- Hễ là người Việt Nam nói đến nước vối là đã hiểu ngay, đây là loại nước uống dân dã, giản dị nhưng mang mùi vị thanh sạch đậm mát một hương quê.
Làng tôi nằm ven đô, ngay bên bờ Hồ Tây, có hàng chục cây vối già nằm choãi mình trên mặt nước. Ngay cổng nhà tôi có cây vối già trăm tuổi. Thân vối nằm theo thể huyền nhao ra mặt nước. Những đêm trăng, tôi cùng người bạn ra gốc vối ngồi, hai chân đung đưa khoả nước mát rượi.
Khi vối ra hoa, bà thường bảo tôi leo lên hái nụ. Nụ vối đem về, bà hong phơi cất vào chum dùng dần. Bà bảo nước vối sạch, thơm, nó có khí ôn, thanh nhiệt, uống vào mát lòng mát ruột, nhất là vào mùa hè, đi cày về được uống bát nước vối thì còn gì bằng.
Ng
Nguồn: vietbao.vn
Trưa hè, thuyền của bố tôi đi đánh cá về, neo dưới gốc vối, nước vỗ ì oạp, chiếc thuyền tròng trành tự nhiên đến nao lòng.
Cứ vào độ tháng giêng, mùa xuân vừa tràn về, trên các cành vối trổ ra những chùm hoa li ti màu xanh nõn chuối. Những chấm xanh li ti điểm xuyết vào màu xanh lá vối bình thản lấp ló dưới nắng xuân, chờ đón những hột mưa đầu mùa hạ mát rượi ập đến.
Tháng 4, những nụ vối đã nở thành hoa, màu xanh nõn chuối chuyển sang màu vàng nhạt là lúc người ta thu hoạch nụ vối. Nụ vối được hái cho vào bao tải rồi ủ khoảng một tuần, sau đó đổ ra phơi nắng cho đến lúc nào nụ vối khô hẳn mới đem vào rửa sạch. Nụ vối sạch rồi lại đem phơi nắng lần nữa, lần này nụ vối khô ròn là đem cất vào chum, vại, ngày nay cất vào túi nilon dùng dần.
Nước vối có thể uống quanh năm, nhưng vào mùa hè thì nước vối mới thực sự mát. Nếu hết nụ vối, ta hái lá vối bánh tẻ đem phơi rồi đun uống cũng tốt, song không thể mát bằng nụ của nó...
Nước vối vị thanh, tính ôn, uống xong, chép miệng thấy ngọt. Uống nước vối làm cho cơ thể mát lại và ngủ tốt. Thế mà bây giờ tìm đâu ra bát nước vối vào giữa trưa hè thế này, ngay cả ở các vùng thôn quê? Nghe ở chợ Hà Nội vẫn có bán nhưng giá hơi cao khoảng 40-50 nghìn đồng một cân, ngang với chè Thái.
Vào những năm 80 thế kỷ 20, những cây vối của vùng ven đô cũng phải hạ chặt để nhường cho chuyển đổi cơ cấu cây trồng, cho giá trị kinh tế cao. Không chỉ cây vối của nhà tôi, mà hầu hết các gia đình nông thôn, ngoại thành, ven đô những cây vối cũng chịu chung số phận hẩm hưu. Vì thế trong những ngày hè oi bức này, bạn có rẽ vào một quán nước ven đường tìm mua một bát nước vối quả là khó khăn.
Cái mùi thơm tinh khiết, chép miệng thấy ngọt của bát nước vối ngày xưa nay đâu còn nữa. Những cây vối sum suê toả mát đường làng, bờ ao. Những chùm nụ vối màu xanh nõn chuối li ti, chùm quả vối chín tím màu mận ăn vào ngọt chát và chua chua cho bọn trẻ không bao giờ còn nữa, chỉ còn trong kí ức thời gian.
Bát nước vối dung dị, dân dã, mãi mãi thơm thơm len vào nỗi nhớ miền quê cái buổi mẹ tiễn chúng con lên đường đánh giặc. Mẹ ngồi đó, đầu chít khăn mỏ quạ, cười phô hàm răng đen hạt na, múc từng gáo rót vào chiếc bát sành đầy nước vối mời các con uống.
Nước vối theo các con suốt trong những ngày hành quân chân cứng đá mềm, trên chiến hào giáp mặt với quân thù. Còn đây bên gốc vối, dưới vành trăng khuyết, cô gái thôn quê tuổi 18 tóc búi đuôi gà, mặc chiếc áo bà ba màu nước vối, bịn rịn tiễn bạn trai lên đường.
Gốc vối quê hương đi vào mãi trong tâm tưởng của tôi. Trong máu đào của bao đồng đội tôi đă đổ xuống để Tổ quốc được độc lập, tự do có phần từ bát nước vối của mẹ rót mời hôm nào. Thật cảm động và nghẹn ngào mỗi khi nhớ về bát nước vối quê hương.
- Minh Nguyệt
Gửi bài cảm xúc quê hương tại đây!
