Robot bác sĩ - cầu nối thầy thuốc với bệnh nhân

"Bác sĩ robot" (Dr Robot) có thể là khuôn mặt của y học tương lai. Công ty Công nghệ Chăm sóc Sức khoẻ InTouch Health đang thử nghiệm loại robot này tại năm bệnh viện ở Mỹ.

Yulun Wang, giám đốc InTouch Health, cho biết: ''Với số lượng người già ngày càng đông, thiếu hụt các chuyên gia y tế là điều không thể tránh khỏi. Do vậy, bác sĩ robot là cỗ máy hỗ trợ cho bác sĩ hoặc y tá''. Mục đích của nghiên cứu trên là xác định liệu bác sĩ có thể đánh giá đầy đủ bệnh nhân từ xa, thông qua việc kết nối internet không dây và robot có trang bị camera, cùng màn hình vô tuyến.

Robot Rudy cao 1,65m, nặng 90kg, được điều khiển từ xa qua kết nối không dây Internet và được trang bị camera, microphone, loa và màn hình video.

Tại Bệnh viện John Hopkins, bác sĩ robot Rudy là đại diện của Louis Kavousi, chuyên gia phẫu thuật thận. Theo ông, máy móc làm việc tốt hơn con người trong một số khâu, chẳng hạn như máy quét CT (CT Scanner) hay siêu âm. Cho tới nay, phần lớn bệnh nhân nói với các nhà nghiên cứu rằng họ thích bác sĩ điều trị nói chuyện với họ thông qua robot hơn là một người lạ tư vấn sau phẫu thuật. Kavousi và bệnh nhân có thể nhìn và nghe thấy nhau. Camera của robot có thể giúp ông quan sát các dấu hiệu quan trọng của bệnh nhân cũng như vết mổ.

Louis Kavousi đã phẫu thuật thận cho Joseph Mabry, người điều hành xe buýt tại Baltimore. Sau khi rời bàn mổ, Mabry cảm thấy rất thất vọng. Tuy nhiên, khi bệnh nhân này nhìn thấy khuôn mặt của bác sĩ trên màn hình tivi phẳng (màn hình được gắn ở phần trên cùng của thân robot), ông trở nên hoạt bát hơn. Ông nói: ''Tôi không mong đợi sẽ nhìn thấy mặt bác sĩ khi ngước nhìn robot. Tôi cảm thấy rất an tâm''. Trong vài ngày tiếp theo, ông thường xuyên nhìn thấy robot và rời Bệnh viện John Hopkins với lời khẳng định... ủng hộ công nghệ này!

Đừng lo, bác sĩ sẽ không mất việc đâu!

Robot không có gì mới đối với các bệnh viện. Ở Mỹ, chúng phẫu thuật cho bệnh nhân, điền vào các đơn thuốc và giao hàng. Robot Da Vinci được điều khiển bởi một phẫu thuật viên ngồi tại phòng kiểm soát. Nó có thể nhìn rõ hơn cũng như di chuyển dụng cụ phẫu thuật cẩn thận hơn quanh các cơ quan nhạy cảm so với con người. Bệnh nhân phục hồi nhanh hơn khi được phẫu thuật bằng robot. Trong khi đó, robot-RX điền vào các đơn thuốc, loại bỏ sai sót mà con người hay phạm phải. Robot TUG gọi thang máy và di chuyển khắp bệnh viện để phát quần áo, thuốc men, thức ăn hoặc bất kỳ vật dụng nào khác. TUG giải phóng sức người, giúp bệnh viện giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân viên.

Tuy nhiên, bác sĩ robot đưa xu hướng trên lên một tầm cao mới, bởi nó đối mặt với bệnh nhân vào thời điểm nguy hiểm nhất: sau phẫu thuật. Biến chứng có thể xảy ra ngay sau khi bệnh nhân rời phòng mổ, đặt ra thách thức đối với bác sĩ và y tá. Liệu họ có cần một loại thuốc nữa hay không? Có phải vết mổ đang nhiễm trùng? Bệnh nhân có cần trở lại phòng phẫu thuật?... Theo Maureen Bisognano, giám đốc Viện Cải thiện Chăm sóc Sức khoẻ ở Boston, công nghệ này đặc biệt quan trọng trong các phòng phẫu thuật. Bà thích robot bởi nó cắt giảm khâu trung gian nơi thường hay xảy ra sai sót.

Nghiên cứu bác sĩ robot sẽ xác định liệu bệnh nhân có phục hồi tốt hay không nếu họ được giám sát nhiều và hài lòng với phương pháp điều trị bằng robot. Kết quả sơ bộ cho thấy phần lớn bệnh nhân nghĩ robot làm tăng khả năng tiếp cận với bác sĩ. Chẳng hạn, Mabry ở bệnh viện trong suốt ngày nghỉ cuối tuần và bác sĩ Kavoussi thường xuyên thăm ông bằng cách ngồi ở nhà điều khiển robot đi vào phòng bệnh nhân bằng cần điều khiển và trò chuyện với họ. Kavoussi nói: ''Trông tôi rất hiền lành trên màn hình máy tính và nói chuyện nhiều lần với bệnh nhân thông qua robot. Đây là một dạng telemedicine và nó đang ngày càng quan trọng. Telemedicine tăng cường chất lượng chăm sóc bằng cách giúp bác sĩ cũng như y tá làm công việc của họ hiệu quả hơn''.

Robot TUG đang chuẩn bị vào thang máy trên đường phát thuốc.

Kavoussi có quan hệ tài chính với công ty chế tạo robot trên. Mối quan hệ này được các quan chức tại Bệnh viện Johns Hopkins giám sát. Ông nói rằng các phiên bản robot tương lai có thể có nhiều máy cảm biến hơn để bác sĩ giám sát mức oxy trong máu, nghe tiếng thở hoặc nhìn dưới da bằng siêu âm. Một ngày nào đó, robot có thể trợ giúp công việc điều trị cho các bệnh nhân khi không có sẵn bác sĩ, chẳng hạn như trong các chiến dịch quân sự hoặc thiên tai. Với robot được trang bị máy cảm biến, màn hình video, camera phóng đại, micro và loa, bác sĩ có thể khám cho bệnh nhân từ một địa điểm cách xa hàng trăm kilomet bằng cách sử dụng cần điều khiển và kết nối Internet không dây. Bác sĩ có thể thu được nhiều thông tin khi quan sát bệnh nhân thông qua robot.

InTouch Health cho các bệnh viện thuê robot Rudy với giá 3.000 USD mỗi tháng. Michael Chan, phó chủ tịch InTouch hy vọng sẽ tới lúc các khoa cấp cứu sử dụng robot để giúp chuyên gia chẩn đoán mà không cần phải đưa bệnh nhân tới bệnh viện. Rudy và thế hệ robot giống nó có thể thăm bệnh nhân vào những ngày bác sĩ bận rộn phẫu thuật hoặc khi tham dự một hội nghị y tế ở rất xa.

Tuy vậy, TS Stephen Schoenbaum thuộc Quỹ Commonwealth Fund, một tổ chức tư nhân hỗ trợ nghiên cứu chính sách chăm sóc sức khoẻ, cho rằng robot không thể thay thế sự tiếp xúc giữa người với người. Ông nói: ''Điều gì sẽ xảy ra nếu bệnh nhân nói họ bị đau bụng. Liệu robot có thể kiểm tra bụng?''. Tuy nhiên, ông thừa nhận robot có thể là bước đi quan trọng đầu tiên nhằm điều trị cho bệnh nhân ở những nơi bác sĩ không có mặt.

Một số robot bác sĩ trên thế giới

Cánh tay robot đang thao tác trên tim lợn. Robot đang được sử dụng để giúp bác sĩ phẫu thuật mạch vành chính xác hơn. Loại phẫu thuật này rất nguy hiểm đối với bệnh nhân song bác sĩ khó có thể phẫu thuật bằng nội soi. Robot do các bác sĩ phẫu thuật Đức chế tạo. Nó là một trong các sản phẩm mới nhất trong những năm gần dây nhằm đưa công nghệ robot vào phòng phẫu thuật. Robot trên chính xác tới mức nó có thể khâu tĩnh mạch và động mạch quanh tim thông qua điều khiển từ xa. GS Reichenspurner, người đã thử nghiệm robot trên tim lợn, cho biết về cơ bản nó cho phép tiểu phẫu nội soi đối với tim. Trước đây, bác sĩ không thể làm được điều này bởi bàn tay con người không chính xác khi thao tác một dụng cụ dài qua một lỗ nhỏ ở ngực. GS Reichenspurner đang điều khiển robot. Bác sĩ phẫu thuật di chuyển cần kiểm soát và robot diễn dịch hành động đó thành những di chuyển cực kỳ chính xác bên trong ngực. Nó có ba cánh tay, hai cánh tay được điều khiển bằng tay của bác sĩ và cánh tay còn lại mang camera điều khiển bằng giọng nói. Đặc tính này cho phép bác sĩ quan sát những gì đang diễn ra bên trong khoang ngực bị đóng kín. Bệnh nhân trở lại cuộc sống bình thường trong vòng hai tuần sau khi phẫu thuật. Trong tháng 2/2004 vừa qua, các bác sĩ tại Bỉ tuyên bố đã thành công với một robot tương tự. Robot của họ có thể được điều khiển bởi các phẫu thuật viên qua đường dây điện thoại.

• Minh Sơn (Tổng hợp)