Ngay từ đầu năm, Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) đã nhận định rằng, năng lực sản xuất của toàn ngành thép trong năm nay tăng thêm 1,3 triệu tấn thép cán sẽ đưa “cung” về thép xây dựng lên 5,8 triệu tấn/năm, bỏ xa “cầu” ước tính là 3,15-3,3 triệu tấn, khiến cho cạnh tranh trên thị trường thép xây dựng tiếp tục nóng bỏng.

Ngành thép đang đối mặt với rủi ro khi cung vượt xa cầu.

Trên thực tế, việc đưa thêm nhà máy cán công suất 300.000 tấn/năm của Công ty Gang thép Thái Nguyên ở khu vực phía Bắc, nơi tập trung nhiều nhà máy cán thép, vào hoạt động càng làm cho tình trạng cung vượt cầu trầm trọng thêm.

Ở khu vực phía Nam, tình hình cũng không sáng sủa hơn, khi từ tháng 8 tới, Nhà máy Thép Phú Mỹ của Công ty Thép miền Nam, công suất 400.000 tấn/năm, sẽ được bổ sung vào đội ngũ các nhà sản xuất.

Sự góp mặt của nhà máy mới đã nâng công suất lắp đặt ở khu vực phía Nam lên 2,2 triệu tấn/năm, trong khi nhu cầu tiêu thụ ở đây chỉ là 1,5 triệu tấn. Điều này cũng được VSA cho là sẽ “khiến các nhà sản xuất phía Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt vào các tháng cuối năm”.

Trong 6 tháng đầu năm, các thành viên của VSA đã sản xuất được 1,32 triệu tấn thép và tiêu thụ được 1,26 triệu tấn thép. Con số này tăng hơn cùng kỳ năm ngoái khoảng 15-16%. Tuy vậy, theo VSA, hiệu quả sản xuất - kinh doanh của hầu hết các đơn vị đều thấp, bị thua lỗ hoặc lợi nhuận giảm sút một cách nghiêm trọng.

Vào thời điểm hiện tại, giá thép đang được xem là “thấp nhất” kể từ đầu năm. Tại miền Bắc, giá thép cuộn khoảng 7,13 triệu đồng/tấn, thép cây là 7,29 triệu đồng/tấn; tại miền Nam, thép cuộn 7,31 triệu đồng/tấn, thép cây là 7,52 triệu đồng/tấn; ở khu vực miền Trung xấp xỉ 7 triệu đồng/tấn (chưa có thuế GTGT).

Điều đáng nói là, dù đã được cảnh báo về thực tế cung vượt xa cầu từ năm ngoái, nhưng nhiều nhà sản xuất dường như chẳng còn đường nào khác, vẫn phải lên kế hoạch sản xuất, tiêu thụ ở mức cao, dẫn tới phải giành giật thị trường, mở rộng thị phần, khiến cho cung - cầu càng thêm mất cân đối.

Không chỉ mất cân đối trong cán thép với cung lớn hơn cầu, lĩnh vực sản xuất phôi cũng đang tiềm ẩn dấu hiệu bất ổn. Theo VSA, do lượng phôi sản xuất trong nước chỉ đáp ứng được 20-25% nhu cầu, nên thời gian qua, nhiều nhà đầu tư đã triển khai xây dựng các trung tâm sản xuất phôi với công nghệ lò điện. Tuy nhiên, trừ dự án thép Phú Mỹ của Công ty Thép miền Nam ra, quy mô các trung tâm sản xuất phôi thép khác đều nhỏ, với công suất 30 tấn/mẻ. Trong xu thế hội nhập quốc tế thì về lâu dài, khả năng cạnh tranh của các trung tâm này được đánh giá là không cao.

Hơn nữa, do lượng sắt thép phế trong nước chỉ có hạn nên khi có nhiều nhà máy sản xuất phôi thép ra đời, giá thép phế trong nước sẽ bị đẩy lên cao, gần bằng giá thép phế nhập khẩu. Khi đó, lợi thế của các doanh nghiệp sản xuất phôi sẽ bị giảm sút. Điều này sẽ dẫn tới khả năng khi giá phôi thế giới xuống thấp thì rất có thể các doanh nghiệp làm phôi trong nước sẽ phải giảm lợi nhuận hoặc thua lỗ, nếu không muốn thị phần bị thu hẹp.

VSA cũng cảnh báo với các doanh nghiệp một thực tế là, trong cuối năm nay và đầu năm sau, khi các trung tâm sản xuất phôi chính thức hoạt động, lượng thép phế nhập khẩu sẽ là khá lớn, trong khi khả năng bốc dỡ sắt thép phế ở cảng đang rất yếu. “Nếu không có sự chuẩn bị trước, sản xuất lúc đó sẽ bị tắc vì năng lực bốc dỡ thấp”, một quan chức của VSA nói.

(Theo Đầu Tư)