Dù 9 tháng đầu năm đã trôi qua nhưng toàn thành phố Cần Thơ mới có 7 doanh nghiệp nhà nước (DNNN) tiến hành xong cổ phần hóa (CPH) trong khi kế hoạch trong năm nay phải chuyển đổi 25 DN. Điều gì khiến CPH tại đây diễn ra chậm chạp?

SADICO - một DNNN đang lâm vào tình trạng nợ nần.

Theo Ban Chỉ đạo đổi mới, sắp xếp và CPH DNNN (tạm viết tắt là BCĐ) TP Cần Thơ, một trong những nguyên nhân làm trì trệ tiến độ CPH ở địa phương là phần lớn số DN được chỉ định CPH đều vướng công nợ dây dưa, khó thu hồi, khó xử lý. Do vậy, phải mất rất nhiều thời gian, chi phí mới có thể xác định được giá trị tài sản DN. Thống kê sơ bộ cho thấy, số DN có nợ đọng nhiều nhất là các DN có chức năng xây dựng cơ bản, bị nợ đọng chủ yếu ở các công trình xây dựng... Riêng Công ty SADICO, đơn vị Anh hùng Lao động, kết quả kiểm toán đến 30/6/2004 cho thấy đơn vị này bị thua lỗ đến 76,993 tỉ đồng, nợ ngân hàng 197 tỉ đồng, rất khó có khả năng hồi phục.

Những DN "có vấn đề" về tài chính chậm CPH là điều có thể hiểu được. Thế nhưng, ngay cả một số DN làm ăn có hiệu quả, có đủ điều kiện để tiến hành CPH nhanh vẫn cứ ì ạch. Lý giải tình trạng này, ông Trương Viết Hùng, Cục trưởng Cục Thuế Cần Thơ, thành viên BCĐ cho rằng: "Một số giám đốc DN không muốn CPH, họ sợ mất quyền lợi, quyền lực". Cũng theo ông Trương Viết Hùng, một số DNNN có tình hình tài chính rất phức tạp, nhất là việc huy động vốn. Cũng có trường hợp, giám đốc một số DNNN lại lập ra công ty riêng cùng ngành hàng để thân nhân, gia đình quản lý, hưởng lợi. Đồng tình nhận định này, ông Phạm Phước Như, Phó chủ tịch thường trực UBND TP Cần Thơ chua xót nhận xét: "Họ giành phần nạc, ngon ăn cho DN gia đình, còn phần xương xẩu, khó nuốt đẩy cho DNNN". Một thành viên khác của BCĐ bộc trực hơn: "Có giám đốc DNNN mỗi năm chỉ riêng khoản thuế thu nhập cá nhân cũng đã nộp đến 70 triệu đồng. Quá nhiều quyền lợi, giám đốc nào muốn CPH(!)". Để giải quyết trì trệ, ông Nguyễn Hữu Có, chuyên viên BCĐ nêu một đề xuất táo bạo: "UBND TP Cần Thơ nên có văn bản quy định, đến thời gian nào DN không CPH được, đề nghị thay ngay giám đốc".

Ông Trương Viết Hùng cũng cho rằng không nhất thiết mọi DNNN lớn nhỏ đều phải CPH. Nhưng DNNN hoạt động không hiệu quả cũng nên bán, khoán, cho thuê... để tư nhân làm hiệu quả hơn. Ông nói: "Cần Thơ là thành phố trực thuộc trung ương, Nhà nước cần dồn sức cho những DN lớn, hiệu quả cao, có nguồn thu mạnh chứ không nên đi nhặt nhạnh vài mươi triệu ở từng DN nhỏ".

Chỉ còn 2 tháng để hoàn tất chuyển đổi 18 DNNN, xem ra là việc quá thúc bách. Thế nhưng, theo Trưởng BCĐ, dù khó khăn gì các DN cũng phải CPH xong trước ngày 31/12, không thể trì trệ.

(Theo Thanh Niên)