Elvis Phương và 10 năm tác quyền lận đận

(VietNamNet) - Ca sĩ Elvis Phương hát và phát hành băng đĩa bài Tình xót xa đưa và Thu hát cho người hơn chục năm nay ở hải ngoại mà chưa trả tác quyền cho tác giả. Thực hư chuyện này ra sao?...

Ở hải ngoại vô tư tác quyền?

Năm 1996, Elvis Phương là một trong số hiếm hoi ca sĩ hải ngoại trở về VN hát và có ý định ở lại quê hương. Vừa trở về, Elvis Phương liền được đón nhận trong hai đêm live show Yêu người yêu đời ở nhà hát Bến Thành. Kim Lợi studio cũng tung ra video Giọt nắng bên thềm với giọng hát Elvis Phương và trở thành chương trình ca nhạc đầu tiên mở đầu cho phong trào về nước biểu diễn của các ca sĩ Việt kiều. Đến nay, ca sĩ Elvis Phương sống và hoạt động gần như một ca sĩ trong nước. Vợ chồng ông mua biệt thự ở An Phú Đông, sống giản dị và hài hoà với tất cả mọi người.

Ca sĩ Elvis Phương

Ở hải ngoại, ca sĩ Elvis Phương đã hát rất nhiều bài do các nhạc sĩ trong nước sáng tác. Trong album Mong đợi ngậm ngùi, có đến 8 ca khúc do các nhạc sĩ trong nước sáng tác nên từng bị nhóm nghệ sĩ phản động Việt Dzũng chửi ầm ĩ. Trong những bài ca sĩ Elvis Phương hát ở hải ngoại thành công hơn chục năm nay có Tình xót xa đưa (nhạc: Võ Công Anh, thơ: Nguyễn Hữu Vang) và Thu hát cho người (nhạc và lời: Vũ Đức Sao Biển). Cả hai bài hát đều được phát hành album ở Mỹ, riêng bài Tình xót xa đưa thì không có tên tác giả nên ghi là khuyết danh.

Trước đây, khi sự giao thương trong và ngoài nước còn hạn chế, việc ca sĩ hải ngoại hát "chùa" các sáng tác trong nước được xem như chuyện hiển nhiên. Gần đây, các trung tâm ca nhạc hải ngoại thường có người làm đại diện trong nước để trả tác quyền nhạc sĩ và săn lùng bài hát nên giới sáng tác ít chịu thiệt thòi hơn. Thậm chí, nhiều nhạc sĩ trong nước rất vui vẻ khi bán bài hát cho các trung tâm hải ngoại vì được trả bằng ngoại tệ.

Theo sự tham khảo của chúng tôi, giá tác quyền một bài hát bán cho trung tâm hoặc ca sĩ hải ngoại có thể được thoả thuận đến 500 USD. Còn lại, giá bình quân từ 100 - 200 USD/bài hát. Mặc dù việc mua bán - thoả thuận tác quyền này đã dần trở thành luật bất thành văn nhưng vẫn còn không ít ca sĩ hải ngoại vô tư "xài chùa" hoặc chưa nhìn nhận đúng ý nghĩa sự việc. Vì vậy, gần đây khi ca sĩ Phi Nhung vừa về nước đã bị nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển đòi khởi kiện về việc biểu diễn trên sân khấu nhiều năm liền nhưng không trả tiền tác quyền bài Đêm Gành Hào nghe điệu hoài lang và Trở lại Bạc Liêu.

Ca sĩ Elvis Phương sẽ trả hay... trừ nợ?

Sau khi về nước, gia đình ca sĩ Elvis Phương phát hiện bài hát Tình xót xa đưa là của tác giả Võ Công Anh và đã được Bến Thành A&V phát hành trong CD cùng tên với 3 giọng hát Elvis Phương, Ngọc Sơn và Quang Linh. Lúc đó, bà Phan Lê Hoa - vợ ca sĩ Elvis Phương đã muốn đi kiện vì CD này sử dụng giọng hát được thu âm bên Mỹ.

Gần đây, trong giới bắt đầu râm ran chuyện ca sĩ Elvis Phương hát 10 năm không trả tiền tác quyền, bà Phan Lê Hoa bức xúc: "Tôi đã nói chuyện với Bến Thành rồi, nhạc sĩ Võ Công Anh làm sai với Elvis Phương. Tại sao lại lấy bài của Elvis Phương bán cho Bến Thành là sao? Anh ấy (nhạc sĩ Võ Công Anh) biết Elvis Phương hát mà Elvis Phương không biết anh ấy là ai, anh ấy phải gặp và nói cho Elvis Phương biết chứ. Tiền tác quyền của anh ấy có 500 ngàn, hãy trả cho Elvis Phương tiền ca sĩ hát đi rồi Elvis Phương sẽ trả tác quyền cho anh ấy!  Tôi sẽ kiện Bến Thành và nhạc sĩ Võ Công Anh! Đáng lẽ việc này phải được làm từ lâu rồi, nhưng bây giờ tôi sẽ làm".

Để hiểu thêm về sự việc, ông Huỳnh Tiết - GĐ Bến Thành A&V - cho biết: "Trước đây rất lâu, khi ca sĩ Elvis Phương chưa về VN, chúng tôi có phát hành catssette Tình xót xa đưa của nhạc sĩ Võ Công Anh. Chính nhạc sĩ Võ Công Anh đưa bản thu âm cho chúng tôi. Gần đây chúng tôi đưa vào CD tổng hợp Tình xót xa đưa. Chúng tôi chỉ làm công việc xin giấy phép và phát hành chứ không biết ca sĩ Elvis Phương với nhạc sĩ là như thế nào".

Mới đây, vợ chồng ca sĩ Elvis Phương đã nhờ bà Trương Thị Thu Dung - GĐ TTBN Rạng Đông - trả dùm tiền tác quyền bài hát Tình xót xa đưa cho nhạc sĩ Võ Công Anh là 500.000đ. Còn tiền ca sĩ Elvis Phương thu âm bài hát đó (có thể từ 7-10 triệu đồng) sẽ do Bến Thành A&V hoặc nhạc sĩ Võ Công Anh trả và sẽ giao toàn bộ số tiền đó cho tác giả và nhà thơ để trả tác quyền của những năm dài đã sử dụng ở nước ngoài. Đến bây giờ, chúng tôi cũng chưa xác định cách giải quyết này của bà Phan Lê Hoa có phải là cách đúng và hay nhất không, nhưng vẫn có cái gì đó còn lấn cấn. Nói như nhạc sĩ Võ Công Anh: "Tôi không phải đi đòi 500.000đ mà là cái tình của nghệ sĩ đối với nghệ sĩ! Nghĩ lại tôi thấy buồn quá!"

Còn "Thu hát cho người"?

Nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển khẳng định ca sĩ Elvis Phương đã hát và thu âm bài Thu hát cho người của ông gần 13 năm nay chưa trả đồng nào tiền tác quyền. Bà Phan Lê Hoa cho rằng Elvis Phương thu âm bài hát này cho Sài Gòn audio thì nơi này phải trả tác quyền.

Nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển lại khẳng định: "Việc trả tác quyền của Sài Gòn audio tôi không phàn nàn gì, nhưng ca sĩ Elvis Phương đã hát và phát hành bài Thu hát cho người trong CD Niệm khúc cuối ở hải ngoại và biết rõ tôi là tác giả mà về VN không liên hệ với tôi, khó chấp nhận được. Trong khi đó, sự việc rất đơn giản, chỉ cần gặp nhau nói vài câu là xong!"

Chuyện tác quyền, đúng là đơn giản thật (nếu muốn). Còn muốn rắc rối thì cũng rắc rối thật!

• Thanh Chung