Các nhà khoa học Mỹ vừa đưa ra bằng chứng mới cho thấy gien từ cây trồng chuyển đổi gien (GM) xâm nhập vào các thực vật cùng loại, bình thường, được trồng ở cánh đồng lân cận. Điều đó làm cho sâu hại kháng lại chính những thực vật GM.
 |
| Ngô Bt. |
Một nhóm chuyên gia thuộc ĐH Arizona đã nghiên cứu loại ngô GM tên là Bt, hiện được trồng ở nhiều quốc gia. Bt do Công ty Monsanto của Mỹ phát triển đã được bổ sung gien của vi khuẩn Bacillus thuringiensis (Bt) để tạo ra các độc tố mạnh trong lá và thân. Những chất này sẽ làm cho sâu hại chết khi cắn phá ngô.
Con dao hai lưỡi
Gien từ vi khuẩn Bt làm cho các mô của ngô Bt độc đối với những côn trùng chẳng hạn như sâu bore ở châu Âu, một loài sâu hại thường trốn trong cuống ngô, làm cho nông dân khó kiểm soát chúng bằng hoá chất. Tại Mỹ và một số nước khác, ngô Bt phải được trồng bên cạnh cái gọi là ''nơi nương náu'' của các giống ngô bình thường - một chiến lược nhằm ngăn côn trùng kháng độc tố Bt.
Logic của chiến lược trên rất đơn giản: Nếu sâu hại kháng độc tố Bt trong thân và lá cây trên những cánh đồng ngô GM, thành công của chúng sẽ bị hạn chế. Nguyên nhân là chúng sẽ giao phối với sâu hại không kháng độc tố trên những cánh đồng ngô bình thường ở gần kề. Các thế hệ sâu con chắc chắn sẽ chết nếu tấn công ngô Bt.
Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho thấy gien tạo độc tố của vi khuẩn Bt đang xâm nhập vào ngô bình thường ở các cánh đồng lân cận thông qua phấn hoa mà phân tán xa hàng chục mét. GS Bruce Tabashnik thuộc Khoa Côn trùng, ĐH Arizona, cho biết: ''Ngô bình thường ở cánh đồng gần kề ngô GM được cho là không chứa các gien Bt. Tuy nhiên, trên thực tế, sự nhiễm gien Bt của ngô bình thường xảy ra ở mức cao gần ngô Bt và nó giảm bớt khi di chuyển ra xa khỏi ngô Bt''.
Theo GS Tabashinik, điều đó đã dẫn nhóm nghiên cứu tới kết luận: Phấn hoa từ ngô Bt đang xâm nhập vào ngô bình thường ở các cánh đồng lân cận và đang tạo ra độc tố Bt trong các hạt ngô bình thường. Ông nói: ''Đây là lần đầu tiên sự ô nhiễm gien được ghi nhận trong một cánh đồng ngô bình thường, nằm cạnh ngô Bt''. Điều này làm cho vi khuẩn tăng khả năng kháng lại ngô Bt cũng như chế phẩm thuốc trừ sâu Bt.
Sẽ xét lại quy định về cây trồng GM?
Nghiên cứu trên chắc chắn sẽ dẫn tới việc xem xét lại các quy định về cách trồng cây GM ở Mỹ. Một số quốc gia khác cũng có những quy định tương tự (trồng cây GM cạnh cánh đồng cây bình thường). Từ kết quả của nghiên cứu trên, nhiều người lo ngại tình trạng tương tự cũng đang diễn ra đối với các cây trồng khác, chẳng hạn như bông được chuyển đổi để bổ sung gien mang độc tố của vi khuẩn Bt.
Bình luận về nghiên cứu này, nhóm vận động GeneWatch của Anh cho biết nó chỉ ra rằng hiểu biết của con người về tác động của cây trồng GM đối với môi trường vẫn còn quá ít. Sue Mayer thuộc GeneWatch cho biết: ''Chúng ta liên tục nghe những lời tuyên bố về sự an toàn của cây trồng GM song thực tế chúng ta cần có những biện pháp giám sát thích hợp để xác minh chúng''!
| 
