Với nhận thức sâu sắc và mong muốn được góp phần vào công tác bảo vệ tài nguyên đa dạng sinh học và phát triển bền vững của đất nước, tôi gác lại tất cả mọi việc khác để viết lên những dòng suy nghĩ của mình về dự án Tam Đảo 2.
Có lẽ do nhiều điều đằng sau Dự án Tam Đảo 2 nên GS. Võ Quý phát biểu gọn “Dự án không thực hiện đúng nghĩa của việc phát triển khu du lịch sinh thái, nếu vì kinh tế mà làm môi trường thiên nhiên suy giảm, cạn kiệt, khó có cơ hội phục hồi thì lương tri của nhà khoa học không cho phép”.
Vâng, hoàn toàn đúng vậy, bởi lẽ:
Hệ sinh thái rừng ở đây rất đặc trưng, cụ thể là hệ sinh thái rừng cây lùn trên núi đá và hệ sinh thái đất ướt trên núi cao là độc nhất vô nhị ở Việt Nam và thế giới, tồn tại từ bao đời nay. Các loại cây trong hệ sinh thái này có bộ rễ rất tốt, xuyên sâu, đan xen chằng chịt như một tấm áo choàng kỳ diệu, như một bà mẹ thiên nhiên vĩ đại nhiệm màu đang nối vòng tay để bảo vệ, cung cấp sữa, nuôi dưỡng hàng triệu đứa con của mình, đây có thể coi là mái nhà lý tưởng hay “thiên đường” cho hàng triệu đứa con đang sống chung trong ngôi nhà của mẹ và của triệu triệu đứa con từ xa đến thăm mẹ. Do vậy, chúng ta cần phải hiểu mẹ và bảo vệ mẹ, không làm mẹ buồn.
 |
| Vườn Quốc gia Tam Đảo (Ảnh: Wikipedia) |
Hiểu “Mẹ”, ta sẽ biết thương mẹ và như một quy luật, “Mẹ” sẽ thương ta và che chở, đùm bọc ta nhiều hơn. Từ bao đời nay, “Mẹ” luôn thương yêu và giang rộng vòng tay đón tất cả những đứa con từ xa và bạn bè của chúng về thăm mẹ. Không gian văn hóa gần mẹ có 79 đình, chùa, đền, miếu và nhà thờ, nhiều dân tộc và bản sắc văn hóa khác nhau, gắn với truyền thống đấu tranh cách mạng của từ đời vua Hùng, Lý-Trần... Đây không những là khu bảo vệ (Protected Area) mà còn là vùng đất thiêng (Sacred Site) nên khi chúng ta đánh giá tác động môi trường phải theo các tiêu chí hướng dẫn của CBD (Akwé: Kon Guidelines). Cần phải có thời gian và sự tham gia góp ý, phản biện của xã hội, của nhiều nhà khoa học liên và đa nghành, đặc biệt là người dân có kinh nghiệm trong vùng bị ảnh hưởng.
Phải nhìn nhận sự thật rằng, các phương án đưa ra kinh doanh trong dự án Tam Đảo 2 hiện tại có tính chất kinh doanh đặt nặng về kinh tế hơn là bảo vệ môi trường sinh thái. Đây thật sự không phải là mô hình du lịch sinh thái bền vững theo đúng nghĩa. Đây là tiêu điểm, là mối lo ngại cho tất cả mọi người, đặc biệt là người dân địa phương và tất những ai tâm huyết công tác trong lĩnh vực bảo tồn, bảo vệ môi trường, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong nước và quốc tế.
Báo cáo đánh giá tác động môi trường do trường Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội thực hiện với thời gian khảo sát và nghiên cứu quá ngắn, không đầy đủ, toàn diện... Trong báo cáo đánh giá,́ không có sự tham gia ý kiến của người dân kinh nghiệm tại địa phương, ban quản lý vườn quốc gia và không có nghiên cứu và đánh giá tác động văn hóa cũng như tác động xã hội.
Chúng ta cần phải có nghiên cứu, đánh giá một cách tổng thể, độc lập và khách quan về giá trị bảo tồn của Tam Đảo 2 và đánh giá tác động môi trường một cách toàn diện bao gồm cả tác động về văn hóa và xã hội. Có được kết quả nghiên cứu này chắc chắn sẽ là cơ sở khoa học tốt nhất khi quyết định lựa chọn giữa việc bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển khu du lịch sinh thái.
Do vậy, chúng ta cần hiểu đúng và hành động đúng, có như thế thì chúng ta mới không có tội với thế hệ con cháu chúng ta.
Tôi xin đóng góp một số ý kiến và rất mong được chia sẻ thêm thông tin và phản hồi với những ai quan tâm, tâm huyết lĩnh vực này.
-
Nguyễn Huỳnh Thuật, email: nghthuat@yahoo.com
Mời bạn cùng trao đổi ý kiến về vấn đề này:
