Thuốc phiện chính là loại vũ khí tối ưu trong cái gọi ''Cuộc thánh chiến thầm lặng'' ở Afghanistan.

Thuốc phiện đã cứu vớt cuộc đời của Ghulam Shah. Người nông dân Afghanistan 35 tuổi này chỉ có thể kiếm được vài trăm đôla Mỹ một năm từ việc trồng lúa mì. Nhưng năm ngoái - thời khắc được giải phóng khỏi ách thống trị Taliban và lệnh cấm trồng thuộc phiện của chế độ hà khắc này, Ghulam Shah đã ''trồng'' được đủ tiền trả hết nợ và thậm chí đưa con gái sang Pakistan phẫu thuật thận.

Anh này ước tính, vụ năm nay sẽ thu hoạch được khoảng 25kg thuốc phiện thô, trị giá khoảng 9.000 USD - quả là món tiền khổng lồ đối với người sống tại một quốc gia mà bình quân thu nhập chưa đến 1 USD/ngày.

Vừa thu hoạch nhựa thuốc phiện trên thửa ruộng rộng chừng 1ha tại tỉnh Laghman, đông Kabul, Ghulam Shah vừa tâm sự: ''Bây giờ tôi có thể nuôi được cả gia đình, đủ tiền cho con đi học và ngủ ngon lành''. Shah đã cám ơn thượng đế và lãnh đạo địa phương Hazrat Ali. Anh này nhắc đi nhắc lại đầy vẻ biết ơn: ''Ali thậm chí cho tôi cả một khẩu súng AK-47 để bảo vệ gia đình và cánh đồng thuốc phiện. Chúng tôi đều là binh sĩ của Hazrat Ali. Chúng tôi làm việc cho ông''.

Song thật bất ngờ, Ali - một trong những người đàn ông có quyền lực nhất tại một quốc gia cung cấp khoảng 3/4 lượng thuốc phiện cho toàn thế giới - đã từ chối đây đẩy rằng chẳng có vai trò gì trong các phi vụ buôn bán thuốc phiện. Phát biểu ngay tại trụ sở của mình, Ali tuyên bố: ''Những lời buộc tội này đều là những lời dối trá trơ trẽn từ miệng của hàng nghìn kẻ thù của tôi. Bọn chúng muốn bôi nhọ thanh danh của tôi''. Quân đội của Ali kiểm soát toàn bộ các tỉnh Laghman, Kunar và Nangarhar. Có tin đồn, trùm khủng bố Osama bin Laden đang lẩn trốn tại khu vực vùng núi Spin Ghar, cận kề khu vực trên.

Thống kê, hơn 1/3 tổng lượng thuốc phiện tại Afghanistan trước đây xuất phát từ khu vực này. Tuy nhiên, Ali lại khẳng định, thuốc phiện chính là kẻ thù của Hồi giáo và cam kết sẽ làm hết sức mình xoá sổ cây thuốc phiện. Song thật nực cười, với cái lý do ''nếu chúng ta phá huỷ hết các cánh đồng thuốc phiện, người dân sẽ không có lương thực, sẽ lâm vào cảnh khốn khổ, thậm chí có thể sẽ chết. Thuốc phiện nuôi sống nhiều người Afghanistan, song nó giết chết hy vọng tái thiết đất nước của chúng ta'', cây thuốc phiện chắc chắn sẽ vẫn được trồng và thu hoạch. Vụ mùa thuốc phiện năm nay chưa hết, song các chuyên gia LHQ ước tính, tổng sản lượng có thể sẽ lên tới 4.000 tấn hoặc hơn thế nhiều (mức kỷ lục 5.000 tấn dưới thời Taliban) bằng gần 20 tổng thu nhập quốc nội từ thuốc phiện của Afghanistan.

Cho đến nay, quốc gia Nam Á này vẫn đang bị các tay súng có máu mặt lũng đoạn và đương nhiên, tiền từ thuốc phiện càng làm chúng giàu hơn và khó kiểm soát hơn. Cùng lúc, tình trạng vô luật pháp đã cản trở dòng chảy hàng viện trợ và đầu tư vào Afghanistan. Như lời một quan chức phương Tây nhận xét về cuộc chiến chống thuốc phiện tại Afghanistan: ''Đó quả là một mớ hỗn độn''.

Tình hình vẫn chẳng mấy sáng sủa. Cơ quan quản lý dược phẩm Mỹ (DEA) hiện chỉ có hai nhân viên nằm vùng tại Afghanistan và tình hình an ninh đã hạn chế hoạt động của họ tại quốc gia Nam Á này. DEA luôn coi Kabul là điểm nóng nhất, nguy hiểm nhất, thậm chí hơn cả Bogota. Các nhân viên Mỹ và Anh đã và đang huấn luyện một đội cảnh sát phản ứng nhanh người Afghanistan nhằm thực thi các chiến dịch chống ma tuý. Tuy nhiên, cho đến nay lực lượng này vẫn án binh bất động. Khó khăn hơn, những tay lái buôn ma tuý sừng sỏ tại Afghanistan đều là đồng minh của Mỹ, những người có công lớn trong chiến dịch lật đổ chế độ Taliban.

Trong khi đó, nguồn tài chính từ thuốc phiện dường như đã góp tay cho các phần tử tàn quân Taliban tái hợp. Chính phủ Afghanistan thường thu khoảng 10% thuế đối với thuốc phiện trước khi chính thức loại mặt hàng này ra khỏi vòng pháp luật trong năm 2000. Những kẻ buôn bán ma tuý địa phương, thường cố gắng tránh xa những người ngoại đạo - đối tượng có thể sẽ gây phiền phức, đang được khuyến khích tiến hành tấn công du kích bởi khoản tiền béo bở từ phía Taliban. Theo một quan chức LHQ, mùa xuân vừa qua, những kẻ buôn lậu ma tuý đã trả tiền cho những tên sát nhân Taliban giết hại một tư lệnh địa phương vì ông này đã dám đụng chạm đến tay chân của chúng.

Nhiều tay súng Afghanistan coi thuốc phiện là một thứ gì đó còn hơn cả nguồn tiền mặt. Theo họ, đó là loại vũ khí tối ưu trong cái gọi là ''Cuộc thánh chiến thầm lặng''. Một thanh niên ở Nangarhar mới 20 tuổi có tên Khurshid cho biết, ma tuý là vũ khí đấu tranh chống lại rượu cồn, phim ảnh khiêu dâm của phương Tây vào Afghanistan. Khurshid nguỵ biện: ''Văn hoá phương Tây vô đạo đã huỷ hoại tâm hồn của thế hệ trẻ Afghanistan, do đó chúng tôi xuất khẩu thuốc phiện và heroin để tàn phá thế hệ trẻ phương Tây''. Trong khi đó, Ahad, 28 tuổi, một tên buôn lậu ma tuý và là cựu quan chức của Taliban, cho rằng, buôn lậu là cách của anh này tuyên chiến với Chính phủ Afghanistan. 

Buôn lậu ma tuý quả là khó đụng chạm và tất nhiên, anh túc là loại cây lý tưởng đối với điều kiện khí hậu tại Afghanistan. Với cái giá 350 USD/kg, thuốc phiện quả là dễ vận chuyển, thậm chí qua các đoạn đường nguy hiểm và đầy tai ương ở Afghanistan. Chỉ cần một vài tỉnh được mùa anh túc tức thì giá thuốc phiện thô giảm khoảng 7%. 

Trong khi đó, các quan chức Afghanistan vẫn cho rằng, nỗ lực xoá bỏ cây thuốc phiện sẽ không bao giờ thành công nếu thiếu viện trợ quốc tế. Nhưng, hiện các nước viện trợ lại yêu cầu được chứng kiến kết quả trước khi tung tiền ra. Các quan chức hành pháp Afghanistan thừa nhận, nông dân chẳng bao giờ được nhận tiền từ quỹ hỗ trợ xoá thuốc phiện. 

(Trần Kiên - Theo Newsweek)