Với các tập truyện "Những tia nắng đầu tiên", "Khi mùa xuân đến", "Ngày em đến trường"... Lê Phương Liên đã trở thành nhà văn quen thuộc với các em. Tập truyện tranh "Đôrêmon" của tác giả Nhật Fujiko.F.Fujio do chị biên tập năm đã mở đầu một phương cách tiếp cận mới về nghệ thuật đọc. Chị đã tâm sự rất nhiều điều xung quanh việc viết truyện cho thiếu nhi ở Việt Nam.
- Có người nói, chiếm lĩnh thị trường sách thiếu nhi hiện nay chủ yếu là những tác phẩm dịch từ các nền văn học nước ngoài?
- Không hẳn thế. Một số tác phẩm viết cho thiếu nhi của các nhà văn trong nước như Tô Hoài với Dế mèn phiêu lưu ký năm nào cũng được tái bản và bán hết. Một tác giả khác có bộ sách văn xuôi cũng được các em thiếu nhi yêu thích và tìm đọc là Nguyễn Nhật Ánh với 45 tập "Kính vạn hoa". Về số đầu sách, sách của các nhà văn trong nước luôn chiếm 2/3 số đầu sách xuất bản trong một năm của Nhà xuất bản Kim Đồng. Tuy nhiên về số lượng bản in thì sách viết và sách dịch gần bằng nhau.
- Theo chị, điểm khác biệt giữa các tác giả trong nước và nước ngoài khi viết cho thiếu nhi là gì?
- Có một điểm không thể không thừa nhận là hầu hết các tác giả VN hiện đại đều thua kém các nhà văn phương Tây về phần trí tưởng tượng. Sở dĩ những tập truyện như Harry Potter, Đôrêmon... thu hút được các em chính vì đã thoả mãn được sự tò mò, ham thích trong trí tưởng tượng của các em về thế giới kỳ diệu. Đi sâu vào những ước muốn phi thường không chỉ ở thế giới thực mà còn là thế giới ảo.
- Nguyên nhân có phải do sự chênh lệch về nền tảng, cơ sở vật chất khoa học kỹ thuật?
- Có rất nhiều nguyên nhân. Nước nào cũng có nền văn hoá riêng. Nhưng tôi cứ có cảm giác rằng sự thăng hoa trong sáng tác của các tác giả trong nước đôi khi còn dè dặt, chưa dám hết mình. Một yếu tố nữa là tuổi thơ của nhiều người viết không được phong phú... Thêm vào đó, sự vất vả trong mưu sinh cũng khiến trí tưởng tượng bị ảnh hưởng, nghèo nàn đi. Cũng có thể do cách nhìn nhận về sách thiếu nhi lâu nay quá coi trọng tính giáo huấn. Cần có xu hướng cởi mở hơn và quan tâm đến tâm lý trẻ em khi thưởng thức tác phẩm.
Một yếu tố quan trọng là nền tảng kỹ thuật khác nhau giữa các nền văn hoá. Yếu tố làm nên sức hấp dẫn của nhiều tác phẩm văn học dịch cho thiếu nhi nằm ở những chi tiết, sự tưởng tượng mang tính khoa học kỹ thuật, khoa học viễn tưởng. Bản thân nhân vật Đôrêmon là một robot. Hiện nay đang có những cuộc thi robot, thi tìm hiểu khoa học kỹ thuật, tìm hiểu vi tính trên truyền hình. Trong khi đó cũng nội dung tương tự đã diễn ra ở Nhật Bản từ những năm 70. Có một khoảng cách lớn về hiểu biết kỹ thuật trong trí tưởng tượng, sáng tác của các nhà văn VN và thế giới. Hàng năm, nhà xuất bản đều mở các cuộc thi viết về thiếu nhi nhằm tìm kiếm những cây bút mới. Chúng tôi hy vọng nhiều ở sức bật của những cây bút trẻ được tiếp xúc nhiều với các nền văn hoá. Nhưng sự đổi mới vẫn còn đi sau những "đòi hỏi" về trí tưởng tượng của trẻ em. Bộ phận trẻ em tại những thành phố lớn vẫn ham thích những tác phẩm dịch, trong đó yếu tố khoa học kỹ thuật, máy móc hiện đại trở thành những chi tiết quan trọng tham gia vào tình tiết câu chuyện. Sách văn học phù hợp với trẻ em nông thôn và vùng sâu, vùng xa hơn. Mong ước của chúng tôi là có những tập tranh truyện trong nước mang tính hiện đại trên nền văn hoá dân tộc.
(Theo Lao Động)
|
