VIET NAM NET

Chế độ ăn để điều trị suy thận mạn là một chế độ ăn nhằm hạn chế tăng urê máu và làm chậm bước tiến của quá trình suy thận mạn, được gọi là chế độ ăn ít protein giàu năng lượng, ký hiệu là UGG.

Chế độ UGG được chế biến tùy theo thể trạng từng bệnh nhân và từng giai đoạn của suy thận mạn. UGG được các nhà thận học và các nhà dinh dưỡng lâm sàng thừa nhận là có kết quả, được thực hiện trên nguyên tắc:

Ít protein:

- Dùng protein quý, có giá trị sinh học cao, đảm bảo đủ acid amin cơ bản cần thiết và có tỷ lệ hấp thu cao, bao gồm: trứng, sữa, cá, thịt nạc, tôm...
- Không ăn nhiều đạm thực vật như đậu đỗ...
- Hạn chế các thức ăn có phosphat như gan, bầu dục...

Giàu năng lượng: 35-40kcal/kg cân nặng/ngày. Với chỉ tiêu này, người bệnh được đảm bảo đủ nhu cầu dinh dưỡng và hạn chế quá trình giáng hóa protein trong cơ thể. Do đó, có thể giảm được urê máu.

Chất bột:

Sử dụng tối đa các chất bột ít đạm như: sắn, khoai lang, khoai sọ, khoai tây, miến dong, bột sắn dây. Không ăn nhiều các loại ngũ cốc có nhiều đạm như gạo, mì... chỉ ăn ít từ 100-150g/ngày tùy theo mức độ suy thận.

Ðường: Sử dụng các loại đường, mật ong, mật mía, kẹo ngọt.

Chất béo: Chiếm 20-25% tổng năng lượng khẩu phần và có thể hơn nếu ăn được qua chế biến thức ăn. Nên có ít nhất 1/3 acid béo không no nhiều nối đôi, các acid béo không no omega-3 có tác dụng cải thiện chức năng của thận, làm chậm quá trình tiến triển của suy thận mạn.

Ðủ vitamin, yếu tố vi lượng, chống thiếu máu: Sắt, vitamin B12, acid folic, vitamin B6 là phức hợp chống thiếu máu cần bổ sung cho bữa ăn. Rau nên dùng loại ít đạm, ít chua như cải các loại, dưa chuột, bầu bí, su hào... không ăn nhiều rau giền, rau muống, rau ngót vì có nhiều đạm. Quả nên dùng loại ngọt ít chua như nhãn, na, đu đủ, chuối chín, mít chín, quýt ngọt, mía.

Ðảm bảo cân bằng nước, muối, ít toan, giàu calci, ít phosphat.

Ăn nhạt khi có phù, tăng huyết áp, suy tim. Trong trường hợp nào thì cũng không nên ăn mặn. Hạn chế muối ở mức 2-4g/ngày. Bớt thức ăn giàu phosphat như gan, bầu dục, trứng. Tăng thức ăn nhiều canxi như tôm, cá, sụn. Nước uống vừa đủ, ngang lượng nước tiểu bài xuất, ít hơn nếu có phù, nhiều hơn nếu mất nước.

Kết luận

- Chế độ ăn UGG ít protein, giàu calo có khả năng làm chậm bước tiến của quá trình xơ hóa cầu thận và suy thận mạn. Ðời sống của bệnh nhân có thể kéo dài thêm nhiều năm.

- Cần bắt đầu sớm khi mức lọc cầu thận đã bắt đầu xuống dưới 40ml/phút tức urê, creatinin máu bắt đầu tăng cao. Thận càng suy nặng thì lượng protein phải càng hạn chế và chất lượng protein phải càng chọn lọc.

- Cần biết chế biến đúng khẩu phần, hợp khẩu vị, động viên bệnh nhân ăn tốt để điều trị có hiệu quả. Tốt nhất là huấn luyện cho bệnh nhân biết tự tiết chế dinh dưỡng cho chính mình.

- Nên bổ sung viên alpha keto analogue (ketosteril) để góp phần hạ urê máu, hạn chế urê máu tăng, tăng calci và giảm phosphat máu. Liều trung bình là 1 viên/5kg thể trọng.

- Tiêm erythropoietin (EPREX) hàng tuần để chống thiếu máu.