Tranh "Bác Hồ thăm lớp học Bình dân học vụ của" Mai Văn Nam (1958).

Lần đầu tiên sau 45 năm thành lập, bộ sưu tập các tác phẩm nghệ thuật tại Bảo tàng Cách mạng Việt Nam (BTCMVN) được tiến hành thẩm định lại giá trị, bằng cách trưng cầu ý kiến các nhà chuyên môn về tạo hình, điêu khắc và các cơ quan quản lý văn hóa nghệ thuật để chuẩn bị cho cuộc triển lãm mỹ thuật về đề tài Cách mạng, kháng chiến nhân dịp Quốc khánh 2/9 năm nay.

Giám đốc BTCMVN, PGS, TS Phạm Mai Hùng cho biết, do hoàn cảnh lịch sử, rất nhiều những bức tranh, pho tượng lâu nay được lưu giữ trong kho và được bảo quản theo chế độ hiện vật lịch sử. Trong số đó không ít những bức rất quý, cả về giá trị nghệ thuật và giá trị lịch sử. Có những bức được Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật, lại có bức của tác giả lớn lần đầu tiên được công bố... Cuộc kiểm kê lần này nhằm thẩm định lại giá trị từng tác phẩm để trưng bày phục vụ công chúng rộng rãi. Cuộc thẩm định tranh tượng lần này tại BTCMVN gồm các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tạo hình như nhà điêu khắc Trần Tuy, Tổng Thư ký Hội Mỹ thuật Việt Nam Trần Khánh Chương, Vụ trưởng Vụ Mỹ thuật và nhiếp ảnh Hoàng Đức Toàn cũng những chuyên gia khác....

Trong số hàng trăm bức tranh, pho tượng đem giám định lần này, điều đáng chú ý là có một phần không nhỏ của các tác giả người nước ngoài. Nội dung phản ánh của các tác phẩm tập trung chủ yếu vào đề tài cách mạng và kháng chiến, tinh thần đấu tranh kiên cường bất khuất của các chiến sĩ cách mạng và cuộc chiến đấu hào hùng chống xâm lược của quân và dân ta. Những bức Trái tim và nòng súng của Huỳnh Văn Gấm, Trận Tầm Vu của Nguyễn Yêm (1948) là những tác phẩm đẹp, có giá trị nghệ thuật và gắn với lịch sử đất nước suốt một thời hào hùng oanh liệt. Đặc biệt trong số các tác giả có họa sĩ Hoàng Tích Chù, nhà điêu khắc Diệp Minh Châu, hoạ sĩ Hoàng Quốc Lập, hoạ sĩ Huỳnh Công Nhẫn (Huỳnh Phương Đông)... là những tác giả tiêu biểu...

Theo bà Trần Hải Nhị - Phòng quản lý hiện vật, do số tranh tượng được sưu tập từ nhiều nguồn, trong nhiều thời kỳ khác nhau, phần lớn không kèm theo hồ sơ nên nhiều bức muốn đem trưng bày phải thẩm định lại để xác định tên tác phẩm, tên tác giả, và lịch sử ra đời cũng như ý nghĩa, giá trị nghệ thuật, giá trị lịch sử từng tác phẩm...Có những tác phẩm do tác giả hiến tặng, lại có bức do Bảo tàng đặt vẽ hoặc sưu tầm, lại có bức do người sưu tầm tặng lại cho Bảo tàng... nhưng do trải qua nhiều biến động và thời gian nên phần lớn hồ sơ thất lạc cần phải tìm lại.

Ngay tại buổi thẩm định đầu tiên đã cho nhiều thông tin lý thú và quan trọng. Bức Trận Tầm Vu vẽ năm 1948 được xác định nguyên bản bằng bột màu, còn bức hiện nằm tại bảo tàng này lại được vẽ bằng chất liệu sơn dầu (có lẽ đã được vẽ lại). Nhiều bức khuyết danh đã được các chuyên gia xác định tên tác giả, xuất xứ... Hoàn cảnh ra đời các tác phẩm cũng đã được những người từng sống cùng tác giả kể lại như những giai thoại vui. Hoạ sĩ Trần Khánh Chương cho biết bức tượng Tây Nguyên được Nguyễn Minh Trí tạc năm 1960. Riêng cái gùi đeo sau lưng nhân vật vì khó làm khuôn nên tác giả đã dùng một cái gùi bằng tre như thật đeo vào, sau đó trát thạch cao lên.... Hoạ sĩ Trần Khánh Chương đề nghị: Nên chụp ảnh lại tất cả tranh tượng rồi công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng để tìm kiếm thông tin về tác phẩm, tiểu sử tác giả.

Tất cả kho tranh tượng này là hiện vật bảo tàng, việc trưng bày trước mắt chỉ được một phần, nhưng ý nghĩa rất lớn, đặc biệt là trong dịp kỷ niệm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

(Theo Văn Hóa)