TrĂ­ch thÆ° bạn đọc VietNamNet gĂ³p Ă½ về "vụ VAM-1"

* Bạn đọc Phan Đình Bình (phanbinh21@...): TĂ´i hiện lĂ m PhD ngĂ nh vật lĂ½ tại trường Đại học Tổng hợp Vancouver, Canada (UBC).  Theo đăng kĂ½ tại Canada thì mĂ¡y bay của mấy "nhĂ  chế tạo" Việt Nam lĂ  loại Beaver RX 550 khĂ´ng cĂ³ chữ Plus. Loại nĂ y được sản xuất bởi hai cĂ´ng ty Beaver RX Enterprises vĂ  Spectrum Aircraft. Hai cĂ´ng ty ấy khĂ´ng cĂ²n lĂ m loại nĂ y vĂ  Ä‘Ă£ bĂ¡n bản quyền lại cho CĂ´ng ty Aircraft Sales and Parts (gọi tắt lĂ  ASAP, Canada) từ năm 1993. Chữ Plus được cá»™ng thĂªm khi loại mĂ¡y bay siĂªu nhẹ Beaver RX 550 thuá»™c về ASAP. CĂ³ thể nĂ³i từ sau năm 1993, khĂ´ng cĂ²n loại Beaver RX 550 (khĂ´ng cĂ³ chữ Plus) được sản xuất nữa. Do vậy, nghi vấn Beaver RX 550 của mấy "nhĂ  chế tạo" Việt Nam lĂ  mĂ¡y bay cÅ©, tĂ¢n trang vĂ  chỉ mua má»›i Ä‘á»™ng cÆ¡ lĂ  hoĂ n toĂ n cĂ³ cÆ¡ sở. Xin giá»›i thiệu bĂ i bĂ¡o nĂ³i về lịch sá»­ loại mĂ¡y bay siĂªu nhẹ Beaver RX 550 Plus ở địa chỉ: http://www.ultralight.ca/articles2.htm TĂ´i rất mong VietNamNet nĂªu Ä‘Ăºng sá»± thật về vụ nĂ y. NÆ°á»›c chĂºng ta nghèo, cần đầu tÆ° cho khoa học nhÆ°ng cÅ©ng rất cần những nhĂ  khoa học thật sá»±, cĂ²n nếu khĂ´ng thì tiền sẽ khĂ´ng bao giờ mang lại kết quả nghiĂªn cứu cĂ³ Ă½ nghÄ©a nĂ o. ÄĂ¢y phải chăng lĂ  má»™t vĂ­ dụ cho những dá»± Ă¡n khoa học khĂ´ng bao giờ mang lại hiệu quả? * Bạn đọc Pham Dong Trieu (phamdongtrieu@...): Nghe Việt Nam "chế tạo" được mĂ¡y bay nhỏ, tĂ´i mong đợi bấy lĂ¢u. NhÆ°ng khĂ´ng ngờ lại bị... mừng hụt. TĂ´i khĂ´ng thể ngăn nổi sá»± chĂ¡n ngĂ¡n trÆ°á»›c cĂ¡i gọi lĂ  phĂ¡t minh ''MĂ¡y bay được sản xuất ở Việt Nam''. Thá»±c tế thiết kế má»™t chiếc mĂ¡y bay khĂ´ng khĂ³, miá»…n lĂ  cĂ³ đủ ngĂ¢n sĂ¡ch để tĂ i trợ cho chÆ°Æ¡ng trình Ä‘Ă³ cÅ©ng nhÆ° cĂ³ má»™t chĂ­nh sĂ¡ch há»— trợ. SuĂ½t nữa, tĂ´i quĂªn rằng cĂ¡c linh kiện tinh vi vĂ  mĂ¡y bay, dĂ¹ lĂ  "siĂªu nhỏ", vẫn phải được thiết kế vá»›i những bằng chứng khoa học: bản vẽ, quy trình, thủ tục, v.v... Nếu khĂ´ng, Ä‘Ă³ chỉ lĂ  những thứ đồ chÆ¡i. TĂ´i lĂ  má»™t kỹ sÆ° hĂ ng khĂ´ng, Ä‘ang lĂ m việc ở Hoa Kỳ cho HĂ£ng Boeing vĂ  NASA. DĂ¹ ở Ä‘Ă¢y xa Việt Nam ná»­a vĂ²ng TrĂ¡i đất, tĂ´i cÅ©ng cĂ³ thể khẳng định rằng chiếc mĂ¡y bay VAM-1 lĂ  "copy" rồi. Muốn chứng minh Ä‘iều nĂ y cÅ©ng khĂ´ng cĂ³ gì khĂ³. Ta chỉ cần hỏi rằng: "Thế bản vẽ thiết kế Ä‘Ă¢u?"! CĂ³ lẽ tĂ´i cần phải trình bĂ y sÆ¡ lược về cĂ´ng Ä‘oạn thiết kế mĂ¡y bay. Vá»›i mĂ¡y bay 737-XXX loại trung, cần hĂ ng vạn bản vẽ, khoảng 5.000 kỹ sÆ°, 1.000 kỹ sÆ° sản xuất (manufacture engineer), 200 kỹ sÆ° về Ä‘iện vĂ  lắp đặt (electrical/installation engineer), vĂ  nhiều chuyĂªn gia khĂ¡c nữa, tiến hĂ nh trong Ă­t nhất hai năm, vĂ  nhiều năm nữa để bảo hĂ nh, sá»­a chữa vĂ  cải tiến trong Ä‘iều kiện đầy đủ nhĂ¢n lá»±c vĂ  cĂ¡c phÆ°Æ¡ng tiện hiện đại. CĂ³ sÆ¡ sÆ¡ khoảng 3.000.000 chi tiết khĂ¡c nhau cho má»™t mĂ¡y bay loại nhỏ. Vá»›i xe hÆ¡i, việc thiết kế má»™t chiếc xe hÆ¡i cÅ©ng cần khoảng 30.000 chi tiết khĂ¡c nhau. Vì vậy, nghe người trong cuá»™c tá»± biện bạch rằng chiếc mĂ¡y bay siĂªu nhẹ được thiết kế, chế tạo, lắp rĂ¡p vĂ  thá»­ nghiệm ở Canada trong má»™t năm vá»›i chỉ ba người thì quả lĂ  má»™t phĂ©p lạ! Bởi dẫu cho Ä‘Ă¢y chỉ lĂ  má»™t mĂ¡y bay "siĂªu nhỏ", song tĂ´i cho rằng cĂ³ thể cần đến khoảng 1.000 chi tiết khĂ¡c nhau. VĂ  nhÆ° thế, cĂ¡c vị phải cần khoảng 1.000 bản vẽ, cĂ¹ng cĂ¡c quy trình, thủ tục thĂ­ch hợp vĂ  hĂ ng ngĂ n những thứ khĂ¡c nữa để lĂ m ra nĂ³. Trong khi Ä‘Ă³, nghe kể lĂ  cĂ¡i mĂ¡y bay "siĂªu nhỏ" nĂ y được thiết kế vĂ  lắp rĂ¡p hoĂ n chỉnh chỉ vá»›i ba bá»™ Ă³c "cỡ siĂªu" vĂ  sĂ¡u Ä‘Ă´i tay trần thì thật lĂ ... bất ngờ vĂ  kỳ diệu!

Beaver RX 550.

Vá»›i khoảng 2.200 chiếc được sá»­ dụng kể từ đầu những năm 1980, Beaver cĂ³ lẽ lĂ  loại mĂ¡y bay siĂªu nhẹ nổi tiếng nhất vĂ  thĂ nh cĂ´ng nhất của Canada. Tuy nhiĂªn, do sai lầm của cĂ¡c cĂ´ng ty trÆ°á»›c Ä‘Ă¢y sản xuất loại mĂ¡y bay nĂ y, Beaver suĂ½t nữa biến mất khỏi bầu trời.

Ban đầu, mĂ¡y bay siĂªu nhẹ Beaver RX-550 lĂ  sản phẩm của CĂ´ng ty Spectrum Aircraft. Sau khi cĂ´ng ty nĂ y cải tổ, loại mĂ¡y bay siĂªu nhẹ RX-550 rÆ¡i vĂ o tay CĂ´ng ty Beaver RX Enterprises.

Khi Beaver RX Enterprises Ä‘Ă³ng cá»­a nhĂ  mĂ¡y, hĂ ng nghìn người sở hữu cÅ©ng nhÆ° nhĂ  phĂ¢n phối mĂ¡y bay siĂªu nhẹ Beaver khĂ´ng biết xoay sở ra sao. 

ChĂ­nh vĂ o lĂºc Ä‘Ă³, ASAP (Aircraft Sales and Parts) - cĂ´ng ty sản xuất má»™t loại mĂ¡y bay siĂªu nhẹ khĂ¡c tĂªn lĂ  Chinook Plus 2 - Ä‘Ă£ tiếp cận vá»›i má»™t số thÆ°Æ¡ng gia bĂ¡n Beaver vĂ  khĂ¡ch hĂ ng để xem cĂ³ thể cung cấp cĂ¡c linh kiện thay thế cho Beaver chăng. Chinook Plus 2 cÅ©ng cĂ³ cấu tạo tÆ°Æ¡ng tá»± Beaver. Do vậy, ASAP Ä‘Ă£ cứu được Beaver, nhÆ° Ä‘Ă£ lĂ m vá»›i Chinook trÆ°á»›c Ä‘Ă³.

ASAP khĂ´ng chỉ mua lại bản quyền cĂ¡c loại mĂ¡y bay siĂªu nhẹ Beaver vĂ  Chinook mĂ  cĂ²n cải tiến chĂºng rất nhiều. NgĂ y nay, cả Chinook vĂ  Beaver đều được thĂªm chữ Plus để chỉ rõ những cải tiến của ASAP.

Do thị trường vẫn cĂ³ nhu cầu lá»›n đối vá»›i mĂ¡y bay Beaver RX-550, ASAP Ä‘Ă£ thiết kế cĂ¡nh vĂ  Ä‘uĂ´i má»›i (nhÆ° Ä‘Ă£ từng lĂ m vá»›i Chinook trÆ°á»›c Ä‘Ă¢y), dẫn tá»›i sá»± ra đời của RX-550 Plus. Đối vá»›i loại Beaver cổ hÆ¡n, cĂ´ng ty sản xuất cĂ¡c linh kiện nĂ¢ng cấp chĂºng thĂ nh RX-550 Plus. NgĂ y nay, ASAP sản xuất cĂ¡c tất cả linh kiện cho Chinook, Beaver (kiểu má»›i vĂ  cÅ©) tại St Paul, Alberta, Canada.

KhĂ´ng giống RX-650 Ä‘Ă£ từng được Beaver RX Enterprises sản xuất, RX-550 Plus cĂ³ khung lĂ m toĂ n bằng nhĂ´m vĂ  mĂ©p đầu cĂ¡nh hÆ¡i cong. So vá»›i mọi loại mĂ¡y bay siĂªu nhẹ trĂªn thị trường hiện nay, RX-550 cĂ³ hình dạng tÆ°Æ¡ng đối cổ Ä‘iển vĂ  vẫn hấp dẫn vá»›i nhiều người. HÆ¡n 2.000 người mua trÆ°á»›c Ä‘Ă¢y Ä‘Ă£ chứng tỏ Ä‘iều Ä‘Ă³.

Thời gian cần để sản xuất má»™t chiếc RX-550 lĂ  150-180 giờ. Do việc lắp rĂ¡p Ä‘á»™ng cÆ¡ Ä‘Ăºng cĂ¡ch cho mĂ¡y bay cĂ³ Ă½ nghÄ©a quan trọng nĂªn cĂ¡c nhĂ  chế tạo mĂ¡y bay siĂªu nhẹ khĂ¡c chỉ cung cấp cho khĂ¡ch hĂ ng má»™t - hai loại Ä‘á»™ng cÆ¡. Trong khi Ä‘Ă³, ASAP cung cấp cho khĂ¡ch hĂ ng nhiều loại Ä‘á»™ng cÆ¡, từ Rotax 582 (2 kỳ vĂ  65 mĂ£ lá»±c), Rotax 912 (4 kỳ vĂ  80 mĂ£ lá»±c), HDS cho tá»›i HKS 700E 4 kỳ. Do Beaver cĂ³ trọng lượng nhẹ vĂ  Ä‘á»™ cĂ¢n bằng cao nĂªn cĂ³ thể lắp cho nĂ³ cĂ¡c loại Ä‘á»™ng cÆ¡ nặng hÆ¡n nữa. Hệ thống kiểm soĂ¡t của RX-550 Plus Ä‘Ă£ được cải tiến rất nhiều song vẫn giữ được tĂ­nh Ä‘Æ¡n giản, sá»­ dụng cần đẩy để kiểm soĂ¡t cĂ¡nh vĂ  dĂ¹ng cĂ¡p để tĂ¡c Ä‘á»™ng tá»›i chuyển Ä‘á»™ng ở bĂ¡nh lĂ¡i.

TrÆ°á»›c khi ASAP sở hữu thiết kế RX-550, Ă­t nhất Ä‘Ă£ cĂ³ má»™t chiếc Beaver bị gĂ£y cĂ¡nh. Để khắc phục Ä‘iểm yếu nĂ y, ASAP Ä‘Ă£ tăng ống lĂ³t ở mĂ©p cĂ¡nh trÆ°á»›c vĂ  thay thế cĂ¡p đỡ bằng ống. Kết quả lĂ  cĂ³ chiếc Beaver Ä‘Ă£ bay được hÆ¡n 2.000 giờ ở Nam Phi kể từ khi cải tiến cĂ¡nh. Má»™t sá»± thay đổi quan trọng nữa đối vá»›i RX-550 lĂ  thay thế vải phủ cĂ¡nh Dacron bằng Ceconite bền hÆ¡n vĂ  giữ cĂ¡nh mĂ¡y bay tốt hÆ¡n.

Beaver cĂ³ má»™t lịch sá»­ rạng rỡ. Nếu bạn hỏi cĂ¡c phi cĂ´ng lĂ¡i mĂ¡y bay nhỏ hoặc mĂ¡y bay nhẹ khắp thế giá»›i, nhiều người sẽ nĂ³i rằng họ chẳng lạ gì loại mĂ¡y bay nĂ y.