Hôm qua (7/2), một máy bay chở 28 tù binh bị bắt trong cuộc chiến ở Afghanistan hạ cánh xuống trại giam X-ray tại Căn cứ hải quân Mỹ ở Vịnh Guantanamo. Việc tiếp tục chuyển tù binh đến đây diễn ra trong bối cảnh chính phủ Mỹ đồng ÿ sẽ áp dụng Công ước Geneva đối với một số người bị giam giữ.
Trại giam X-ray vừa hoàn thành việc xây dựng thêm các phòng giam tạm thời trong tuần này để đón các phạm nhân mới. Hiện tại, trại có 320 phòng giam ngoài trời, nhiều phòng trong số đó hiện còn trống không.
Việc chuyển thêm 18 tù nhân đến Guantanamo hôm qua đã nâng tổng số người bị giam giữ ở đây lên đến 186. Trong số người mới đến, 6 người phải nằm trên cáng, tất cả số còn lại đều mặc bộ quần áo màu da cam liền nhau, mạng che mặt và bị còng tay.
Thiếu tướng Hải quân Mike Lehnert, giám thị trại giam, cho biết mỗi phòng giam sẽ chứa được 2 phạm nếu cần thiết.
Tuần trước, Bộ Quốc phòng Mỹ đã đề nghị Quốc hội cho phép xây dựng thêm nhà tù trên Vịnh Guantanamo, ông Lehnert nói. Nếu được thông qua, công việc xây cất sẽ mất khoảng 55 ngày và khi hoàn thành, trại giam sẽ có thêm 408 phòng, đủ để giam giữ tới 2.000 phạm nhân.
Cũng trong ngày hôm qua, Tổng thống Mỹ Bush, sau thời gian dài bác bỏ đề nghị của cộng đồng quốc tế, đã chính thức tuyên bố một số tù binh hiện đang bị giam giữ ở Guantanamo sẽ được hưởng quy chế tù binh chiến tranh được quy định bởi công ước Geneva.
Tuy nhiên, theo phát ngôn viên Nhà Trắng Ari Fleischer, điều này chỉ được áp dụng cho tù binh Taliban chứ không phải al Qaeda. Ông Fleischer cũng cho biết bất kể tù nhân Taliban hay al Qaeda, bị giam giữ ở Guantamano hay Afghanistan, đều không được coi là tù nhân chiến tranh.
Theo quy định của Công ước Geneva, khi thẩm vấn, tù nhân chỉ cần khai tên tuổi, cấp bậc và phiên hiệu của mình mà thôi.
Giải thích thêm về quyết định của Tổng thống Bush, ông Fleischer nói mặc dù Mỹ không thừa nhận Taliban là một chính phủ hợp hiến song vẫn chấp nhận áp dụng Công ước Geneva cho tù binh là người của chế độ này vì Afghanistan là một nước đã tham gia kÿ hiệp ước.
“Còn al Qaeda là một nhóm khủng bố quốc tế và không thể coi là một quốc gia tham gia kÿ Công ước Geneva được,” ông Fleischer nói.
Chính quyền của Tổng thống Bush đã từng bị chỉ trích nặng nề trong việc đối xử với 150 tù nhân đầu tiên được chuyển từ Afghanistan đến Guantanamo tháng trước. Theo các nhà quan sát, động thái tích cực này của ông Bush cũng chưa thể dập tắt được ngay phản ứng của cộng đồng quốc tế xung quanh chuyện giam giữ và đối xử với tù nhân chiến tranh Afghanistan.
Các quan chức Washington cho rằng quyết định đột ngột của ông Bush là để đánh đổi việc tù binh người Mỹ bị quân Taliban bắt ở Afghanistan cũng sẽ được hưởng những điều tương tự như tù binh Taliban.
Cho đến nay, Mỹ từ chối cung cấp thông tin chi tiết về quốc tịch của 186 phạm nhân. Theo các nhà phân tích, họ đến từ khoảng hơn hai chục quốcgia. Một số nước như Úc, Anh, Pháp, Kuwait, Ả-rập Xê-út, Thuỵ Điển và Yemen đã tuyên bố công dân của họ có mặt trong số tù binh ở đây.
Những tù nhân đầu tiên đến Trại X-ray vào ngày 11/1. Theo các quan chức Mỹ, họ là những chiến binh nguy hiểm nhất của mạng lưới khủng bố al Qeada và chế độ Taliban đã bị đánh đổ.
Tướng Lehnert tuyên bố rằng, tù nhân ở Guantanamo chỉ được trở về nhà nếu như quốc gia nhận tù binh đồng ÿ truy tố họ.
(Tiến Dũng – Theo AP, BBC)
