Nét cơ bản bầu cử giữa kỳ Mỹ
Mỹ sẽ tổ chức bầu cử giữa kỳ vào ngày 02 tháng Mười một. Kết quả sẽ xác định đảng nào - Dân chủ hay Đảng Cộng hòa - kiểm soát Quốc hội trong hai năm tiếp theo.
Sao lại giữa kỳ?
Tổng thống Obama sẽ gặp khó sau bầu cử giữa kỳ?
Cuộc bầu cử được gọi là giữa kỳ vì được tổ chức vào giữa nhiệm kỳ bốn năm của tổng thống, mặc dù phiếu bầu là chọn ghế trong Quốc hội (cả hạ viện lẫn thượng viện) và một số ghế thống đốc tiểu bang.
Trong Quốc hội, tất cả 435 dân biểu Hạ viện đều đối mặt với cử tri, cứ hai năm một lần.
Tuy nhiên chỉ một phần ba trong số 100 ghế tại Thượng viện là nằm trong diện tranh cử mỗi lần. Năm nay, 37 ghế Thượng viện được tranh và có 37 ghế thống đốc bang để cử tri bỏ phiếu.
Hạ viện lớn hơn thượng viện và phản ánh về kích cỡ tiểu bang tính theo số dân.
Có nghĩa là bang nào càng nhiều dân thì càng có đông dân biểu trong Hạ viện.
Trong khi đó bất kể bang đông dân hay thưa dân thì mỗi bang đều có hai thượng nghị sĩ làm việc tại Thượng viện trong nhiệm kỳ sáu năm.
Tại sao quan trọng?
Bước vào kỳ bầu cử giữa kỳ năm 2010, đảng Dân chủ của Tổng thống Barack Obama hiện đang nắm đa số ghế ở cả hạ viện và thượng viện.
Đảng Dân chủ hiện đang nắm đa số ở Hạ viện
Hiện đảng này đang kiểm soát 59 ghế tại Thượng viện (trong đó có hai ghế thuộc chính khách độc lập nhưng thân với đảng Dân chủ) và tại Hạ viện đảng Dân chủ nắm đa số với khoảng 40 ghế.
Giới lãnh đạo đảng nắm đa số tại cả hai viện là những người có quyền lực đưa ra chương trình nghị sự lập pháp. Chủ tịch các Ủy ban cũng được chọn từ hàng ngũ của đảng chiếm đa số ghế.
Đảng nào có nhiều cơ hội tốt nhất trong năm 2010?
Đảng của tổng thống đương nhiệm thường bị mất một số ghế trong cuộc bầu cử giữa kỳ, đặc biệt trong nhiệm kỳ đầu của tổng thống.
Kể từ năm 1946, nhiệm kỳ đầu của một tổng thống mất thường mất ở mức trung bình là 25 ghế trong Hạ viện và ba ghế tại Thượng viện.
Cả hai tổng thống Truman (năm 1946) và Clinton (năm 1992) đều bị mất mất 54 ghế ở Hạ viện, trong khi Johnson (năm 1966) bị mất 48 ghế.
Trong năm 2010, thực trạng kinh tế đang là bất lợi cho Đảng Dân chủ đương quyền – tỷ lệ thất nghiệp trên 9%.
Các cuộc thăm dò hiện tại cho thấy đảng Dân chủ nhiều khả năng có thể để mất quyền kiểm soát tại Hạ viện, và có thể mất cả đa số trong Thượng viện.
Điều gì xảy ra nếu Đảng Dân chủ mất quyền kiểm soát của Quốc hội?
Việc tổng thống phải thương lượng với giới lãnh đạo lưỡng viện thường xảy ra trong thập niên 80 và 90.
Người Mỹ dùng thuật ngữ chính phủ bị phân chia để mô tả tình hình khi các đảng đối lập nắm quyền kiểm soát Quốc hội và tổng thống.
Các tổng thống hầu như vẫn có thể tạo được một mối quan hệ làm việc với lãnh đạo Quốc hội của đảng đối lập. Chính phủ bị phân chia là chuyện thường xảy ra trong suốt những năm 1980 và 1990.
Tuy nhiên, mọi thứ không luôn suôn sẻ.
Quốc hội với đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát trên thực tế đã đóng cửa dịch vụ không thiết yếu của chính phủ trong thời gian ngắn vào năm 1995 và 1996 do Tổng thống Bill Clinton từ chối thực hiện cắt giảm một số hạng mục trong ngân sách.
Đương nhiệm là yếu tố lớn?
Giống như Tổng thống đương nhiệm, các thành viên tại cả hạ viện và thượng viện từ trước tới nay đều có lợi thế.
Tỷ lệ được tái bầu cho ghế ở Hạ viện thường là hơn 90%.
Tuy nhiên, các cuộc thăm dò năm nay cho thấy mức độ bất bình mạnh đối với ghế đương nhiệm.
(Theo BBC)