(VietNamNet) - Vào dịp lễ tết, trong các hoạt động vui chơi của người Hội An, bài chòi luôn thu hút đông đảo khách du xuân bởi bản sắc rất riêng của nó.
 |
| Từ một trò chơi dân gian, bài chòi đã được nâng lên thành tiết mục sân khấu hoá trong các lễ hội lớn ở Hội An |
Những ngày này, cứ khoảng chập tối, người dân Hội An và du khách lại tụ tập về khoảng sân giữa phố Hội và sông Hoài để có được những giờ phút thư giãn một cách hứng khởi. So với các gian trò chơi khác thì gian trò chơi bài chòi lúc nào cũng nườm nượp khách, bởi tính hấp dẫn và những câu hát ngồ ngộ song rất thâm thuý của các nghệ nhân Lương Đáng, Lệ Nga. .
Chính sân chơi này đã giúp khu phố cổ thêm sinh động mà vẫn không hề làm mất đi vẻ đẹp bình yên rất đặc trưng của Hội An. Đêm hội bài chòi vừa mang hơi thở nóng hổi của cuộc sống hiện đại, vừa chứa đựng vẻ dịu dàng, duyên dáng của một nét văn hoá truyền thống đầy ý nghĩa.
 |
| Trò chơi dân gian bài chòi luôn thu hút đông đảo khách tham gia |
Muốn tổ chức chơi bài chòi, người ta dựng lên 9 cái chòi lá và dùng bộ cờ tam cúc gồm 30 quân cờ với 30 tên gọi khác nhau chia thành 10 loại thẻ gỗ (3 quân cờ là một thẻ) để người chơi chọn mua. Sau khi “nhà cái” phát hết thẻ cho mọi người, ván cờ được bắt đầu bằng việc rút thăm que tre có ghi tên một quân cờ. Lúc này, anh “hiệu” (người hô) sẽ dẫn dắt cuộc chơi bằng những câu hát có liên quan đến tên quân cờ ghi trên thăm. Lần lượt cho đến khi ba thẻ được rút liên tiếp có tên gọi trùng với các tên quân cờ ghi trên cùng một thẻ gỗ. Nếu thấy tên quân cờ của mình được nhắc đến trong câu hát, người chơi sẽ phải hô lên và trình thẻ gỗ để được phát một lá cờ vàng, tương đương với một phần thưởng nhỏ. Người có chiếc thẻ gỗ ghi tên 3 quân cờ được nêu liên tục sẽ đoạt được phần thưởng lớn nhất của cuộc chơi và ván cờ kết thúc...
Xem hội bài chòi ở Hội An, ta sẽ thấy một cảnh tượng thật lạ. Có ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên, sân khấu hẳn hoi nhưng khán giả không ngồi yên thưởng thức như thường thấy. Họ lắng nghe từng câu hát, chốc chốc lại reo lên với những chiếc thẻ gỗ trên tay để rồi hớn hở đón nhận những chiếc cờ vàng từ tay các “anh thị vệ” của đoàn diễn. Các cụ già dường như chỉ đắm theo từng lời ca và ngồi gõ nhịp phách say sưa cùng tiếng trống hoà trong giai điệu lả lướt của chiếc đàn nhị.
Ban đầu, luật chơi bài chòi quy định không nhắc tên quân cờ trực tiếp trong mỗi câu hát mà người nghe phải tự suy đoán. Ví dụ, nếu tên quân cờ là “Nghèo”, anh “hiệu” sẽ hát một số câu có nội dung nói về chữ nghèo, người nghe tự suy luận và giơ thẻ của mình lên để nhận cờ vàng. Người không đoán được sẽ mất cơ hội nhận thưởng. Tuy nhiên, do nhiều người chơi hiện nay không theo được luật chơi này nên nhiều khi anh “hiệu” đã sử dụng các câu hát gọi trực tiếp tên quân cờ để người chơi dễ theo dõi.
 |
| Trao cờ cho người thắng cuộc trò chơi bài chòi |
Những câu hát mà anh “hiệu” xướng lên để gọi tên các quân cờ đều theo thể thơ lục bát, mang ý nghĩa nhân văn và có tính giáo dục cao. Đây cũng là nét khác biệt căn bản để có thể phân biệt hội bài chòi với các trò chơi cờ bạc khác.
Nghệ nhân Lương Đáng, anh "hiệu” nổi tiếng của làng bài chòi Hội An cho hay: “Khi Tết đến xuân về, chúng tôi phải có những bài mới để phục vụ trò chơi bài chơi cho quần chúng nhân dân. Năm nay là năm Ất Dậu nên tôi đã viết một bài chòi nói về con Ba Gà, trong đó ca ngợi tình mẫu tử, tình nghĩa cha con, vợ chồng trong tiểu thuyết Phạm Công – Cúc Hoa!”.
Vé bán cho mỗi người chơi bài chòi chỉ 1.000 đồng và phần thưởng dành cho người thắng cuộc cũng không lớn và không mang giá trị vật chất, chỉ là chiếc đèn lồng hoặc chiếc túi xách xinh xinh là những sản phẩm của người thợ thủ công Hội An (trị giá khoảng 5.000 đồng). Đơn giản là vậy nhưng hấp lực và giá trị của nó quả đáng lưu tâm.
| 
