VIET NAM NET

(VietNamNet) - Tổ chức, cá nhân được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho cho thuê đất đang ''gặt hái'' lợi nhuận siêu ngạch do tiền sử dụng đất hoặc thuê đất trả cho Nhà nước thấp hơn hàng chục lần so với khi đất tiếp tục được chuyển nhượng cho đối tượng khác. Nhằm loại bỏ ''bất công'' này, Bộ Tài chính vừa trình Chính phủ ban hành quy chế đấu giá đất để giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc thuê đất.

Theo một quan chức Bộ Tài chính, việc thu sử dụng đất và thu tiền thuê đất khi Nhà nước giao đất như hiện nay còn chưa hợp lý và chưa phù hợp với tình hình thực tế. Giá đất do UBND cấp tỉnh quy định còn quá thấp, cá biệt có nơi giá đất do UBND cấp tỉnh quy định chỉ bằng 5-10% giá đất chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế. Khi Nhà nước giao đất cho DN xây dựng nhà để bán, cũng như khi Nhà nước cho thuê đất với giá rất thấp những khi DN bán ra lại theo giá thị trường. ''Như vậy, DN thu được lợi nhuận siêu ngạch còn Nhà nước lại thất thu lớn'' - quan chức này nói.

Theo quy định tại Điều 4 Nghị định 38/2000/NĐ-CP ngày 23/8/2003 của Chính phủ về thu tiền sử dụng dất thì giá đất tính thu tiền sử dụng đất do UBND cấp tỉnh ban hành theo quy định của Chính phủ. Theo uỷ quyền của Thủ tướng tại công văn 7473/KTN ngày 30/12/1995, Bộ trưởng Tài chính đã ban hành Quyết định 1357/QĐ-BTC ngày 30/12/1996 quy định khung giá cho thuê đất đối với các tổ chức cá nhân trong nước. Đơn giá cho thuê đất được xác định bằng 0,5% giá đất do UBND cấp tỉnh ban hành đối với các ngành sản xuất vật chất, xây dựng và vận tải; bằng 0,7% đối với các ngành thương mại, du lịch, bưu điện, ngân hàng và các hoạt động dịch vụ khác.

Bên cạnh đó, chính sách miễn giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất còn quá phức tạp và chưa hợp lý, làm lợi cho chủ đầu tư còn người sử dụng nhà đất vẫn phải trả giá thị trường rất cao. Cụ thể, theo quy định tại Nghị định 71/2001/NĐ-CP ngày 4/10/2001 thì trường hợp xây dựng nhà ở để bán và cho thuê, chủ dự án là DN nhà nước được miễn tiền sử dụng đất đối với diện tích xây dựng nhà chung cư cao tầng và giảm 50% tiền sử dụng đất đối với diện tích đất xây dựng nhà ở không phải chung cư cao tầng. Chủ dự án là DN có vốn đầu tư nước ngoài được miễn tiền thuê đất đối với diện tích xây dựng nhà chung cư cao tầng trong suốt thời gian được thuê đất. Tuy nhiên, được ưu đãi là vậy nhưng giá nhà ở do các công ty bán ra theo giá thị trường và thu được chênh lệch giá mà theo Bộ Tài chính thì ''phần này không do DN tạo ra''.

Ở các khu công nghiệp, khu chế xuất (KCN, KCX), các DN kinh doanh phát triển hạ tầng KCN thuê đất của Nhà nước theo mức giá thấp nhưng khi cho thuê lại rất cao gấp 1,5-30 lần giá do Nhà nước cho thuê. Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hiện nay các KCN trên cả nước mới lấp đầy khoảng 47% tổng diện tích đất có thể cho thuê. Nguyên nhân là do giá thuê đất quá cao trong nhiều DN mới thành lập chạy đôn đáo để tìm mảnh đất ''cắm dùi'' .

Bộ Tài chính cho rằng, cơ chế đấu giá đất sẽ khắc phục được một phần những tồn tại như đã nói trên. Thời gian gần đây, một số địa phương như Hà Nội, TP.HCM, Nghệ An... đã ban hành quy chế đấu giá đất để giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất để tạo vốn xây dựng cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, việc đấu giá đất ở các địa phương khác nhau đã có những cách làm khác nhau, nhiều địa phương chần chừ chưa áp dụng. Đây cũng là cơ sở để Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành một quy chế đấu giá đất thống nhất.

Theo dự thảo Quy chế, các trường hợp phải thực hiện đấu giá bao gồm: đất giao có thu tiền sử dụng đất bao gồm cả đất ở và đất dùng vào sản xuất kinh doanh, dịch vụ và du lịch; giao đất có thu tiền sử dụng đất để tạo vốn xây dựng cơ sở hạ tầng; chuyển nhượng quyền sử dụng đất hoặc bán công trình cùng với chuyển nhượng quyền sử dụng đất (trừ trường hợp bán chỉ định do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước cho phép); giao đất cho tổ chức kinh tế xây dựng nhà ở để bán hoặc cho thuê (trừ trường hợp cổ phần hoá DN nhà nước chuyển từ thuê đất sang bàn giao đất); đất giao theo hình thức khác nay chuyển sang giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất và trả tiền thuê đất một lần cho toàn bộ thời gian thuê (chuyển mục đích sử dụng đất).

Lô đất đem bán đấu giá phải là lô đất đã có quy hoạch chi tiết được cấp có thẩm quyền phê duyệt; đã xác định được mật độ xây dựng, chiều cao công trình, các thông số về hạ tầng kỹ thuật khác và bản vẽ quy hoạch tổng thể mặt bằng do đơn vị có tư cách pháp nhân lập, được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; đã được đền bù giải phóng mặt bằng và có thể xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật hoàn chỉnh theo quy hoạch đã được duyệt.

Tất cả các tổ chức kinh tế, cá nhân trong nước có nhu cầu sử dụng đất nếu có đủ điều kiện về vốn và kỹ thuật hoặc khả năng tài chính (đối với cá nhân) để thực hiện dự án đầu tư theo quy hoạch đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt đều được tham gia đấu giá đất và được đảm bảo đầy đủ quyền lợi trong quá trình sử dụng đất. Trường hợp đất đã được phân thành lô để xây dựng nhà ở riêng cho từng hộ gia đình, cá nhân thì người Việt Nam định cư ở nước ngoài cũng được tham gia đấu giá. Trường hợp đấu giá đất để cho thuê đất thì đối tượng áp dụng bao gồm cả tổ chức, cá nhân có vốn đầu tư nước ngoài theo quy định của Luật Đầu tư nước ngoài.

Cũng theo dự thảo Quy chế, các đối tượng tham gia bán đấu giá đất còn phải bảo đảm các điều kiện như: Có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh phù hợp với việc thực hiện dự án đầu tư (nếu là DN); một tổ chức chỉ được một đơn vị tham gia đấy giá đất. Trường hợp tổng công ty đứng tên đăng ký tham gia đấu giá đất thì các đơn vị thành viên, đơn vị trực thuộc không được phép tham gia đấu giá với tư cách đơn vị độc lập. Người Việt Nam định cư ở nước ngoài tham gia đấu giá đất để làm nhà ở phải đảm bảo các điều kiện quy định tại Điều 6 của Nghị định 81/2001/NĐ-CP ngày 5/11/2001 của Chính phủ về người Việt Nam định cư ở nước ngoài mua nhà ở Việt Nam.

''Thực tế đang đòi hỏi phải sớm ban hành một quy chế đấu giá đất để giao đất có thu tiền hoặc cho thuê đất'' - quan chức tài chính nói trên khẳng định.