(VietNamNet) - Thanh Long một trong những trái cây xuất khẩu tiêu biểu của Việt Nam đang gặp phải khó khăn bởi đối thủ cạnh tranh. VNCI (Dự án Nâng cao Năng lực Cạnh tranh - do Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ tài trợ) đang tiến hành khảo sát mặt hàng xuất khẩu này ở EU, một trong những thị trường xuất khẩu chính của VN, nhằm giúp DN Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh.

Ông Steven C. Humphreys, chuyên gia nghiên cứu thị trường và sau thu hoạch, là người thực hiện cuộc khảo sát thanh long Việt Nam ở bốn khu vực thị trường chính của châu Âu bao gồm Hà Lan, Đức, Pháp và Anh. PV VietNamNet có buổi trò chuyện với ông về kết quả cuộc khảo sát.

Ông Steven C. Humphreys, chuyên gia VNCI thực hiện khảo sát thanh long Việt Nam ở châu Âu. Ảnh: M.Q

- Sau một tuần đó ông thấy gì về sản phẩm thanh long Việt Nam ở thị trường EU?

- Trước tiên, có thể nói là tôi rất ngạc nhiên về loại sản phẩm này. Trái thanh long trông rất lạ mắt và cả vị của nó. Nhưng tôi không nói về chuyện đó. Tôi nhận thấy đây là một sản phẩm khác hẳn với những loại trái cây châu Á khác có mặt ở EU. Cái khác đó chính là nó rất đắt và chưa được bày bán rộng rãi ở EU. Hiện nay có ba nước cung cấp cho thị trường này là Israel, Việt Nam và Thái Lan. Trước 1995, thanh long Việt Nam chiếm khoảng 75% thị trường EU, nhưng bây giờ chỉ còn 40%, Israel mới là nước có thị phần lớn nhất về sản phẩm này với 42%, số còn lại là của Thái Lan.

- Từ cuộc khảo sát của mình, ông thấy đâu là nguyên nhân của sự thay đổi đó?

- Nguyên nhân chính của sự đổi ngôi đó là giá. Giá thanh long có xuất xứ từ Việt Nam bao giờ cũng cao hơn các nước khác dù Việt Nam là nước đi đầu loại sản phẩm này. Ví dụ giá bán lẻ thanh long có xuất xứ từ Israel ở EU khoảng 6,5-6,7 euro/kg trong khi đó của Việt Nam trên 8 euro/kg. Đó là mức giá của năm 2002, nhưng giá bán lẻ bây giờ chỉ còn một nửa do cạnh tranh mạnh giữa các đối thủ và sản phẩm của Việt Nam vẫn cao hơn các nước khác.

Theo khảo sát của tôi, giá thanh long Việt Nam cao là vì chi phí vận chuyển, chiếm đến 85% chi phí xuất khẩu của các DN Việt Nam. Do đó sản phẩm của Việt Nam khó cạnh tranh được với những nước khác. Thêm vào đó, việc bảo quản và bao bì đóng gói cũng kém hơn đối thủ cạnh tranh. Còn một nguyên nhân khác đó là việc quảng bá hình ảnh cho sản phẩm này ít được đẩy mạnh ở thị trường EU nên không có nhiều người tiêu dùng biết đến. Trong thời gian khảo sát tôi chưa thấy một cuộc quảng bá nào đối với sản phẩm thanh long Việt Nam ở châu Âu.

- Theo nhận định của ông, có phải chi phí quá cao là nguyên nhân chính làm giảm sức cạnh tranh của thanh long Việt Nam?

- Đúng vậy. Hai hình thức vận chuyển được sử dụng đối với trái thanh long Việt Nam là đường thủy và hàng không mà phần lớn hiện nay là bằng máy bay. Các đường bay từ Việt Nam đi châu Âu không có nhiều có thể kể đến của các hãng như Vietnam Airlines, Air France, Singapore Airlines hoặc Cathay Pacific… Cước vận chuyển của Việt Nam từ 3,6-3,7 USD/kg.

Ngoài việc không có nhiều chuyến bay, số lượng vận chuyển cũng không nhiều nên thanh long Việt Nam không được hưởng ưu đãi về giá. Nếu so sánh với Thái Lan và Israel, đây là bất lợi không dễ khắc phục đối với thanh long Việt Nam khi cước vận chuyển của họ không quá 2,5 USD/kg. Israel còn thấp hơn chỉ khoảng 1 USD/kg. Ngoài giá thấp, Irasel còn có lợi thế là gần EU hơn Việt Nam và Thái Lan nên nhanh chóng đến được với thị trường. Gần đây DN Việt Nam cố gắng giảm bớt chi phí bằng cách vận chuyển bằng đường thủy, nhưng một số nhà nhập khẩu tôi khảo sát nói rằng đến được khách hàng thì gần như hỏng hết.

Theo tôi vấn đề của Việt Nam cần giải quyết là chi phí vận chuyển. Ngoài ra cũng cần cải thiện bao bì đóng gói. Sản phẩm của Israel và Thái Lan đẹp hơn vì vậy trông chuyên nghiệp hơn sản phẩm của Việt Nam, đó là chưa nói đến giá của hai đối thủ này cũng thấp hơn nên cạnh tranh mạnh hàng của Việt Nam.

- Ông đã ăn trái thanh long Việt Nam chưa?

- Cách đây 2 năm trong một lần đi khảo sát thị trường tôi phát hiện ra trái lạ này và đã thử nó, nhưng tôi không biết đó là sản phẩm của Việt Nam hay nước nào. Còn chính xác là thanh long Việt Nam, tôi đã thử ăn cách đây 2 tháng. So với lần thử cách đây 2 năm, tôi nhận thấy chúng đều như nhau về chất lượng.

• Minh Quang  (thực hiện)