Trong ba mươi ngày qua, thế giới chúng ta đang sống đã thay đổi rất cơ bản, từ diện mạo bên ngoài đến những diễn biến bên trong, từ những vấn đề lớn lao chung của cả nhân loại đến suy tư của từng cá nhân. Lý do không có gì là khó hiểu: Lần đầu tiên từ nhiều thập kỷ nay, bầu không khí chiến tranh ám ảnh và đè nặng lên nhiều quốc gia và khu vực.

Những hình ảnh về cuộc tấn công quân sự của Mỹ và Anh vào Afghanistan đã chiếm lĩnh và chế ngự mọi thông tin thời sự, đẩy lùi cảnh tượng đổ nát và tan hoang ở New York và Washington vào phía sau. Không ai biết và không ai tin rằng tình hình chiến sự ấy sẽ sớm chấm dứt. Ngày tháng yên bình như trước đây một tháng giờ chỉ còn là hoài niệm.

Cuộc chiến tranh mà Mỹ và Anh đang phát động là cuộc chiến tranh đặc biệt có một không hai từ trưóc đến nay về nhiều phương diện, vì kẻ thù mà họ muốn tiễu trừ có ở ngay trên đất họ, tồn tại vô hình ở nhiều nơi khác, và bởi thế sẽ còn rất dai dẳng và sẽ giam cầm chính Mỹ và đồng minh vướng mắc vào cuộc chiến tranh này.

Thế kỷ 21 đã bắt đầu với một cuộc chiến tranh không bình thường như vậy. Những quy luật cuộc sống thời bình đã bị đặt trong những giới hạn và ràng buộc của thời chiến; nguy cơ tất cả bị lôi cuốn vào vòng xoáy xung đột và chiến tranh không phải không thực tế.

Ba mươi ngày qua, thế giới chúng ta đang sống chợt nhận ra rằng hòa bình và ổn định mỏng mảnh và dễ đổ vỡ làm sao. Một sự kiện xảy ra trong khoảng thời gian ngắn có thể làm rung chuyển cả thế giới, có thể làm chuyển biến cả cục diện quan hệ quốc tế và đưa đến những mức độ tương quan lực lượng mới, có thể làm chiến tranh dễ dàng xảy ra như thế nào và những vấn đề phát triển vốn cấp thiết cần được giải quyết dễ dàng bị trở thành thứ yếu như thế nào.

Nhận thức có ý nghĩa rất quan trọng đối với mọi quốc gia từ sự kiện này là thế giới càng được toàn cầu hóa nhiều thì sự tùy thuộc lẫn nhau càng lớn và nguy cơ bị xô đẩy vào cuộc chơi chung càng hiện thực, bất chấp có muốn hay không muốn. Thực tế đó không chỉ là một tiền lệ cần được quan tâm đúng mức trong quan hệ quốc tế, mà cần phải có như một thách thức để đối phó kịp thời và có lợi nhất cho mình.

Trong khi cuộc sống trên thế giới đang cố dần bình thường trở lại, cho dù không thể còn được như trước, thì quan hệ quốc tế lại trở nên sôi động hơn lúc nào hết. Chúng ta đang chứng kiến một giai đoạn rất đáng để ý của quan hệ quốc tế, đặc biệt về phương diện điều chỉnh chính sách, tập hợp lực lượng và ưu tiên lợi ích. Cũng cần phân biệt ở đây các biện pháp và hành động đối phó với nguyên nhân và hậu quả của sự kiện ngày 11/9. Nhưng cũng cần cảnh giác với những ý đồ �mượn gió bẻ măng�, lợi dụng sự kiện này để phục vụ cho những lợi ích riêng của nước này hay quốc gia khác.

Cuộc tấn công vào nước Mỹ ngày 11/9 và cuộc chiến tranh đang diễn ra ở Afghanistan đã làm cho thế giới không còn được như trước nữa. Và xem ra chưa thể một sớm một chiều lại đến được ngày xưa yên bình./.

(Lục Quán Anh - VASC Orient)