu cầu có thể được chuyển về thực thi trên máy chủ. Vì thế chuyện ứng dụng chạy từ đầu được tự động quyết định cho tôi dựa vào băng thông hiện có, địa điểm tôi đang ở hay độ phức tạp của lệnh tôi vừa yêu cầu.

Với chuyện ảo hóa, người dùng có thể sử dụng ứng dụng với cấu hình mình đã chọn, bất kể họ đang làm việc tại cơ quan, ở nhà hay tại một khách sạn nào đó. Ảo hóa có nghĩa là người dùng và môi trường ứng dụng không còn cụ thể cho từng máy và ngược lại, máy không còn dành riêng cho một người dùng cụ thể nào cả.

Dần dần, PC sẽ đổi khác - một thế hệ đĩa cứng di động USB, kết hợp với các phần mềm, sẽ cho phép người dùng sử dụng những ứng dụng đơn giản ngay từ đĩa USB vào bất kỳ máy tính nào có sẵn, khởi động từ đĩa USB này và bắt đầu làm việc như đang dùng máy tính của mình.  Phần cứng của PC sẽ trở thành một thứ máy không còn mang tính "cá nhân"  nữa, mà là một công cụ chung phục vụ chiếc PC ảo chứa trong túi bạn hay nằm ở một máy chủ tận đâu đâu.

(Theo Thời báo Vi tính Sài Gòn)