Khi con hỏi: "Tại sao bị sâu răng?" các ông bố bà mẹ thường kể về một con sâu chui vào miệng bẩn để đục răng. Sự giải thích muộn màng này không giúp được gì cho trẻ, bởi ngay từ khi mọc những chiếc răng đầu tiên các cháu đã cần được giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh răng miệng đúng cách.

Trẻ cần được tập thói quen đánh răng sau khi ăn để phòng sâu răng.

Một trong những bệnh hay gặp ở trẻ là bệnh sâu rǎng. Bệnh ảnh hưởng nhiều đến sức nhai, gây ra những nhiễm khuẩn nguy hiểm ảnh hưởng tới các bộ phận khác của cơ thể. Sâu rǎng ở rǎng sữa có thể ảnh hưởng tới mầm rǎng vĩnh viễn. Ngoài ra bệnh còn khiến trẻ đau đớn gây trở ngại trong việc học tập.

Trẻ dễ mắc bệnh về rǎng thường là những trẻ có thói quen ǎn vặt, có cung rǎng không đều (rǎng khấp khểnh), gầy yếu suy dinh dưỡng, trẻ có rãnh mặt nhai sâu, trẻ có thói quen nhai không kỹ, mắc các bệnh viêm nhiễm mãn tính vùng hầu họng. Những trẻ có chế độ ǎn uống kém dinh dưỡng còn thường hay mắc các chứng bệnh về lợi như chảy máu chân rǎng, chảy mủ chân rǎng do viêm lợi, bệnh loét hay nứt góc miệng. Trẻ dùng quá nhiều kháng sinh cũng có thể nhiễm nấm trong miệng, gây sâu răng.

Phòng ngừa

- Tránh cho trẻ ǎn nhiều chất ngọt như (mía, kẹo, bánh, chè, nước ngọt...) vì các chất này sẽ làm cho rǎng chóng hỏng.

- Tập thói quen đánh rǎng kỹ hàng ngày cho trẻ. Đánh răng sau bữa ǎn, sau khi ǎn đồ ngọt ít nhất 2 lần/ngày với bàn chải đúng quy chuẩn và thuốc đánh rǎng có hàm lượng fluor thích hợp là phương cách hiệu quả giúp trẻ tránh bệnh sâu rǎng. Người Việt Nam thường có thói quen đánh rǎng trước khi đi ngủ và khi ngủ dậy, cần giáo dục rộng rãi nhằm thay đổi thói quen này. Nên đánh rǎng cho trẻ ngay từ khi chúng bắt đầu mọc rǎng. Sau này cần dạy trẻ cách đánh rǎng và chú ý xem trẻ đánh rǎng có đúng cách hay không.

Đánh răng đúng cách: Đánh rǎng từ trên xuống dưới theo chiều dọc thân rǎng, không đánh rǎng theo chiều ngang từ bên này sang bên kia. Xoay tròn bàn chải và đánh kỹ tất cả các mặt rǎng, cả trong lẫn ngoài cả trên lẫn dưới.

Với trẻ lớn, ngoài đánh rǎng có thể hướng dẫn thêm cách sử dụng chỉ nha khoa. Đây là cách bảo vệ nướu rǎng tốt nhất và giúp làm vệ sinh kỹ ở mặt gần và mặt xa của từng rǎng.

- Nắm chắc tuổi thay rǎng sữa của trẻ để nhổ rǎng sữa đúng tuổi, tránh mọc lệch lạc rǎng vĩnh viễn. Mỗi rǎng sữa có tuổi thay rǎng khác nhau (ví dụ 6-7 tuổi thay 2 rǎng cửa giữa dưới và 2 rǎng cửa giữa trên). Rǎng sắp thay có dấu hiệu lung lay, lợi xung quanh không sưng nề. Cần chú ý chǎm sóc 2 rǎng số 6 hàm dưới là rǎng vĩnh viễn đầu tiên của trẻ.

- Nếu trong giai đoạn thay rǎng, trẻ bị rǎng khấp khểnh không nên nắn rǎng khi không có chỉ định của các nha sĩ chuyên khoa sâu ở các cơ sở y tế có uy tín.

- Với những rǎng vĩnh viễn có rãnh mặt nhai sâu ở trẻ hay có thói quen ǎn vặt, vệ sinh rǎng miệng kém, nên đưa trẻ đến nha sĩ để phủ một lớp xi mǎng lên rãnh nhai dự phòng sâu rǎng.

- Định kỳ đưa trẻ đến khám rǎng miệng tại những cơ sở y tế tin cậy 6 tháng/lần để các nha sĩ phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh lý về rǎng miệng.

- Các bà mẹ có thể tự khám rǎng cho con mình khi nhìn thấy trên bề mặt rǎng của trẻ có các dấu hiệu sau: có lỗ, vết đen, dùng que sắc nhọn cạo vào vết đen không thấy hết; ǎn lạnh, ngọt thấy ê buốt thoáng qua. Đây là những dấu hiệu ở giai đoạn sớm nên đưa trẻ đến ngay nha sĩ để điều trị kịp thời.

Điều quan trọng nữa là có chế độ nuôi dưỡng dinh dưỡng hợp lý giúp trẻ có thể lực tốt, điều trị kịp thời các viêm nhiễm mãn tính tại vùng hầu họng cũng góp phần dự phòng các bệnh về rǎng miệng cho trẻ.

BS. Nguyễn Ngọc Sơn, Sức khoẻ & Đời sống