Nhiều chiếc máy cổ có tiền cũng tìm không ra.

Có một điều mà ngay cả giới sưu tầm máy ảnh cổ kính nể anh Lê Thành ngoài kho máy ảnh cổ đồ sộ là nhiều khi chỉ vì người mua cùng niềm đam mê với mình, anh có thể bán chiếc máy họ thích với giá như cho. Đó là sự trân trọng một tấm lòng chứ không phải là một cuộc mua bán vì lợi nhuận. Lê Thành nhớ lại: "Có những chiếc máy ảnh tôi chỉ mua với giá 50.000 đồng mà chỉ bán với giá 5USD mà những năm đó 1 USD chỉ có 11.000 đồng. Đó là một cậu sinh viên nước ngoài đến VN du lịch nhưng vô cùng thích cái máy ảnh cũ kỹ và xinh xắn nên tôi quyết định bán cho anh chàng đó dù chỉ lãi có 5000 đồng. Khi đã gặp được những người cùng đam mê máy ảnh cổ như mình thì giá cả lúc đó không thành vấn đề nữa, thậm chí còn tặng máy cho nhau". Anh Thành thao thao bất tuyệt: "Có một người nước ngoài đến cửa hàng của tôi một lần nhưng không hiểu lý do mà không quay trở lại. Khoảng 2 năm trước, ông ta nhờ một người bạn đến cửa hàng tôi với một mảnh giấy khi rõ loại máy vị trí của nó trong tủ. Điều này làm tôi thực sự ngạc nhiên".

Có những nhà nhiếp ảnh lâu năm thì họ thích máy cổ với lý do cá nhân. Riêng Đỗ Anh Tuấn - Tuấn "cận", anh nâng niu máy ảnh cổ và cảm thấy có thể đối thoại với nó, một cảm giác mà không thể có được khi mua một chiếc máy mới tinh trong cửa hàng. Anh giải thích: "Có thể nó đã sống với mình lâu rồi và thường xuyên mở ra ngắm nghía chăm chút nó. Hơn nữa, dù đã 50 năm, 70 năm tuổi chúng vẫn làm việc rất tốt. Với chiếc Rolleiflex 50 năm tuổi, tôi vẽ những hình rất kỳ quặc lên vỏ máy để tạo một phong cách riêng". Tuấn "cận" là tay máy có tiếng về chụp quảng cáo và thời trang và thường xuyên chụp tranh bìa cho Heritage, Sành Điệu, Phong Cách Việt, VN Discovery, The Guide... Anh còn mở một galery ảnh Life tại phố Hàng Khay HN vừa để trưng bày những bức ảnh màu và đen trắng, vừa để bán ảnh.

Hiện anh Tuấn có trong tay vài chiếc máy cổ từ 50-60 tuổi hiệu Contax, Rolleiflex trong đó chiếc anh quý nhất là MAMIYA dòng Universal của Nhật Bản. Đây là chiếc máy được rất nhiều phóng viên chiến trường dùng trong Thế chiến II. Nó đã tạo nên cả một cuộc cách mạng khi gắn tay cầm bên trái để không phải đặt trên giá máy. Anh rất hoan hỉ khi mua được chiếc túi da "Made in USA" rất đồng điệu với chiếc máy cổ. Cũng nhiều lần anh phải ngậm ngùi cho đi chiếc máy cổ của mình do rất quý bạn và muốn chia sẻ với những người còn thích chiếc máy đó hơn mình. "Khi bán đi một chiếc máy cổ, tôi có nói một cách rất khôi hài khi tôi ví với chuyện kiếm hiệp ngày xưa, khi trao kiếm hoặc bán kiếm báu thì phải cho đúng người, không ai trao nó cho ông bán thịt cả. Về giá trị vật chất, có thể chiếc máy ảnh cổ đó rất rẻ hoặc rất đắt nhưng về giá trị tinh thần thì nó là vô giá. Tuy nhiên, yếu tố quyết định với các bức ảnh vẫn là tình cảm, cái đầu và lòng đam mê nhiếp ảnh".

Dùng máy cổ để chụp ảnh thời trang

Anh Tuấn "cận" say sưa với chiếc máy MAMIYA (Nhật) sản xuất trước Thế chiến II.

Nhìn bề ngoài, có vẻ như rất mâu thuẫn khi một nhà nhiếp ảnh chuyên đi chụp những gì thời trang nhất lại chỉ trung thành với chiếc máy cổ sản xuất trước Thế chiến II. Chính anh Tuấn thừa nhận: "Đó là điều rất trái khoáy. Chắc chắn nhiều người sẽ thấy tôi là một con người mâu thuẫn. Nếu vác cái máy này đi đường thì chắc chắn sẽ có người chạy theo xem vì thường máy cổ người ta nghĩ chỉ để trong tủ kính. Tôi cũng nhận thấy điều đó nhưng quan trọng là sự mâu thuẫn ấy không tạo nên sự xung đột. Với cách chụp hiện đại đi chăng nữa thì đôi khi người nghệ sĩ cũng cần những khoảnh khắc nhanh, chộp lấy những sự kiện hoặc thể hiện ý tưởng. Với máy cơ thì người ta vẫn có thể làm được điều đó".

Một phần vì Đỗ Anh Tuấn rất yêu mến chiếc máy cổ, "dùng vẫn tốt thì cớ gì và vứt nó đi", một phần vì mua một chiếc máy chuyên dụng chụp ảnh thời trang rất đắt, đến chục ngàn USD. Anh tâm sự: "Đã rất nhiều lần tôi nghĩ đến việc sắm một chiếc máy thật xịn auto focus khi tôi bị cận nặng và phản xạ yếu đi do đã có tuổi. Nhưng tôi nghĩ chụp ảnh đã là bản năng, đôi khi sự ước lượng về khuôn hình và ngắm lấy nét là một phản xạ và tôi làm điều đó không khó khăn lắm". Đỗ Anh Tuấn là một trong những nhân vật hiếm hoi vừa yêu thích máy ảnh cổ, vừa thích sưu tầm máy cổ, vừa là một nghệ sĩ nhiếp ảnh có nghề. Chính vì vậy, anh có một mối liên hệ đặc biệt với nhiếp ảnh và những chiếc máy cổ.

"Ôm máy ảnh lên... giường"

Máy ảnh Kodak (Mỹ)

Máy ảnh cổ hiệu Kodak Với slogan "Bạn chỉ cần bấm nút, chúng tôi sẽ làm phần còn lại", George Eastman đã chọn cách giới thiệu chiếc máy ảnh đầu tiên của Kodak với thế giới như vậy từ năm 1888. Kể từ đó, công ty Eastman Kodak đã cho ra một loạt sản phẩm khiến việc chụp ảnh trở nên đơn giản hơn, tiện dụng và cũng thú vị hơn. Trên thực tế, Kodak ngày nay không chỉ được biết đến với những sản phẩm liên quan đến ảnh mà còn gắn liền với nhiều lĩnh vực đa dạng khác. Infoimaging là tiêu chí mà Kodak luôn vươn tới. Đó là phương pháp dùng kỹ thuạt kết hợp với các hình ảnh và thông tin để tạo nên sự thay đổi sâu sắc trong cách con người làm việc và giao tiếp với nhau. Eastman đã làm 1 bàn thắng hoàn hảo khi biến việc chụp ảnh thuận tiện như sử dụng một chiếc bút chì. Không phải ngẫu nhiên khi Kodak được xếp vào hàng một trong những tập đoàn đa năng đầu tiên về ảnh và được biết đến trên toàn thế giới. Hiện Kodak thuộc Top 20 công ty lớn nhất nước Mỹ.

Ở HN chưa có các CLB dành cho những người chơi máy ảnh cổ. Nhưng niềm đam mê đã kéo những người mê máy ảnh cổ lại với nhau. Điểm thú vị là mỗi người lại có một chiếc máy khác nhau. Mỗi lần đi uống cafe hay tụ tập, nhóm của Tuấn "cận" trong đó có: Khanh "béo", Tuấn "Bác sĩ", Cường "ngân hàng", Dũng "sốt rét" (pv Việt Dũng - báo Tuổi Trẻ)... mỗi người đều "vác" theo máy đến bình luận. Cuộc gặp mặt này không có định kỳ nhưng rất rôm rả, có khi thao thao bất tuyệt đên sáng.

Cách đây 5 năm, HN rộ lên thú chơi máy ảnh Rolleiflex. Vậy là anh Tuấn nảy ra ý tưởng mở một cuộc triển lãm với những bức ảnh được từ máy Rolleiflex. Anh cũng là người "đầu têu" trước mỗi khu vực để ảnh của từng người sẽ đặt chiếc Rolleiflex làm nên những bức ảnh đó phía trước.

Tuy nhiên, việc thực hiện kế hoạch này không đơn giản và đến giờ vẫn chưa thành hiện thực. Máy Rolleiflex có khuôn hình vuông, mỗi chiều 6mm và có được những bức ảnh đẹp rất khó. Hầu hết những người chơi máy ảnh cổ có thú đam mê nhiếp ảnh thì ông nào cũng có nhiều lần ôm máy ảnh lên giường. Riêng Tuấn "Bác sĩ" đặt tên cho máy của mình là "Từ Hy Thái Hậu". Chiếc máy ảnh hiệu Rolleiflex (Đức) được giới thiệu lần đầu năm 1928 và là một trong những loại máy được ưa chuộng nhất thế giới.

Máy cổ hiệu Canon (Nhật).

Nhắc đến dân chơi máy cổ thì không thể không nhắc đến ông Tự, người sở hữu chiếc máy ảnh cổ "độc" nhất Đông Nam Á hiện đang được anh bảo quản trong tủ kính. Chiếc máy này rắt đắt tiền, chỉ dùng chụp trong các salon lớn. Nó từng thuộc sở hữu của một ông thợ ảnh già ở Băng-cốc (Thái Lan) suốt nửa thế kỷ và được bảo quản rất cẩn thận. Khi tới VN, ông định mở một salon nhưng ý định không thành vì mắc bệnh Pakison.

Cách đây chừng 2 năm, ông thợ ảnh lão luyện đó đã gọi ông Tự đến và bán lại với giá 2.300.000 đồng. Ông Tự từng là người cung cấp máy ảnh cổ cho Khắc, anh trai của Lê Thành. 90% những chiếc máy cổ và xịn nhất của Thành Khắc đều do ông Tự "điều chuyển", cứ có lãi là bán. Nhưng bây giờ, khi đã có của "ăn của để", ông Tự lại... tiếc vì những chiếc máy quý nhất lại nằm trong tay ông Thành. Những chiếc máy cổ một chút dù là không hoàn hảo ông Tự cũng muốn giữ lại.

• Bích Hạnh

• Ảnh: Nguyên Vũ