(VietNamNet) - Phải mất đứt 4 năm trời để thực hiện 5 chuyến đi dài qua những quốc gia mà con sông Mêkông trườn mình qua, đoàn làm phim của Hãng phim Truyền hình TP.HCM (TFS) đã kể lại những phút giây thăng hoa nhất và cùng cực nhất. 

"Đi như kiến bò miệng ly"

Đoàn phim trên Cao nguyên Tây Tạng.

Phần đầu gồm 19 tập của bộ phim Mêkông ký sự sẽ được phát sóng hàng ngày từ 1/8 tới trên Đài Truyền hình TP.HCM. Trọn vẹn phần này là câu chuyện về dòng Mêkông chảy miên man qua 2.400km (nửa chiều dài của dòng sông) trên phần lãnh thổ Trung Hoa. Họ đã đến điểm gần nhất có thể được để khám phá nơi phát nguyên của dòng sông: "Lâu nay chúng ta vẫn nghĩ dòng Mêkông khởi nguồn từ Tây Tạng nhưng thực ra không phải. Nó bắt đầu ở cao nguyên Thanh Tạng thuộc tỉnh Thanh Hải, Trung Quốc cách Tây Tạng 500km nữa", NSND Phạm Khắc, chủ biên, tổng đạo diễn phim, cho biết.

Đấy cũng chỉ là một trong rất nhiều khám phá của đoàn làm phim trong những ngày rong ruổi trên đất lạ. Tìm tư liệu ở nhà chỉ là một phần, phần lớn các anh phải vừa đi vừa hỏi, thu thập những điều chưa có trong sách vở. Bởi thế đây là một bộ phim tài liệu hiếm hoi mà lời bình đi rất sát với hình ảnh và cả âm thanh sống động được thu trực tiếp. Họ là những người may mắn nhất khi đã trải qua nhiều điều kỳ vĩ lẫn bình dị nhất mà dòng sông này mang lại cho các vùng đất nó đi qua. Tác giả kịch bản và lời bình Trần Đức Tuấn bồi hồi kể lại: "Cảm xúc trong thực tế còn ghê gớm hơn mà trên phim chúng tôi không thể nào thể hiện hết. Có đêm về nhà nghỉ mới biết mình còn sống. Khó nhất là việc tiếp cận dòng chảy, do không có đường giao thông và hết sức hiểm trở. Khán giả xem trên phim không thể hình dung được xe chúng tôi đã đi trên trên bờ vực sông như kiến bò trên miệng ly vì có nơi bờ sông cách mặt nước đến... 4.000m!".

Trông họ bé nhỏ bên dòng Mêkông kỳ vĩ ở thượng nguồn

Đoàn phim may mắn gặp được những lễ hội của người bản xứ để thu vào những khuôn hình ấn tượng; nhưng cũng quá xui xẻo khi gặp nhiều bất trắc như bị chó chăn bò của người Tạng cắn đến nát máy quay, hay lần lượt từng người ngất xỉu vì thiếu dưỡng khí trên Cao nguyên vài ngàn thước quanh năm mây phủ. Dòng Mêkông 4.800km chảy từ cao nguyên Thanh Tạng, Trung Quốc đến điểm cuối Cà Mau, Việt Nam qua tổng cộng 6 quốc gia với nhiều cái tên khác nhau. Trát Khúc ở đầu nguồn, Lan Thương ở Tây Tạng, mới đến Mêkông khi nó bắt đầu chảy vào Myanmar và rồi đổ ra Thái Bình Dương với tên gọi Cửu Long. Nói ngắn gọn là vậy còn thực tế, đoàn làm phim đã đến không biết bao nhiêu địa danh, miền đất với bao tộc người, tập tục...

Sẽ làm phim kiểu Discovery

70 là tổng cộng số tập phim về suốt chiều dài Mêkông, nhưng thời lượng 20.000 phút trên băng hình và 14.000 tấm ảnh vẫn không nói hết sự kỳ vĩ của con sông này. Một trong ba dòng sông dài nhất trên trái đất này đã từng vào phim tài liệu của nhà làm phim nổi tiếng thế giới Jean Jacque Costeau. Nhưng đi suốt chiều dài và các chi lưu quan trọng của nó thì dường như chỉ có các nhà làm phim Việt Nam làm được.                                                                                       

"Hãng TFS làm phim theo kiểu sêri này đã khá nhiều nhưng chưa có phim nào hoành tráng như bộ Mêkông ký sự. Có thể nói nó là một "công trình" tầm cỡ quốc gia trong công tác sản xuất phim tài liệu", ông Nguyễn Việt Hùng, Giám đốc TFS khẳng định. Tổng chi phí cho những chuyến đi trong và ngoài nước để thực hiện bộ phim này lên đến gần 300.000 USD, một con số khá "đậm", song theo người trong nghề thì vẫn chưa phải là cao so với nước ngoài. Giám đốc Đài Truyền hình TP.HCM, ông Huỳnh Văn Nam nói: "Nhiều người nói phải có kinh phí như HTV thì mới làm được bộ phim này. Nhưng theo tôi, bấy nhiêu đó chưa đủ mà còn phải có lòng nhiệt huyết rất lớn bởi quá trình làm phim gặp rất nhiều khó khăn".

Và ghi hình một Mêkông yên ả ở hạ nguồn.

Cũng cần phải nói thêm rằng ý tưởng làm một cuốn phim về dòng sông này đã có từ sau... ngày giải phóng, khi NSND Phạm Khắc còn trên cương vị giám đốc HTV. Đây cũng là bộ phim tài liệu làm theo dạng ký sự dài tập nhất của TFS từ trước đến nay. Nói bộ phim như một cuốn biên khảo, một dư địa chí hay một cuốn phim khám phá kiểu Discovery, thế nào cũng đúng. Đây cũng chính là hướng làm phim của TFS trong tương lai, để không chỉ phục vụ khán giả khu vực phía Nam mà còn bán cho các đài truyền hình trong nước, kể cả đài truyền hình quốc gia và tiến tới bán hoặc trao đổi chương trình với các quốc gia trong vùng.

• Võ Tiến