Ngày 17/2, hãng phim Tài liệu Khoa học TƯ tiến hành tổng kết hoạt động nghệ thuật năm 2002. Nhờ đó, báo giới có dịp xem hết 10 phim của hãng để có được cái nhìn rõ nét về phim tài liệu hôm nay.

Đa dạng đề tài và cách tiếp cận cuộc sống khá sâu sát là cảm nhận đầu tiên. Điều đó cho thấy Hội đồng nghệ thuật của Hãng khá cởi mở và thông thoáng. Thế mạnh của phim tài liệu là sự nhanh nhạy, nắm bắt vấn đề nóng bỏng của cuộc sống hôm nay. Nhưng cái khó ở Việt Nam là các nhà làm phim thường có mặt sau khi sự kiện xảy ra rồi. Và như thế, cần một cách tiếp cận khác. 

NSND Đào Trọng Khánh đã cho thấy một bản lĩnh nghề nghiệp, một cảm nhận chiều sâu và có mang cá tính riêng khi ông trở về từ U Minh, khi trận cháy rừng thế kỷ vừa qua đi. Bộ phim vượt trội với nhân vật Mười Đởm ấn tượng; cách dựng cực nhuyễn giữa  những thước phim tư tiệu cũ và quay mới; kết cấu sáng tạo cùng với bút pháp giàu tính văn học của Đào Trọng Khánh.

Vẫn khẳng định đẳng cấp của một đạo diễn tài năng, NSND Lê Mạnh Thích đi vào cuộc sống của những người thương binh trên xe lăn với một cái nhìn hiện thực: không bi luỵ,không lạc quan giả tạo. Đó là một nghị lực sống để chấp nhận nỗi đau. Và mọi đóng góp nhỏ nhoi nhất cho cuộc sống đều đẹp! 

Nhân vật cô giáo Mùi ở Phá Đáy (Nghệ An) đã được truyền hình khai thác nhiều, nhưng ở "Thang đá ngược ngàn" của đạo diễn Lê Hồng Chương lại có cách nhìn khác. Dẫn chuyện qua những bức thư của cô giáo Mùi  viết vừa  tạo cho phim một mạch chảy tự nhiên, vừa làm hé lộ tâm hồn, nội tâm nhân vật. 

Hiện thế giới  có nhiều xu hướng làm phim tài liệu khác nhau. Theo đạo diễn Lại Văn Sinh, GĐ Hãng phim thì ở Liên hoan Bilbao (Tây Ban Nha), nhiều đạo diễn trẻ lại coi phim tài liệu như một "sân chơi" tha hồ thử nghiệm. Phim của họ rất ngắn, có khi chưa đầy 2 phút, người xem chỉ thoáng thấy một cái gì đó thì phim đã hết. Nhưng lại có một xu hướng khác nữa là phim tài liệu rất dài, có khi tới cả 2 giờ đồng hồ và đi vào những vấn đề xã hội rất gai góc.

Vậy phim tài liệu Việt Nam đi theo hướng nào? Bám sát và theo nhịp đi của cuộc sống, không ngần ngại đặt ra những vấn đề bức xúc, nóng bỏng hiện nay. Và đã đến lúc phim tài liệu Việt Nam rời xa ''xu hướng nghệ thuật hoá tài liệu'' chỉ cốt dựng sao quay cho dễ, dễ tạo hình đẹp, dễ gợi cảm.

Nhưng có lần, khi hỏi đạo diễn NSND Lê Mạnh Thích, ''ông có dàn dựng trong khi làm phim không?'' - Đạo diễn đã sửa: ''sắp xếp lại chứ không dàn dựng''

(Theo Lao Động)