(VietNamNet) - Thay vì phải đầu tư nghiên cứu thị trường, xây dựng chiến lược marketing và thiết kế mẫu mã sản phẩm nhiều doanh nghiệp đã “đốt cháy giai đoạn” bằng “chiêu” copy ý tưởng kinh doanh, “nhái” thương hiệu hay sản phẩm, thậm chí xài “chùa” cả slogan của DN khác… Hiện tượng này đang trở nên phổ biến, khiến thương trường ngày càng khốc liệt hơn với những DN làm ăn chân chính, “đi tắt đón đầu” bằng chính mồ hôi, công sức của mình.

"Ăn theo"

Biểu tượng cùng câu slogan của Công ty Honda được phóng lớn và diễu hành trên đường phốTP.HCM. Ảnh: Nguyễn Sa

Tham quan Hội chợ Triển lãm chuyên ngành xây dựng VietBuil 2005 được tổ chức tại TP.HCM trong tháng 9 vừa qua, ông Bùi Mạnh Hùng, Giám đốc Công ty Osivn, DN sản xuất kinh doanh bàn ghế mây nhựa đã “tá hỏa tam tinh” khi thấy chất liệu (sợi nhựa giả mây thiên nhiên), mẫu mã sản phẩm của công ty mình bị một DN “nhái” y chang đem đi triển lãm.

Thậm chí catolog các sản phẩm bàn ghế mây nhựa do Osivn thiết kế cho các quán cà phê ngoài trời như cà phê MTV, Windor… cũng bị DN này “chộp” lại và quảng cáo đây là các tác phẩm của họ. Quá bức xúc, ông Hùng đã kêu cứu đến nhiều cơ quan báo chí. Nhưng có lẽ trường hợp của Osivn không phải là duy nhất hiện nay, nhiều DN cũng đang bị “ăn theo” một cách trắng trợn.

Thương hiệu quán ăn Hoàng Ty chuyên phục vụ các món đặc sản Trảng Bàng Tây Ninh như bánh tráng phơi sương cuốn thịt luộc, bánh canh Trảng Bàng… được nhiều người tiêu dùng TP.HCM biết đến. Hiện tại TP có đến hơn chục quán ăn Hoàng Ty với cách bày trí cửa hàng, bảng hiệu giống nhau, ngay cả món ăn và trang phục nhân viên cũng không có gì khác biệt. Người tiêu dùng trông vào sẽ nghĩ các cửa hàng trên là của một người chủ hoặc là Hoàng Ty phát triển theo kiểu nhượng quyền kinh doanh nhưng thực tế không phải vậy.

Theo tìm hiểu của PV, quán ăn Hoàng Ty tại Thanh Đa là nơi đầu tiên phục vụ các món đặc sản Trảng Bàng Tây Ninh tại TP.HCM được nhiều khách hàng ưa chuộng. Sau đó TP.HCM bùng phát nhiều quán Hoàng Ty do nhiều người khác nhau làm chủ, như quán Hoàng Ty trên đường CMT8 (Q.10) và Hoàng Văn Thụ (Q. Phú Nhuận) là của một DN mang tên Hoàng Ty, quán Hoàng Ty trên đường Cao Thắng (Q.3) hay Hoàng Ty trên đường Nguyễn Tri Phương (Q.10)… đều không có “họ hàng”, dây mơ rễ má gì với nhau dù giống nhau như những giọt nước và nơi nào cũng có tấm bảng thông báo đây là quán “chánh gốc” (?!)

Tương tự, trong mùa trung thu mới đây người tiêu dùng ước tính trên thị trường có đến 30 nhãn hiệu bánh trung thu mang tên Đồng Khánh, nào là Thăng Long Đồng Khánh, Văn Lệ Đồng Khánh, Sài gòn Đồng Khánh… Trong đó các cái tên đi trước chữ Đồng Khánh chỉ được in nhỏ hoặc in nghiêng dễ gây hiểu nhầm cho khách hàng đây là các nhãn hiệu của bánh trung thu Đồng Khánh.

Trước các kiểu “tung hỏa mù” trên của DN “nhái”, quả thật người tiêu dùng khó mà nhận biết đâu là thật - giả, đâu là hàng “chính hiệu”. Dĩ nhiên ngoài DN chân chính ra thì khách hàng cũng là người chịu thiệt hại trước kiểu kinh doanh “cầm nhầm” của một số DN “ăn theo” này.

“Nói leo”

Giới thiệu sản phẩm của công ty TMHH gốm sứ Minh Long tại hội chợ triển lãm.

Không chỉ nhái mẫu mã hàng hóa, nhại tên một số DN còn “vô tư” xài “chùa” cả khẩu hiệu - slogan của DN bạn dù họ thừa biết để có một câu slogan hay, đi vào lòng người thì DN phải đầu tư cả trí tuệ lẫn tiền bạc vào.

Trước đây chúng ta chỉ nghe câu “Thơm ngon đến giọt cuối cùng” của nhãn hiệu nước tương Chinsu thì nay lại nghe thêm “Ngon đến hạt cuối cùng” của một loại đậu phộng chiên giòn.

Hay như trường hợp của hệ thống siêu thị Saigon Co.op mới đây cũng đủ để phản ánh hiện tượng “nói leo” này. Câu slogan quen thuộc “Bạn của mọi nhà” của Saigon Co.op mặc dù đã được đơn vị này đăng ký độc quyền sử dụng tại Cục Sở hữu trí tuệ từ lâu, nhưng gần đây bỗng nhiên vài siêu thị khác đã bê nguyên gắn trước cửa siêu thị mình. Tại TP.HCM, Saigon Co.op phát hiện câu slogan của mình cũng nằm trước cửa siêu thị H. và tận Hải Phòng nó được nằm trước siêu thị Minh Khai.

Một cách cạnh tranh khá “kỳ cục” nữa cũng được nhiều DN lớn áp dụng đó là nói xấu “đối thủ” và “thừa nước đục thả câu”.  Trước đây tình trạng này thường xảy ra ở những lĩnh vực kinh doanh nhạy cảm như bảo hiểm, ngân hàng… bây giờ còn lấn sân qua cả ngành hàng tiêu dùng. Nhớ lại vụ sữa N. hồi đầu năm qua, khi DN này bị một tờ báo “chụp mũ” nghi ngờ dùng nguyên liệu sản xuất sữa kém chất lượng thì “đối thủ” của họ ngay lập tức photo hằng trăm bản tin trên tờ báo nọ gửi đi khắp nơi cho người tiêu dùng và các đại lý kinh doanh sữa. Nếu không đủ bản lĩnh để vượt qua sự cố trên, nhãn hiệu N. đã “đứt bóng” trên thị trường.

Việt Nam đang dước dần vào cánh cửa WTO cũng là lúc DN trong nước cần phải tăng nội lực thực sự để có thể cạnh tranh lành mạnh với các tập đoàn đa quốc gia thì vẫn còn nhiều DN sử dụng cách đi lên không lành mạnh như trên gây nhiều áp lực cho DN chân chính. Một nhà DN bị nhái mẫu mã hàng hóa đã tự hỏi rằng tại sao DN bạn không chịu tư duy thêm nhiều mẫu hàng mới để các DN trong cùng một ngành hàng có thể bắt tay nhau vui vẻ? “10 DN - 10 mẫu hàng không có lợi cho người tiêu dùng hơn 10 DN - 1 mẫu sao?” - ông này bức xúc nói.

Nhưng các doanh nghiệp không phải lúc nào cũng có thể giải toả bức xúc bằng việc tự thiết lập sự công bằng cho mình. Vậy ai có thể bảo vệ những doanh nghiệp đi trước đầu tư tiền của và công sức để sáng tạo, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh?

·         Nguyễn Sa