Tổng Cục thuế được biết tới là đơn vị có "chỉ số sẵn sàng cho ứng dụng và phát triển CNTT-TT của Việt Nam" (Vietnam ICT Index) đứng đầu cả nước, đoạt giải thưởng Quốc tế về ứng dụng CNTT đạt hiệu quả cao trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, là một trong 10 đơn vị, cá nhân tiêu biểu của cả nước nhận giải thưởng Sao Khuê của Hiệp hội Phần mềm Việt Nam (VINASA).

 

Theo kế hoạch phát triển, ngành Thuế đã đề ra nhiều nội dung cải cách quản lý thuế theo hướng đưa ra các dịch vụ tiện ích để hỗ trợ đối tượng nộp thuế theo hướng tự tính, tự khai, tự nộp; đồng thời nâng cao hiệu lực công tác quản lý để kiểm soát được tất cả các đối tượng chịu thuế, đối tượng nộp thuế, chống thất thu thuế có hiệu quả, ngăn chặn kịp thời các hành vi gian lận, trốn thuế và chiếm đoạt tiền thuế của Nhà nước...

 

Trong những nội dung này, một điểm quan trọng ngành Thuế trực tiếp đề cập tại cuộc Hội thảo ICTF 2005 là vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ thuế chuyên sâu, chuyên nghiệp theo yêu cầu quản lý thuế hiện đại, ứng dụng thành thạo công nghệ tin học vào các khâu quản lý thuế. Tuy nhiên, "khó khăn lớn nhất trong quá trình hiện đại hóa mà ngành Thuế đang gặp phải chính là vấn đề phát triển và đào tạo nguồn lực, trước hết là trong chính ngành Thuế, để thích ứng với mục tiêu, yêu cầu cải cách" - ông Nguyễn Đình Vu, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế trao đổi với phóng viên VietNamNet.

Ông Vu cũng đưa ra thông báo: hơn 70% thao tác trong ngành Thuế đã được tin học hóa. Hệ thống cơ sỡ dữ liệu tập trung đã được xây dựng. Nhiều giải pháp CNTT đối với ngành thuế của các DN trong và ngoài nước đã được ngành thuế ứng dụng. Riêng vấn đề tự khai, tự nộp thuế, sau khi áp dụng thử nghiệm tại TP.HCM, Quảng Ninh đạt hiệu quả cao, hiện đã bắt đầu được mở rộng ra các tỉnh khác như Bình Dương, Khánh Hòa...  Ông Vu nói: "Đối với nâng cao khả năng chấp hành nghĩa vụ thuế, không có lựa chọn nào tốt hơn là thực hiện cơ chế này. Bước đầu quy trình tự khai, tự nộp đã được nhiều DN hoan nghênh, ý kiến đưa ra là nhà nước nên hoàn thiện sớm".

Đối tượng nộp thuế hưởng lợi gì?

Trả lời câu hỏi này, Phó Cục trưởng Tổng Cục Thuế - ông Nguyễn Đình Vu - cho biết: "Trước hết, khi có sự tham gia hỗ trợ, kiểm soát của các ứng dụng CNTT, DN sẽ thấy được lợi ích và sự công bằng trong việc thực hiện các cơ chế. Khi hệ thống thông tin mở rộng, đối tượng nộp thuế có cơ hội nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật. Người nộp thuế tiếp xúc nhanh với cơ chế, chính sách, có được sự hỗ trợ thống nhất của cơ quan thuế.

Hiện đại hóa ngành thuế sẽ hỗ trợ đối tượng nộp thuế trong các khâu tìm hiểu thông tin, giúp chủ động trong kê khai, làm giảm những thủ tục hành chính rườm rà như lâu nay trong quy trình thu và nộp thuế. 

Cơ quan thuế sẽ cung cấp đến đối tượng nộp thuế, nhất là DN thông tin giúp cho mục đích đầu tư, tái đầu tư, mở rộng hoạt động trong môi trường cạnh tranh.

Khi công tác hiện đại hóa trở nên đồng bộ sẽ giúp giảm chi phí (kê khai, tính thuế, đi lại...) cho đối tượng nộp thuế".

Để tạo nên những thuận lợi trên, Tổng cục Thuế đã công bố tại Hội thảo những định hướng lớn trong 5 năm tới. Theo đó, ngành thuế sẽ triển khai các hệ thống ứng dụng hợp nhất phục vụ cho các quản lý thuế cải cách như đăng ký thuế, xử lý tờ khai/chứng từ thuế, phân tích thông tin theo mức độ đánh giá rủi ro để lựa chọn đối tượng nộp thuế (ĐTNT) cần thanh tra, kiểm tra thuế và tăng cường cung cấp thông tin, dịch vụ cho ĐTNT. Hệ thống ứng dụng của ngành Thuế sẽ tích hợp với hệ thống ứng dụng của toàn ngành Tài chính. Xây dựng Trung tâm xử lý, phân tích thông tin tại Tổng cục Thuế, hỗ trợ cho Luật Thuế Thu nhập cá nhân sẽ ban hành vào năm 2008.

Với định hướng về xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu thống nhất trong toàn ngành Thuế, một điểm được nhiều người quan tâm, ông Nguyễn Đình Vu cũng cho rằng: "hệ thống trang thiết bị, mạng máy tính được đầu tư phù hợp với yêu cầu, đảm bảo tính kế thừa của hệ thống đã có và đảm bảo tính thống nhất của hệ thống tin học trong toàn ngành Tài chính".

Bao giờ người Việt Nam có thể đóng thuế qua Internet?

Đến với ICTF 2005, anh Lê Minh Lợi ở Phòng Mua hàng, Công ty ô tô Việt Nam - Daewoo, cho biết: "Điều tôi mong chờ ở Hội thảo và ngành thuế là thấy được những phương pháp, ưu điểm, những giải pháp thích hợp, có hiệu quả của việc hiện đại hóa ngành thuế. Hiện đại hóa sẽ giúp hệ thống thuế bớt cồng kềnh như thế nào và giúp ích cho DN chúng tôi ra sao".

Là chuyên viên của Công ty dịch vụ CNTT và Truyền thông HIPT, anh Lê Hoàng Anh, trao đổi: "Tôi quan tâm đến những ứng dụng tự động hóa từ việc kê khai đến thu nộp mà ngành Thuế có kế hoạch thực hiện. Ứng dụng này sẽ giúp cho đơn giản hóa các thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người nộp thuế, tuy nhiên lộ trình thực hiện thì tôi chưa thấy đề cập đến cụ thể mà mới thấy kế hoạch, dự định...".

Nhìn sang Hàn Quốc, nước có những mô hình thuế hiện đại mà ông Vu cho rằng: Tổng cụ thuế đã học hỏi được rất nhiều từ mô hình của bạn và học từ nhiều năm nay. "Từ năm 1970, Hàn Quốc đã có trung tâm máy tính phục vụ công tác hiện đại hóa ngành thuế. Đến năm 1971, Hàn Quốc hiện đại hóa đối với dữ liệu về thuế sau 3 năm thực hiện. Năm 1983, tiến hành kế hoạch hiện đại hóa ngành thuế giai đoạn 5 năm. Năm 2002, tiến hành dịch vụ thu thuế tại nhà, với xác nhận về thuế thực hiện trực tuyến, người dân có thể nộp thuế qua Internet. Năm 2003, Hàn Quốc kết nối Hệ thống quản lý thông tin về thuế...", ông Dea Won Kim, Phó Giám đốc Phòng Phát triển thông tin, Cục Thuế Quốc gia Hàn Quốc, cho biết.

Từ tiến trình hiện đại hóa ngành thuế của Hàn Quốc, câu hỏi đặt ra là bao giờ người dân Việt Nam nộp thuế qua Internet? Những gì ngành Thuế Việt Nam đang và sẽ thực hiện trong nỗ lực sẽ đạt hiệu quả thế nào để đóng góp phần cho sự phát triển KT-XH đất nước, nhất là khi đất nước bước vào hội nhập với nhiều thách thức? Quá trình này một mặt để đáp ứng những cam kết quốc tế cần gấp gáp thực hiện nhưng cũng cần đảm bảo lợi ích của ĐTNT vốn rất quan tâm đến những hoạt động về thuế.

Khi người có nghĩa vụ về thuế vẫn còn nhiều trông đợi với ngành Thuế, và chính ngành cũng đang cần nâng cao năng lực hoạt động, kết hợp đẩy mạnh việc thuê, mua các dịch vụ CNTT từ bên ngoài". Trong tiến trình hiện đại hoá, ngành Thuế vẫn còn rất nhiều vấn đề cần phải làm... 

• Bùi Dũng