'Nền kinh tế eBay' kỷ niệm 10 năm thành lập

Pierre Omidyar - người sáng lập eBay.

Từ "chợ trời" thành "vương quốc" riêng

Xuất phát điểm là một chỗ hẹn mua bán các đồ sưu tập lặt vặt trên mạng, eBay đã phát triển với một qui mô lớn hơn ban đầu rất nhiều, đến mức không ai có thể tưởng tượng. Những gì đang diễn ra cho thấy, eBay đã tạo ra một cách thức kinh doanh hoàn toàn đặc thù, chưa từng tồn tại trước đó.

Công ty được thành lập năm 1995 tại thành phố San Jose thuộc bang được cho là giàu có nhất nước Mỹ, California, bởi một lập trình viên người lai Pháp - Iran có tên là Pierre Omidyar.

Đầu tiên, ông này chỉ có ý định xây dựng một website nhỏ để quảng cáo các máy in laser đã qua sử dụng. Nhưng một người có nhu cầu đã đặt mua một lúc 15 chiếc máy ngay trên website và thế là ý tưởng biến nó thành một trang buôn bán, đấu giá được hình thành ngay lập tức.

Omidyar hiện nay đang sống, hưởng thụ một cách xa hoa tại các căn nhà khi thì ở Mỹ, khi thì ở Pháp. Công việc xã hội quen thuộc là các hoạt động từ thiện, còn việc điều hành nền kinh tế khổng lồ này được trao vào tay một người đàn bà tài ba có tên Meg Whitman, từng làm việc tại các hãng nổi tiếng của Mỹ như Procter & Gamble hay Disney.

Với 5% cổ phần trong công ty, Whitman hiện được biết đã có trong tay hơn 900 triệu USD và là một trong những người phụ nữ giàu nhất hành tinh. Vị nữ Giám đốc điều hành này từng có một tuyên bố nổi tiếng: "eBay là một nền kinh tế tự điều chỉnh và năng động”.

Whitman - Giám đốc điều hành eBay hiện nay.

Đúng là một nền kinh tế

Dân số đông: Mỗi năm có khoảng 70 triệu người đến từ gần 30 nước khác nhau tham gia mua bán trên eBay với các luật lệ, qui định riêng. Tổng trị giá hàng hoá đạt hàng chục tỉ USD, vượt quá thu nhập quốc dân của nhiều nước trên thế giới.

Hiện có khoảng 200.000 thương gia chuyên kinh doanh buôn bán trên eBay và coi đây là công việc làm ăn chính của họ. Những thương gia này bán đủ thứ: từ cuộn chỉ khâu cho tới xe hơi và nhiều nhiều thứ khác.

Các hoạt động kinh doanh không chỉ diễn ra trong phạm vi một công ty, mà eBay đã tạo ra một "hệ sinh thái", một mạng lưới liên kết các hoạt động kinh doanh, một trung tâm thương mại mới, tràn đầy sức sống. Song song với nhiều yếu tố khác, sức mạnh thương mại này chính là "nền kinh tế eBay" mà bà Whitman nói tới.

Đối nội: Để đảm bảo eBay không làm điều gì có thể tạo ra sự phẫn nộ cho các công dân của nó dẫn đến những tình huống "bạo loạn" nằm ngoài kiểm soát, các nhà quản trị của eBay làm việc giống như các công chức phục vụ cộng đồng hơn là giống với những nười quản lý doanh nghiệp. Họ trưng cầu ý kiến của cộng đồng thông qua các hội nghị lớn được tổ chức trực tuyến và cung cấp các dịch vụ cho các cư dân của mình để làm cho những người này hạnh phúc và thịnh vượng hơn.

Chính nhờ vậy mà khi các doanh nhân tham gia vào "nền kinh tế eBay", họ không thể tuỳ ý làm mọi thứ. Nếu như chính phủ thiết lập các qui định, luật lệ nền kinh tế của quốc gia thì eBay cũng có một "chính phủ" để đề ra các luật chơi trong nền kinh tế của mình. Đó chính là yếu tổ bổ sung cho nhân tố bàn tay vô hình trong "nền kinh tế" này.

Cảnh sát: Khi các luật lệ và qui định này vẫn chưa đủ, eBay đã thiết lập riêng một "lực lượng cảnh sát" để kiểm soát các hàng hoá niêm yết nhằm giảm tới mức thấp nhất các khả năng có thể xảy ra lừa đảo trên mạng.

eBay đã thành lập bộ phận Trust &Safety Dept mà hiện nay số nhân viên trên toàn thế giới đã lên tới vài trăm người. Họ làm các việc từ kiểm tra trên site để tìm ra đầu mục niêm yết đáng ngờ tới phối hợp với các cơ quan hành pháp địa phương để truy bắt kẻ lừa đảo. eBay cũng xây dựng một phần mềm có thể phát hiện các dấu hiệu và hành vi đáng ngờ tương tự các trường hợp lừa đảo đã xảy ra trước đó.

Giáo dục: Họ còn có một hệ thống đào tạo riêng, tổ chức các lớp học trên toàn quốc, dạy về cách bán hàng trên eBay. Công ty cũng giống với một ngân hàng: Hệ thống xử lý thanh toán PayPal của họ cho phép người mua thực hiện thanh toán với những người bán không thể mở một tài khoản thẻ tín dụng chấp nhập thanh toán tại các ngân hàng.

eBay còn tạo ra một mô hình quản lý mới trong thời đại Internet. Thông qua Web, các công dân của eBay có thể truy nhập, 24 giờ một ngày, để tìm hiểu về tất cả các xu hướng, xem xét tất cả các thương vụ và tìm hiểu về mức độ tín nhiệm của những ai tham gia thế giới eBay. Đây là một hệ thống hoàn toàn rõ ràng, vận hành theo các nguyên tắc rất minh bạch.

Đối ngoại: "Nền kinh tế' này cũng thực hiện tốt công tác đối ngoại. Các nhà quản trị ở khắp nơi được tiếp cận với một khối lượng thông tin rất lớn để có thể điều chỉnh thích ứng hơn mối quan hệ lâu dài với các đối tác, với khách hàng và các nhà đầu tư.

Khi những thông tin này dễ dàng được tiếp cận, quyền lực sẽ chuyển dịch sang cho những người bên ngoài và các nhà quản lý, nếu không thích ứng kịp, sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Nhưng chính sự chuyển dịch quyền lực này cũng sẽ ban thưởng rất lớn cho các công ty biết cách thay đổi cho phù hơn với tình hình mới.

Có xu hướng phát triển rộng mở: Không giống với phần lớn các công ty truyền thống, eBay đứng ở vị trí chủ đạo trong một "hệ sinh thái" kinh doanh ngày càng được mở rộng mà giới hạn của nó đến nay chưa ai có thể biết. Phép mầu nó tạo ra là khiến người mua và người bán đến với site ngày càng đông, đó cũng chính là những người không phải chỉ làm lợi từ site đấu giá mà còn nuôi dưỡng nó.

Do có thể đánh giá lẫn nhau qua mỗi giao dịch thực hiện, cả người mua và người bán đều cố gắng xây dựng danh tiếng và tìm cách duy trì danh tiếng đã tạo dựng. Song song với đó, họ cũng thống nhất các chuẩn mực cư xử trong hoạt động mua đấu giá, tuân theo các qui tắc do eBay đề ra. Nguyên tắc hoạt động có quy củ này, đến lượt nó, lại tạo sức hấp dẫn đối với những người sử dụng mới, thúc đẩy "hệ sinh thái" kinh doanh ngày càng mở rộng.

Bắt đầu từ ngày 21/6, đông đảo dân Mỹ sẽ tham dự tuần lễ sinh nhật lần thứ 10 của eBay.

Khó khăn và thách thức

Nhưng không phải trong "vườn eBay", tất cả đều là hoa hồng và trái ngọt. Còn rất nhiều khó khăn và thách thức, nhất là khi hiểu rằng, trong thế giới ảo của internet, sự vĩ đại có thể biến mất chỉ sau một đêm.

Trước hết, eBay hiện phải cạnh tranh quyết liệt với các đối thủ mạnh mẽ và đầy tiềm lực như Amazon, Yahoo hay Lycos. Các hãng này ngày càng dành dật nhiều khách hàng, cả truyền thống và tiềm năng, của eBay.

Nỗi lo bị lừa đảo trong khi đấu giá tại eBay cũng là một trở ngại chính khiến cho một bộ phận lớn các khách hàng tiềm năng không đến với mạng này.

Một khó khăn nữa, theo các nhà phân tích, eBay đang đi trên một con đường khá hẹp khi vừa phải làm thoả mãn các công ty lớn vừa phải làm hài lòng cả những người bán lẻ trên thị trường.

Nhưng đó là chuyện tất yếu trên thương trường và eBay đang chứng tỏ họ có khả năng vượt qua tất cả để tiếp tục tăng trưởng, với tư cách một "nền kinh tế" lớn.

Còn ngay lúc này, cư dân nước Mỹ đang đổ về đây để "xả láng" trong vòng 1 tuần nhân lễ kỷ niệm 10 năm ngày sinh eBay. Họ sẽ tham quan trụ sở của tập đoàn, gặp gỡ với những người họ mến mộ nhưng chưa lần gặp mặt và săn tìm hàng tá những cơ hội trong một lần hiếm hoi bước ra khỏi thế giới ảo của eBay.