Hôm nay (11/4), Dự luật Đất đai sửa đổi được trình Quốc hội. Bộ trưởng Tài nguyên - Môi trường Mai Ái Trực cho biết, bao cấp về giá đất là một trong những biểu hiện còn sót lại của chế độ bao cấp. Dự thảo lần này sẽ xóa bao cấp giá đất và tạo điều kiện cho người sử dụng đất thực hiện quyền về đất. 

 - Thưa Bộ trưởng, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 lần đầu tiên thừa nhận ''quyền sử dụng đất là hàng hóa''. Luật Đất đai sửa đổi như thế nào để đảm bảo chủ trương này?

- Dự luật có 3 nội dung sửa đổi, bổ sung chính. Một là, phân biệt rõ đất dùng cho lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng như giao thông, thuỷ lợi, trường học, bệnh viện... hoặc lợi ích cộng đồng như đất đền, đình... với đất chỉ phục vụ lợi ích riêng của từng tổ chức, hộ gia đình, cá nhân như đất dùng cho sản xuất, dịch vụ, làm nhà ở... để có chính sách phù hợp. Chỉ đất phục vụ lợi ích riêng mới là hàng hóa.

Hai là, xóa bỏ bao cấp về giá đất, đồng thời đưa ra cơ chế định giá đất linh hoạt phù hợp cơ chế quản lý thị trường bất động sản trong nền kinh tế thị trường. Ngoài giá đất do Nhà nước quy định còn giá đất qua đấu giá hoặc đấu thầu công trình trong đó quyền sử dụng đất, giá đất do các bên tự thoả thuận; giá đất do các doanh nghiệp được Nhà nước cho phép hoạt động dịch vụ về giá tư vấn theo yêu cầu của tổ chức, cá nhân.

Ba là, tạo điều kiện thuận lợi cho người sử dụng đất được thực hiện các quyền: chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất; thế chấp, bảo lãnh bằng quyền sử dụng đất. Cụ thể, sẽ giảm hoặc bỏ một số điều kiện bắt buộc khi thực hiện các quyền này đồng thời quy định cụ thể trình tự, thủ tục và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước để đảm bảo thực hiện các quyền của người sử dụng đất.

- Xóa bỏ bao cấp giá đất thế nào, thưa Bộ trưởng?

- Biểu hiện rõ nhất của bao cấp giá đất là việc Nhà nước giao đất, cho thuê đất với giá thấp; người được giao, thuê đất chuyển nhượng hưởng chênh lệch giá lớn, gây lộn xộn và bất bình trong dư luận xã hội. Đó là chưa kể tác hại khác như: bao chiếm đất đai, sử dụng đất không hiệu quả...

Đưa giá đất do Nhà nước quy định sát thực tế là giải pháp hàng đầu để khắc phục tiêu cực, tác hại trên nhưng không vì thế mà giá đất Nhà nước ban hành sẽ không chênh lệch với giá thị trường. Về lâu dài, mức giá đất do Nhà nước ban hành không chênh lệch đáng kể với thị trường. Giá đất hiện nay ở nhiều nơi, nhất là khu vực đô thị hóa mức độ cao không hợp lý do nạn đầu cơ đất đang phổ biến. Vì vậy, việc xóa cơ chế bao cấp về giá đất sẽ được tiến hành đồng thời với tăng cường quản lý đất đai, chống đầu cơ giá đất.

- Thưa Bộ trưởng, như vậy vẫn có ''giá Nhà nước'', ''giá thị trường'' và việc đền bù, thế chấp bằng giá trị quyền sử dụng đất vẫn tiếp tục phức tạp? Tại sao không để thị trường tự quyết định?

- Nhà nước phải quy định giá đất để làm căn cứ thực hiện giao đất, cho thuê, đền bù thu hồi đất và thực hiện một số nghĩa vụ về tài chính của người sử dụng đất với Nhà nước. Trong tình hình thị trường đất đai đang có nhiều biến động và tiêu cực như hiện nay, không thể căn cứ vào giá đất thị trường để thực hiện việc đó. Tuy nhiên, đối với các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân thì việc giao dịch quyền sử dụng đất trên thị trường do các bên tự thoả thuận. Nhưng theo tôi, một hay hai loại giá đất không quan trọng, cả hai đều đang có nhược điểm cần điều chỉnh.

- Luật cho phép các hộ gia đình, cá nhân được chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất nhưng thực tế bị hạn chế bởi nhiều điều kiện, khó thực hiện.

- Pháp luật hiện hành cho phép người sử dụng đất 7 quyền. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, việc thực hiện các quyền này còn vướng mắc do quy định về điều kiện thực hiện gò bó, thủ tục hành chính rườm rà hoặc người thực thi công vụ không làm đầy đủ trách nhiệm. Dự án Luật Đất đai sửa đổi sắp trình Quốc hội đề xuất xử lý vướng mắc đó. Điều quan tâm hiện nay không phải là mở rộng quyền mà là thực hiện các quyền đó thế nào cho đúng luật, bảo đảm sử dụng đất đai có hiệu quả.

(Theo Thanh Niên)