Hỏi: Tôi nghe nói có loại cholesterol tốt và cholesterol xấu? Vậy những loại cholesterol này ảnh hưởng thế nào đến trong cơ thể?

Hình ảnh các cholesterol qua kính hiển vi.

Trả lời: Khoảng 70% cholesterol là do cơ thể tự sản xuất ra. 30% còn lại được cung cấp qua thực phẩm, chủ yếu là chất béo động vật. Cholesterol là thành phần đến tạo nên các màng sinh học của tất cả các loại mô trong cơ thể. Ngoài ra, cholesterol cũng tham gia vào việc sản xuất các axit mật, các hormon sinh dục, thượng thận và tham gia vào cấu trúc của một số vitamin như vitamin D.

Như vậy, có thể nói cholesterol bản thân không gây nguy hiểm gì cho cơ thể, trừ khi nồng độ của nó quá dư thừa trong máu. Thực tế, thực phẩm đưa vào cơ thể hàng ngày càng nhiều chất béo bão hoà thì tỷ lệ cholesterol trong máu càng cao. Sự dư thừa này sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, gây tắc lòng mạch do tình trạng xơ vữa động mạch.

Cholesterol tan trong chất béo nhưng không tan trong nước, nên không thể tự di chuyển trong máu. Để thực hiện việc di chuyển, cholesterol phải gắn với một chất khác có trong máu có tên là lipo-protein. Lipo-protein được coi như một "taxi" vận chuyển cholesterol trong dòng máu để đến với các mô. Sự kết gắn giữa cholesterol và lipo-protein được thể hiện dưới ba dạng khác nhau:

- HDL (lipoprotein cholesterol có tỷ trọng cao)
- LDL (lipoprotein cholesterol có tỷ trọng thấp)
- VLDL (lipoprotein cholesterol có tỷ trọng rất thấp).

Thực ra thì cholesterol không có loại tốt loại xấu mà sự phân biệt này chính là do loại ''taxi'' chuyên chở nó:

- HDL thu gom các cholesterol dư thừa ở các phủ tạng (đặc biệt là các cholesterol có khả năng lắng đọng ở các thành động mạch và gây bít tắc động mạch) để đưa về gan. Ở đây chúng được oxy hoá và loại trừ. HDL đóng vai trò như một người nạo vét bùn, do đó người ta dùng hình tượng cholesterol tốt để gắn cho nó.

- LDL chuyển vận các cholesterol sản xuất từ gan đến các phủ tạng của cơ thể, nhất là các động mạch. Trong điều kiện này, chúng có thể gây nguy cơ ứ đọng lớn ở lòng mạch gây bít tắc, tạo tai biến động mạch. Do vậy, LDL được mệnh danh là cholesterol xấu.

Sự tích tụ cholesterol trong các động mạch có liên quan tới việc đưa vào cơ thể quá nhiều chất béo bão hoà. Bình thường chỉ nên hạn chế chất béo bão hoà ở mức dưới 30% tổng số chất béo ăn vào. Do vậy cần hạn chế các món xào, nướng, các phủ tạng động vật, các loại thức ăn nhanh.

BS.Minh Long, Khoa học & Đời sống