Những nét đặc trưng của Đệ nhị thế chiến

Đệ nhị thế chiến là một cuộc xung đột vũ trang lớn nhất lịch sử. Không cuộc xung đột nào trước đó hay sau đó bao gồm số nước tham gia nhiều hơn, ảnh hưởng diện tích đất lớn hơn, hay giết nhiều mạng nguời và phá hoại nhiều hơn.

Xe tăng Đức quốc xã tiến vào đất Liên Xô.

Đệ nhị thế chiến (1939-1945) đã diễn ra trên nhiều mặt trận: mặt trận Tây Âu (mặt trận phía Tây); mặt trận Xô- Đức (mặt trận phía Đông); mặt trận Bắc Phi; mặt trận châu Á – Thái Bình Dương và mặt trận trong lòng địch của nhân dân các nước bị phát xít chiếm đóng, trong đó, mặt trận chủ yếu, quyết định đối với toàn bộ tiến trình của Đệ nhị thế chiến là Mặt trận Xô - Đức.

Tuy nhiên, sự lớn lao của cuộc chiến này chỉ là một trong nhiều khía cạnh nổi bật nhất của nó. Một số khía cạnh đặc trưng khác rất đáng được chú ý là:

Ảnh hưởng thế giới lâu dài: Hầu hết các quốc gia đã theo phía này hay phía kia trong chiến tranh. Một số quốc gia theo cả hai phía vào các thời điểm khác nhau. Mọi lục địa có người ở trừ Nam Mỹ đều có trận chiến. Ngay cả các nước trung lập cũng bị ảnh hưởng sâu sắc trong chiến tranh và sau chiến tranh. Rõ ràng, Đệ nhị thế chiến là cuộc chiến tranh lớn nhất, khốc liệt nhất và tàn phá nặng nề nhất trong lịch sử loài người (bằng tất cả các cuộc chiến tranh trong 1000 năm trước đó cộng lại)

Phát triển kỹ thuật: Trong nhiều lĩnh vực kỹ thuật, sự tiến triển rất nhanh chóng vì chiến trường có nhu cầu kỹ thuật cải tiến. Diễn tiến này có rõ trong trong các lĩnh vực kỹ thuật quân sự, từ máy bay đến xe cộ và máy tính. Vũ khí nguyên tử, máy bay phản lực, và ra-đa v.v là một số phát minh trong cuộc chiến.

Bom nguyên tử: Đệ nhị thế chiến đã dẫn đến một cuộc cạnh tranh giữa một số nước để khai thác năng lượng nguyên tử và phát triển vũ khí hạt nhân. Nước Mỹ thắng cuộc cạnh tranh này và đã sử dụng vũ khí hạt nhân lần đầu tiên trên thế giới để kết thúc chiến tranh một cách nhanh chóng.

Chiến tranh chiến thuật: Chiến tranh này đã trở thành chiến tranh đầu tiên phổ biến cách chiến tranh chiến thuật (strategic warfare). Chiến tranh nay không những chỉ là để đánh bại quân địch và cắt vật chất, mà còn phải tấn công thẳng vào các khu vực người ở và công nghiệp để phá hủy khả năng sản xuất và ý chí của địch.

Kháng cự của người dân: Chiến tranh du kích không phải mới, nhưng trong hầu hết các nước bị quân địch chiếm giữ (đặc biệt là bởi Đức và Nhật), có các phong trào kháng chiến được nổi dậy. Chính họ đã góp phần làm quân đóng chiếm hao tổn công sức còn lãnh thổ của họ cũng không bao giờ bị chiếm giữ toàn bộ. Việc này đã chứng minh rằng việc chinh phục và lôi cuốn một dân tộc bằng vũ lực là một chuyện không thực tế.

Ra đời các nước và tổ chức mới: Sự thất bại của Hội Quốc Liên trong việc ngăn chận chiến tranh đã dẫn đến việc thành lập Liên Hiệp Quốc, một tổ chức quốc tế mới và có nhiều sửa đổi, cho đến nay vẫn là tổ chức quan trọng nhất trong việc thúc đẩy hoà bình và hợp tác. Một nước quan trọng được xuất hiện là Israel. Sau thảm cuộc Holocaust, dân Do Thái trên thế giới rất khao khát được một nước riêng. Tại châu Á, sự chiếm đóng Nhật Bản của quân đội Mỹ đã làm thay đổi nhiều mặt đời sống nước này, trong khi Trung Hoa Dân Quốc trước đây đã thành Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa và vùng lãnh thổ Đài Loan.
 

(NHQ - Theo Wikemedia, LSTG-NXBGD)