(VietNamNet) - Ao ước trên của thứ trưởng Bộ Y tế Lê Ngọc Trọng đang vấp phải quá nhiều rào cản trong thực tế: Tỷ lệ bệnh viện (BV) hạng 1 và 2 ở Việt Nam còn thấp (11%), là một trong các lý do khiến các BV trung ương và BV tỉnh thường xuyên bị quá tải. Chuyện xã hội hóa y tế chưa thấm vào đâu. Có những BV hoàn toàn "mù" vi tính. Chỉ 30% BV có cơ sở xử lý chất thải y tế nguy hại; 71% BV thiếu... phương tiện rửa tay;...  

"Chính sách chưa theo kịp với sự phát triển của xã hội. Công tác hậu cần quản trị tại BV còn kém. Trang thiết bị hiện đại thiếu và chưa đồng bộ, nhất là ở các tỉnh và huyện..." - thứ trưởng Bộ Y tế Lê Ngọc Trọng nhận xét như vậy.

Những năm qua, có nhiều bệnh viện (BV) được nâng cấp và xây dựng với quy mô lớn và hiện đại như Chợ Rẫy, Thống Nhất, Bạch Mai... Vụ Điều trị (Bộ Y tế) cho biết như vậy tại hội nghị "Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và tổng kết phong trào thi đua xây dựng BV xuất sắc toàn diện năm 2003", do Bộ Y tế tổ chức trọng thể tại Dinh Thống Nhất (TP.HCM) vào ngày 27/5.

Nhiều trang thiết bị đã được "lên đời". Đến năm 2003, các máy X-quang tăng sáng, siêu âm màu, các xét nghiệm sinh hoá, huyết học... đã phổ biến ở các BV tuyến Trung ương (TW) và tuyến tỉnh. Người bệnh được tiếp cận các loại trang thiết bị hiện đại đắt tiền như máy chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp cắt lớp điện toán đa lớp cắt, máy tán sỏi ngoài cơ thể, siêu âm doppler...

Nhiều kỹ thuật mới được thực hiện thành công như ghép tạng, thụ thai trong ống nghiệm, phẫu thuật tim hở, nong mạch vành, phẫu thuật mạch máu... Công tác chăm sóc người bệnh đã chuyển đổi từ hình thức phân công theo công việc sang chăm sóc toàn diện theo nhóm người bệnh. Một số BV đã triển khai các hoạt động dịch vụ ngoài y tế trong bệnh viện nhằm phục vụ nhu cầu người bệnh và người thân của họ. Chẳng hạn, BV Chợ Rẫy cung cấp dịch vụ dinh dưỡng; BV Việt Đức, BV Nhi TW làm khách sạn trong BV để phục vụ cho người nhà người bệnh... Riêng mức chi bình quân/giường bệnh tính riêng từ nguồn do ngân sách Nhà nước cấp, tăng từ 16,9 triệu đồng năm 2000 lên 23 triệu đồng vào năm 2003.

Tuy nhiên, do cơ cấu BV, cán bộ chuyên môn, phương tiện kỹ thuật hiện đại phân bố không đồng đều, tập trung nhiều ở các trung tâm lớn nên dẫn đến tình trạng người bệnh "chạy" về các tuyến trên. Việc "phá vỡ" tuyến điều trị đã gây nên sự quá tải và ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ. Nghiên cứu khoa học còn hạn chế. Hợp tác quốc tế còn tập trung nhiều ở các tuyến BV TW và tuyến tỉnh, hạn chế ở tuyến huyện. Chỉ có 60% BV thành lập Hội đồng Chống Nhiễm Khuẩn, hoặc Khoa Chống Nhiễm Khuẩn. Còn có tới 71% BV thiếu... phương tiện rửa tay.

Kết quả phân hạng BV trong khu vực Nhà nước: có 44 BV xếp hạng 1 (4,4%), 62 BV hạng 2 (6,3%) và 735 BV hạng 3 và 4 (74,1%). 151 cơ sở chưa được xếp hạng. Qua đó, cho thấy tỷ lệ BV hạng 1 và 2 của nước ta còn thấp (11%) và đây cũng là một trong các lý do khiến BV trung ương và BV tỉnh thường xuyên bị quá tải. Cơ sở nhà cửa của nhiều BV đã xuống cấp trầm trọng, hết thời hạn sử dụng.

Chỉ mới có 30% BV có cơ sở xử lý chất thải y tế nguy hại. 55% BV chưa có hệ thống xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn. Nhiều BV không có hệ thống xử lý chất thải lỏng hoặc có nhưng không hoàn chỉnh, hay đã ngưng hoạt động vì... không có kinh phí. 50% chưa có phương tiện tốt để thiêu đốt chất thải rắn y tế, và cũng xấp xỉ từng ấy chưa có nhà chứa rác đúng yêu cầu...

Công tác của Khoa Dinh dưỡng cũng chưa được các BV chú trọng. 72% BV còn thiếu cán bộ Khoa Dinh dưỡng, và chưa tới 20% người bệnh được nuôi dưỡng theo chế độ bệnh lý trong thời gian ở BV.

Trong khi đó, công tác xã hội hóa y tế tuy có phát triển so với các năm trước nhưng chẳng thấm vào đâu. So với các nước khu vực, tỷ lệ BV tư của Việt Nam còn rất thấp. Ví dụ: BV tư chiếm 30% ở Thái Lan; 67% ở Philippines; 62,4% ở Malaysia,... Tại Việt Nam, có khoảng 30.000 cơ sở y tế tư nhân nhưng chủ yếu là các phòng khám đa khoa và chuyên khoa. Số BV tư mới có... 3,5%, bao gồm các BV bán công và BV có vốn đầu tư nước ngoài, quy mô từ 21 đến 500 giường bệnh.

GSTS Lê Ngọc Trọng tặng bằng khen và cờ cho các đơn vị đạt danh hiệu BVXSTD.

Một điều cũng khá nóng hổi được GS TS Lê Ngọc Trọng đề cập trong hội nghị là sự yếu kém trong việc ứng dụng công nghệ tin học vào quản lý ở nhiều nơi. Theo GS Trọng, vẫn còn có những BV hoàn toàn "mù" vi tính hoặc chỉ mới ở trình độ... nhập môn. "Vấn đề là do lãnh đạo các Sở Y tế, giám đốc các BV chưa có ý chí vươn lên." - ông nói.

Bên cạnh đó, đời sống cán bộ nhân viên trong BV cũng chưa có sự cân đối về thu nhập giữa các nhóm trong BV, giữa các BV thuộc các chuyên khoa và giữa các vùng, do chính sách thu và sử dụng nguồn thu từ viện phí còn nhiều bất cập.

Từ những vấn đề trên, GS Lê Ngọc Trọng đã đề ra mười giải pháp để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh: Đẩy nhanh tốc độ hiện đại hóa BV. Đổi mới cơ chế quản lý. Chăm sóc người bệnh toàn diện. Phát triển các dịch vụ hậu cần. Cải tiến công tác dược BV. Xử lý rác thải theo đúng quy định. Đẩy mạnh công tác chỉ đạo tuyến, khám chữa bệnh cho người nghèo. Mở rộng hợp tác quốc tế. Chăm lo đời sống cho cán bộ nhân viên y tế. Thực hiện công tác thi đua trong BV.

"BV phải là khách sạn nằm trong công viên, có các dịch vụ y tế hoàn hảo, trình độ ngang bằng với các nước trung bình tiên tiến. Sức khoẻ tăng, bệnh tật giảm, giống nòi tốt hơn..." - Thứ trưởng Lê Ngọc Trọng... ao ước thay cho tất cả mọi người trong hội nghị và tất cả những người chưa bệnh, đang bệnh!

Nhân hội nghị, TS Trương Văn Việt, giám đốc BV Chợ Rẫy bày tỏ quan điểm của mình về "chăm sóc bệnh nhân toàn diện". Đó là: "Chăm sóc về mặt bằng kỹ thuật y khoa, và chăm sóc sinh hoạt theo nguyên tắc điều trị để, cuối cùng, làm cho bệnh nhân "lành bệnh" và hài lòng. Cho dù bệnh lý không chấp nhận được nhưng bệnh nhân có thể sống những ngày cuối đời thanh thản, thoải mái". Muốn vậy, theo TS Việt, bác sĩ phải có đủ trình độ để phát hiện, xác định chẩn đoán và đưa ra một phác đồ điều trị khoa học phù hợp với người bệnh. Bác sĩ phải giải được bài toán bệnh lý của bệnh nhân chứ không phải "làm đầu tắt mặt tối".

Cũng theo giám đốc BV Chợ Rẫy, nên bỏ tư tưởng "bảo vệ máy" (ví dụ chỉ làm thứ hai, thứ tư, thứ sáu) mà phải khai thác "kiệt quệ máy", bởi cán bộ nhân viên y tế nghỉ nhưng bệnh lý và bệnh nhân đâu có nghỉ! 

"Ở lĩnh vực chăm sóc sinh hoạt, BV cũng cần xây dựng "khách sạn y tế" theo chế độ, quy định và phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh... của bệnh nhân. Phải làm sao cho khi đến BV chữa bệnh, người bệnh phải được đảm bảo sinh hoạt bằng hoặc hơn ở nhà." - TS Việt cũng... ao ước!

Tin, ảnh: Vân Điển