Cách phân bổ hạn ngạch của Bộ Thương mại luôn là vấn đề gây tranh cãi.

Hiệp hội Doanh nghiệp Mỹ (AmCham) tại TP.HCM vừa hoàn tất bản kiến nghị về việc thiết lập hệ thống phân bổ hạn ngạch cho hàng may mặc xuất khẩu sang Mỹ. Theo đề nghị của AmCham, cách phân bổ hạn ngạch sắp tới có thể dựa vào hai phương thức: phân bổ hạn ngạch theo thành tích, và phân bổ theo loại không thành tích.

Phân bổ hạn ngạch theo thành tích (performance quota) là phân bổ theo số lượng thực xuất của doanh nghiệp; phân bổ theo loại không thành tích (non-performance quota) bao gồm phần tăng trưởng, chuyển đổi và ứng trước hạn ngạch.

Ví dụ, ở một mặt hàng cụ thể, vừa qua các doanh nghiệp đã xuất khẩu 5 triệu lô, và Chính phủ đã đàm phán để có được hạn ngạch 10 triệu lô cho mặt hàng nói trên. Nếu phân bổ hạn ngạch theo thành tích, tổng lượng hạn ngạch mà doanh nghiệp nhận được sẽ là 5 triệu lô (tức thực lực của doanh nghiệp sản xuất bao nhiêu, Chính phủ sẽ giao hết bấy nhiêu). Đồng thời các công ty, xí nghiệp may... sẽ được hưởng tỷ lệ tăng trưởng 10% trong số 5 triệu lô còn lại.

Với cách phân bổ hạn ngạch không theo thành tích, Chính phủ sẽ dành 20% trong tổng lượng hạn ngạch có thêm do đàm phán (5 triệu lô) đem bán đấu giá công khai. 80% còn lại sẽ được phân bổ dựa trên công suất, quy mô doanh nghiệp cũng như mở rộng cơ hội cho các doanh nghiệp mới thành lập, các doanh nghiệp đang có chiến lược mở rộng sản xuất.

AmCham kiến nghị cho các doanh nghiệp được phép chuyển nhượng hoặc đổi hạn ngạch cho nhau. Việc chuyển nhượng cần phải được đăng ký tại cơ quan chức năng liên quan, và có lập hồ sơ lưu trữ đầy đủ. Nhà nước có thể ấn định giới hạn tối đa cho việc chuyển nhượng/trao đổi đó. Hạn ngạch này có thể được tính là hạn ngạch thành tích của bên chuyển nhượng sau khi chuyển giao và xuất khẩu thật sự.

Riêng đối với hạn ngạch phân bổ ứng trước với mục đích giúp nhà sản xuất chủ động trong việc duy trì xuất khẩu đều đặn, AmCham đề nghị Nhà nước ứng trước cho doanh nghiệp 75% lượng hạn ngạch doanh nghiệp cần hàng năm trên cơ sở dựa vào thành tích doanh nghiệp đã thực hiện của năm trước, và có thể được điều chỉnh theo mức độ tăng trưởng hàng năm.

Cơ sở kiến nghị của AmCham dựa trên kinh nghiệm có được tại Việt Nam, cũng như nghiên cứu các hệ thống phân bổ hạn ngạch của nhiều nước và vùng lãnh thổ khác như Singapore, Bangladesh, Malaysia và Hongkong.

(Theo Tuổi Trẻ)