Toàn cảnh trại giam ở Guantanamo

Nhiều tù binh chiến tranh người Afghanistan hiện đang bị giam giữ tại căn cứ hải quân Mỹ ở Vịnh Guantanamo sẽ được trở về nhà sau khi công việc thẩm vấn họ kết thúc. Tuy nhiên, thời gian cụ thể của việc phóng thích tù binh vẫn chưa được thông báo.

Các tù nhân Taliban và al Quaeda bắt đầu được thẩm vấn từ hôm thứ Tư (23/1) và khi quá  trình này kết thúc rất nhiều trong số họ sẽ được trở về nhà, James Inhofe, Thượng nghị sỹ Cộng hoà bang Oklahoma, thành viên của đoàn nghị sỹ Mỹ gồm 8 hạ nghị sỹ và 3 thượng nghị sỹ hôm qua (25/1) thăm trại giam X-Ray ở Guantanamo cho biết.

Theo ông Inhofe, các tù nhân không được phép có luật sư và chưa biết khi nào thì các cuộc thẩm vấn sẽ kết thúc.

Một thành viên khác của đoàn, Tướng Hải quân Mike Lehnert nói 158 tù nhân hiện đang có mặt ở Guttanamo mang 25 quốc tịch khác nhau so với thông báo ban đầu là 10 quốc tịch. 

Hiện vẫn chưa rõ liệu Mỹ có yêu cầu toà án địa phương nơi các tù nhân trở về xét xử họ hay không. Tuy nhiên, các nghị sỹ trong đoàn này coi họ là sự đe doạ đối với xã hội, những người sẽ tiếp tục trở lại con đường chém giết nếu được trả tự do.

Hầu hết các nhà lập pháp có mặt trong chuyến thị sát trại giam bày tỏ hy vọng những thông tin thu được qua thẩm vấn sẽ có ích cho cuộc chiến chống khủng bố mà Mỹ đang tiến hành. Tuy nhiên, Hạ nghị sỹ Cộng hoà bang Indiana Steve Buyer lại khẳng định ở đợt thẩm vấn này những người hỏi cung sẽ chỉ tiến hành sơ loại xem những ai đáng được tha và những ai cần phải tiếp tục giam giữ.

Ông cho biết thêm những thông tin thu thập được qua thẩm vấn sẽ không dùng để truy tố họ. 

Guatanamo đang là đề tài tranh cãi của công luận về tình trạng giam giữ và điều kiện sống của phạm nhân. Một số chính phủ đã đòi Mỹ phải cho các tù binh được hưởng quy chế tù nhân chiến tranh được quy định bởi Công ước Geneva. Ngoài những điều về đối xử với phạm nhân, công ước này không cho phép mở các phiên toà quân sự đối với những tù binh đang bị giam giữ.

Một trong số những nước lên tiếng đầu tiên là Anh. Hôm thứ năm (24/1), nước này kêu gọi Mỹ cho phép 3 công dân nước này hiện đang bị giam giữ được trở về Anh và sẽ có một phiên toà xét xử họ ở quê nhà.

Các thành viên trong đoàn khảo sát của nghị viện Mỹ cho biết họ không quan tâm lắm đến việc đối xử với phạm nhân, mặc dù đây đang là vấn đề quan tâm của cả cộng đồng quốc tế. Ngược lại họ bày tỏ thái độ tán thưởng và ngợi ca những quân nhân Mỹ đang làm việc tại đảo Guantanamo.

“Chúng tôi biết các quân nhân ở đây đang làm được những điều kỳ diệu. Tôi nghĩ (chính phủ Mỹ) phải bảo đảm được một điều rằng tất cả những gì ở đây cần đều được đáp ứng,” một thành viên của đoàn nói.

Thượng nghị sỹ Inhofe cũng cho biết thêm khi về nhà ông sẽ đề nghị quốc hội bơm thêm tiền để xây dựng thêm nhà tù kiên cố ở đảo này để có thể chứa được tới 2.500 tù nhân.

Trước đó Mỹ tuyên bố ngừng chuyển 270 tù binh còn lại tới căn cứ Guantanamo từ Afghanistan cho đến khi đợt thẩm vấn đầu tiên kết thúc và căn cứ này có thêm nhiều phòng giam.

(Tiến Dũng – Theo AP)