Thế chiến II - Chiến thắng thuộc về ai?

Đức Quốc xã thảm bại tháng 5/1945 nhờ sự góp sức của hai mặt trận Liên Xô và các nước Đồng minh phương Tây. Nhưng mặt trận nào đóng vai trò quyết định đem lại chiến thắng cho phe Đồng minh? Cho đến giờ, điều ấy dường như vẫn gây nhiều tranh cãi.

Việc hỗ trợ lương thực và vũ khí của các nước Đồng minh cho Liên Xô góp phần quan trọng vào chiến thắng phát xít.

Trong suốt cuộc Chiến tranh Lạnh, và cả sau đó, mỗi bên đều có khuynh hướng cho rằng sự đóng góp của mình mang tính quyết định. "Ở phương Tây, có lúc người ta cho rằng Liên Xô chỉ đóng vai trò thứ yếu", nhà sử học người Nga Valentin Falin phát biểu.

Mặt khác, theo kết quả thăm dò dư luận, 2/3 người Nga nghĩ rằng Liên Xô có lẽ đã đánh bại được Hitler mà không cần sự trợ giúp của phe Đồng minh. 1/2 số người được hỏi cho biết phương Tây đã đánh giá thấp sự đóng góp của Liên Xô.

Quan điểm của Ngoại trưởng Đức Quốc xã

Giáo sư Richard Overy chuyên nghiên cứu về lịch sử hiện đại tại Cao đẳng King, London viết rằng sau chiến tranh, Ngoại trưởng của Hitler là Joachim von Ribbentrop đã liệt kê ra 3 lý do dẫn tới thất bại của Đức, đó là:

• Sự chống cự ngoan cường và bất ngờ của Liên Xô.

• Sự hỗ trợ về khí và thiết bị dồi dào của Mỹ đối với Liên Xô theo thoả ước Thuê mượn vũ khí Lend-lease.

• Chiến thắng của các nước Đồng minh phương Tây trong cuộc chiến trên không.

Giáo sư Overy cho rằng suốt nhiều thập niên, các nhà sử học Liên Xô đã đánh giá thấp ý nghĩa đạo luật Lend-lease của Mỹ và Anh đối với thắng lợi của Liên Xô nhưng ông cũng lưu ý tới thời gian gần đây, Nga đã có sự đánh giá đúng đắn.

Song nhà sử học Nga Falin bác lại rằng người Nga chưa bao giờ quên sự giúp đỡ mà họ đã nhận được từ các nước Đồng minh.

"Người Mỹ đã cung cấp cho chúng tôi 450.000 xe tải. Tất nhiên, trong giai đoạn cuối của cuộc chiến điều này đã giúp tăng cường tính cơ động của các lực lượng vũ trang, giảm bớt thiệt hại và đem lại cho chúng ta thành công lớn hơn so với thành công mà ta có thể được nếu không có sự giúp đỡ ấy".

Máy bay ném bom không thể không nói đến

Tù nhân chiến tranh tại Stalingrad.

Giáo sư Overy chấp nhận rằng các nước phương Tây đã đóng vai trò nhỏ hơn trên chiến trường so với Liên Xô song lưu ý chiến dịch ném bom của các nước phương Tây là một sự đóng góp vô cùng lớn.

"Chiến dịch đánh bom đã giúp giảm bớt nguồn lực con người và thiết bị quân sự khỏi mặt trận Nga đồng thời lại hạn chế sự mở rộng của nền kinh tế chiến tranh Đức", ông nói.

Giáo sư cũng thừa nhận rằng cho tới giờ phương Tây vẫn chỉ có nhận thức khá yếu kém về vai trò của Liên Xô. "Vì Anh và Mỹ phải tấn công Đức ở châu Âu bằng đường biển (tại Italia năm 1943 và tại Pháp năm 1944), họ dường như có khuynh hướng cho rằng họ đã giải phóng một châu Âu bị Đức chinh phục".

Mặt trận thứ 2 lẽ ra nên mở sớm

Trong khi đó, nhà sử học Falin lý luận rằng cuộc chiến có thể đã kết thúc nhanh hơn nếu như mặt trận hai tại Pháp được mở từ trước năm 1944. "Sẽ có bao nhiêu triệu người lẽ ra vẫn còn sống? Rất nhiều trại tập trung tử thần đã giành được đủ quyền hành vào nửa cuối năm 1943 và năm 1944".

Giáo sư Overy cho rằng phương Tây coi Thế chiến II là cuộc chiến toàn cầu bởi vì còn có cuộc chiến chống Nhật trong khi Liên Xô coi đó là "cuộc thập tự chinh trong phạm vi quốc gia nhằm chống lại thế lực ngoại xâm".

Nhà sử học Falin nêu con số lính Đức thương vong trên mặt trận Xô viết chiếm tới 93% tổng số thương vong và cho rằng điều này chứng tỏ sự đóng góp của Liên Xô mang tính quyết định. Song ông cũng nói thêm rằng mỗi người lính Mỹ, Anh, Canada hay thuộc các nước Đồng minh khác đã hy sinh "cũng là một đóng góp lớn, cần thiết đối với chiến thắng và đó là một thắng lợi chung".

(Huyền Trang - Theo BBC, Euronet)

Bạn có đồng ý với những quan điểm đưa ra trong bài này hay không? Hãy gửi ý kiến riêng của bạn qua hộp feedback dưới đây: