Nhà đầu tư nước ngoài còn dè dặt với TTCK Việt Nam.

(VietNamNet) - ''Vấn đề có ý nghĩa quyết định để tạo sức phát triển mới cho thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam là Chính phủ cần đặt yêu cầu này đúng vị trí của nó trong chiến lược phát triển nền tài chính quốc gia''. TS. Trần Du lịch, Viện trưởng Viện kinh tế TP.HCM đã phát biểu như vậy tại Hội thảo ''Các giải pháp thu hút đầu tư vào TTCK'', tổ chức ngày 12/5, tại TP.HCM.

''Chân'' huy động vốn còn yếu

Cho đến nay, ngoài việc hỗ trợ Chính phủ phát hành một số loại trái phiếu (nhưng chưa hấp dẫn nhà đầu tư), TTCK Việt Nam chưa thực hiện được chức năng là kênh huy động vốn của nền kinh tế. Thị trường chủ yếu mới thực hiện chức năng thanh khoản cho các nhà đầu tư cổ phiếu (tức đổi chủ, nhưng không làm tăng vốn). Nếu tổng đầu tư xã hội đạt mức 34% GDP, trong khi tổng lượng cổ phiếu giao dịch trên TTCK chỉ đạt chưa đến 0,2% GDP (1.000 tỷ/536.000 tỷ đồng).

Theo ông Lịch, việc huy động vốn trung và dài hạn qua TTCK cùng với việc huy động và cung ứng tín dụng thông qua hệ thống ngân hàng chuyên doanh phải được xem là ''hai chân'' của một thị trường vốn. Nhưng ''chân'' TTCK hiện nay đang mới ''tập chạy'' và chưa đủ sức để ''chạy'' vốn cho nền kinh tế.

Cần một Phó thủ tướng phụ trách chứng khoán?

Thực tế việc ban hành các văn bản về chứng khoán và TTCK thời gian vừa qua đã vướng ở chỗ Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) là cơ quan thuộc Chính phủ, không được ban hành văn bản pháp luật, mà phải trình lên Văn phòng Chính phủ. Mới đây, Văn phòng Chính phủ đã uỷ quyền cho Bộ Tài chính ban hành 2 quyết định về chứng khoán và TTCK (Quyết định 50, 51). Trong khi thị trường cần những biện pháp nhanh chóng, linh hoạt thì cả UBCKNN và thị trường đều phải... chờ.

Ông Nguyễn Quý Quýnh, một nhà đầu tư tại Công ty ACBS cho rằng, Chính phủ cần rà soát củng cố quan hệ lãnh đạo, quan hệ phối hợp giữa Bộ Tài chính, UBCKNN, TTGDCK, các CTCK, các công ty niêm yết nhằm tạo ra mối quan hệ chặt chẽ và đồng bộ trong việc đưa ra các giải pháp đồng bộ phát triển thị trường. Ông Quýnh nói: ''Trong giai đoạn hiện nay, Chính phủ nên phân công một Phó Thủ tướng trực tiếp theo dõi chỉ đạo về chứng khoán và TTCK; cần nhanh chóng xác định hình thức vị trí của UBCKNN trong bộ máy của Chính phủ và tăng quyền hạn cho UBCKNN. Ngoài ra, cần có những quy chế ưu đãi để nhanh chóng thành lập các tổ chức, các quỹ đầu tư để thực hiện chức năng điều tiết và tạo lập thị trường.''

Sẽ phát hành lần đầu qua sàn

Nhiều ý kiến tại Hội thảo đề cấp đến việc tạo hàng cho TTCK, trong đó đưa ''hàng chất lượng cao'' của những công ty tầm cỡ lên sàn. Hiện nay, đa số các công ty niêm yết giới hạn vốn ở vài chục tỷ đồng. Việc vận động những công ty cổ phần lên sàn rất khó khăn bởi các công ty này đều không muốn ''vạch áo'' cho nhiều người biết về tình hình công ty, sợ rủi ro và sức ép của thị trường... Quá trình cổ phần hoá tạo hàng hoá tiềm năng cho TTCK thì ở quá xa so với sàn giao dịch và ngay cả quá trình cổ phần hoá đang chậm dần với tốc độ rùa. Đến nay, cả nước mới có khoảng 1.000 DN nhà nước được cổ phần hoá, đa phần đều là các DN vừa và nhỏ. 

Ông Phạm Đình Soạn, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp thuộc Bộ Tài chính, đề nghị  Nhà nước ''bắt buộc'' phát hành cổ phiếu lần đầu của các DN cổ phần hoá qua TTCK và ban hành các chính sách ưu đãi thuế khuyến khích các DN niêm yết; đồng thời hạn chế các nguồn vốn ưu đãi. "Nguyên nhân các DN chưa quan tâm đến cổ phần hoá và tham gia niêm yết trên TTCK là có tư tưởng ỷ lại, trông chờ vào Nhà nước. Đây là một thói quen cố hữu cần phải được thay đổi”, ông Soạn nói.

Nhiều công ty niêm yết có vấn đề?

Bà Thân Thị Thu Thuỷ, Giảng viên Khoa Tài chính DN và Kinh doanh tiền tệ, Đại học Kinh tế TP.HCM, đã trình bày tham luận của mình chú trọng đến sự xác thực của thông tin và tình hình tài chính của các công ty niêm yết. Sau vụ gian lận hoàn thuế ở Công ty Đồ hộp Hạ Long, khoản lỗ bất ngờ của Công ty Cơ điện lạnh REE và báo cáo tài chính năm 2001 của Công ty Bánh kẹo Biên Hoà đến nay còn treo lơ lửng, các nhà đầu tư đã đặt ra dấu hỏi lớn về tính chính xác của các báo cáo tài chính và hoài nghi cả kết quả kinh doanh của công ty niêm yết.

Theo bà Thuỷ, cần cải tiến, hoàn thiện công tác công bố thông tin, có cơ chế giám sát và chế tài xử phạt đối với cá nhân và tổ chức vi phạm. Bà Thủy kiến nghị nâng cao chất lượng kiểm toán và nên cho phép các công ty kiểm toán nước ngoài tham gia kiểm toán các công ty niêm yết.

Tránh đưa ra quy định nửa vời

Theo ông Lý Xuân Hải, Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán ACBS, UBCKNN cần tư vấn để các cơ quan quản lý nhà nước tránh đưa ra những giải pháp không toàn diện hay điều hành thị trường bằng các biện pháp hành chính. Ông Hải lấy dẫn chứng là quy định mới nhất về việc ký quỹ 70% để mua chứng khoán tại Quyết định 50 của Bộ Tài chính. Quy định này là nửa vời, có khi dẫn đến rủi ro không có khả năng thanh toán nếu hiểu không đúng bản chất. Bởi cuối cùng, khách hàng vẫn cần đảm bảo khả năng thanh toán 100% vào ngày T+2. Do đó, ông Hải kiến nghị cần thay việc ký quỹ 70% thành bảo đảm khả năng thanh toán 100% và các CTCK phải chịu trách nhiệm về khả năng thanh toán cho khách hàng.

Phó chủ tịch UBCKNN Vũ Bằng thừa nhận, Uỷ ban đã rút được nhiều bài học quản lý thị trường. Đó là không thể điều hành bằng các biện pháp hành chính hay can thiệp bằng các biện pháp ngắn hạn. ''Trước mắt, Uỷ ban cần triển khai tốt các giải pháp kỹ thuật (tăng số lần khớp lệnh lên 2 lần/phiên, giảm lô giao dịch còn 10 cổ phiếu) nhằm thu hút sự tham gia của các nhà đầu tư và tăng tính thanh khoản cho thị trường. Đồng thời, Uỷ ban sẽ đề nghị tăng tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu của người nước ngoài và ưu đãi thuế cho lĩnh vực chứng khoán'', ông Vũ Bằng nói.

• Văn Tiến

Theo bạn,  phải làm gì để phát triển thị trường chứng khoán?