Tính đến thời điểm hiện tại, Khu công nghệ cao (CNC) TP.HCM mới chỉ thu hút được 4 dự án đầu tư nước ngoài. Đây là kết quả đáng buồn đối với bài toán “chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ thâm dụng lao động sang thâm dụng chất xám” mà lãnh đạo TP vẫn tâm huyết.

Sản xuất linh kiện điện tử tại Công ty Nidec Tosok.

Tìm lời giải cho bài toán thu hút đầu tư nước ngoài vào những ngành có giá trị gia tăng cao đang được các cấp có thẩm quyền nghiên cứu với nhiều giải pháp.

Hạ tiêu chuẩn công nghệ cao?

Sáu tháng đầu năm 2005, TP.HCM chỉ thu hút được duy nhất 1 dự án vào khu CNC với tổng vốn đầu tư 15 triệu USD. Sốt ruột trước tình trạng ì ạch trong thu hút đầu tư vào khu CNC, một quan chức có thẩm quyền cho rằng, tiêu chuẩn để được công nhận là dự án CNC hiện nay của ta quá cao.

Để được xét là một dự án CNC phải bảo đảm những yếu tố như: doanh thu từ sản xuất các sản phẩm công nghệ, kỹ thuật cao từ 70% trên tổng doanh thu; giá trị thiết bị bình quân cho đầu người là 40.000 USD trở lên; 40% cán bộ có trình độ đại học, cao đẳng được thực tập nghiệp vụ ở nước ngoài...

Tiến sĩ Trần Du Lịch, Viện trưởng Viện Kinh tế TP.HCM, cũng cho rằng nên lấy tiêu chí CNC về ngành thay vì tiêu chí về kỹ thuật như hiện nay. Đơn cử trường hợp tập đoàn Canon đầu tư sản xuất máy in tại VN thì miễn bàn tiêu chí, tiêu chuẩn như thế nào mà phải xếp ngay là dự án CNC.

Hay những công ty, tập đoàn đầu tư trong lĩnh vực điện tử, lắp ráp viễn thông... nên xếp vào những ngành CNC. “Với những tập đoàn lớn như Canon, Intel... mời họ vào còn khó, nói gì đến việc xét, duyệt” - ông Lịch nói. Bên cạnh đó, điều làm các nhà đầu tư ngán nhất tại Khu CNC TP lâu nay chính là sự thiếu sẵn sàng về đất đai, nhà xưởng. Nhiều nhà đầu tư cho biết, cần thúc đẩy xây dựng cơ sở hạ tầng. “Chúng tôi có đưa bạn bè muốn đầu tư đến tham quan cũng khó thuyết phục với một bãi đất trống”.

Quảng bá yếu, ưu đãi chưa cao

Khác với tâm trạng nôn nóng của chủ nhà, Tổng giám đốc Công ty Nidec Tosok (Nhật Bản) - công ty đầu tiên có mặt tại Khu CNC TP.HCM, ông Kunihiko Nishihara, cho rằng chuẩn CNC hiện nay hơi khắt khe nhưng cần thiết và nên duy trì. “Với con mắt chiến lược của các nhà đầu tư, Khu CNC TP.HCM theo tôi là địa điểm tiềm năng và đầy hứa hẹn bởi vị trí gần các cảng biển, thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa”- ông Nishihara khẳng định.

Việc xây dựng 2 nhà máy là Nidec Vietnam Corporation và Nidec Sankyo Vietnam Corporation để sản xuất quạt làm mát máy vi tính và sản xuất mắt thần (đọc dữ liệu đầu DVD) với tổng vốn đầu tư khoảng 40 triệu USD tại Khu CNC trong tháng tới của Nidec Tosok chứng tỏ sức hấp dẫn của Khu CNC TP.HCM. Nhưng tại sao vẫn không thu hút được đầu tư nước ngoài?

Đứng từ góc độ của nhà đầu tư, ông Nishihara lý giải, nguyên nhân đầu tiên là do vấn đề tuyên truyền, quảng bá chưa tốt, chưa tới với các nhà đầu tư nước ngoài. Vẻ bên ngoài của Khu CNC cần phải được khắc phục bằng việc “xây dựng ngay lập tức cổng chào để đi trên xa lộ cũng có thể nhìn thấy được”. Nhiều nhà đầu tư đến tìm hiểu Khu CNC TPHCM lại cho rằng, ưu đãi miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 8 năm sau khi có lãi tại khu CNC theo quy định của Chính phủ chưa thực sự hấp dẫn. Trên thực tế, mặc dù phải bỏ vốn đầu tư cao, nhưng đến nay vẫn chưa dự án nào được hưởng mức ưu đãi này. 

Ông Kunihiko Nishihara, Tổng giám đốc Công ty Nidec Tosok: Nidec Tosok sẽ đầu tư 500 triệu USD vào Khu CNC TP.HCM Ông Kunihiko Nishihara Nếu mọi việc thuận lợi, trong vòng 5 năm tới chúng tôi sẽ đầu tư khoảng 300 triệu USD vào Khu CNC TP, 5 năm tiếp sau đó sẽ đầu tư thêm 200 triệu USD nữa. Mục tiêu của tập đoàn Nidec Tosok là biến VN thành cứ điểm thứ tư đầu tư về CNC tiếp theo Trung Quốc, Thái Lan, Philippines. Tuy nhiên, chúng tôi mong muốn TP thực hiện những cam kết của mình, như trong năm nay hoàn thành hạ tầng cơ sở, hệ thống đường sá, cầu cống, điện, nước để tạo điều kiện cho doanh nghiệp (DN) làm ăn. Một vấn đề nữa là sự ổn định về chính sách, nếu sự thay đổi mang lại thuận lợi hơn cho nhà đầu tư thì nên thay đổi. Nếu bất lợi cho nhà đầu tư thì phải lấy ý kiến và có thời gian để nhà đầu tư có thể chủ động trong sản xuất, kinh doanh. Tôi đơn cử như về chính sách thuế, khi chúng tôi đầu tư vào Khu CNC TP thì được ưu đãi miễn thuế thu nhập DN 4 năm đầu kể từ khi có lãi, 9 năm tiếp theo được giảm 50% và sau đó là hưởng thuế suất 10%. Nhưng nay lại có thông tin là được miễn tới 8 năm thu nhập DN... Ngoài ra, Chính phủ cũng nên có chính sách ưu đãi đối với các DN đã đầu tư vào khu CNC, khi đầu tư vào các khu công nghiệp khác ở VN cũng được hưởng mức ưu đãi như khu CNC, có như vậy, VN sẽ trở thành địa chỉ hấp dẫn với các nhà đầu tư nước ngoài.

(Theo Người Lao động)