Không phải trúng phong, không hôn mê, không có tổn thương ở tạng phủ nhưng mất vận động ở mặt, tay, chân. Y học hiện đại đôi khi cũng bó tay trước chứng ''bán thân bất toại'' này, nhưng y học cổ truyền lại có những bài thuốc hiệu quả.

Bán thân bất toại do khí hư hàn đàm

- Triệu chứng: Méo miệng, mắt nhắm không kín, tay và chân cùng bên hạn chế vận động; người bệnh không tự giơ tay nhấc chân lên được, đi lại khó. Trường hợp nặng, không thể đi đứng, tay không cầm nắm được, thở ậm ạch đoản hơi, hay khạc đờm, rêu lưỡi trắng nhợt Mạch hoạt.

- Bài thuốc: Sinh nam tinh 36g, mộc hương quảng 5g, nhân sâm 8g, nhục quế 16g. Cách dùng: các vị trên (trừ mộc hương) sắc với 1.500ml nước, lọc bỏ bã lấy 250ml. Mộc hương quảng+20ml nước thuốc sắc mài tan hết, cho vào khuấy đều. Chia đều 5 lần, uống trong ngày, khi còn ấm. C

- Châm cứu tại chỗ: Châm các huyệt bên liệt vùng gốc chi và các huyệt vùng đầu mặt: tình minh, toản trúc, thừa khớp, ê phong, nhân trung (nếu bị méo miệng, liệt mặt). Châm cứu toàn thân: châm bổ túc tam lý, phế du, tỳ du. Ôn châm phong long.

Bán thân bất toại do thận dương hư

- Triệu chứng: Méo miệng, mắt nhắm không kín, tay không tự giơ được hoặc buông thõng. Nặng nói ngọng, chảy nước dãi, không đi đứng được, chân lạnh, thỉnh thoảng bốc nóng từng cơn gây đau đầu, đau lưng, ù tai, mệt mỏi, lưỡi bệu. Mạch vi tế.

- Bài thuốc: Thục địa 24g, ba kích 18g, sơn thù 18g, nhục thung dung 12g, sinh khương 10g, bạc hà 6g, nhục quế 4g, thạch hộc 8g, phục linh 16g, thạch xương bồ 12g, viễn chí 6g, mạch môn đông 12g, ngũ vị tử 4g, đại táo 5 quả. Cách dùng: ba kích bỏ lõi muối sao, nhục thung dung tẩy rượu, viễn chi chế và mạch môn bỏ lõi. Các vị trên (trừ bạc hà) sắc với 1.900ml nước, còn 600ml cho bạc hà vào sắc tiếp, lọc bỏ bã lấy 250ml. Chia đều 5 lần, uống trong ngày khi còn ấm.

- Châm cứu tại chỗ: Châm các huyệt bên liệt vùng gốc chi và các huyệt vùng đầu mặt như tình minh, giáp xa, thừa khấp, ê phong, địa thương. Châm cứu toàn thân: châm bổ các huyệt: thận du, mệnh môn.

BS.Trần Văn Bản, Sức khoẻ & Đời sống