Vật liệu vô định hình: biến máy to thành nhỏ

(VietNamNet)-Các nhà khoa học VN đã chế tạo thành công vật liệu từ vô định hình và ứng dụng vật liệu này để sản xuất máy biến áp tần số cao dùng cho máy hàn, máy ozone cũng như các khí tài quân sự.

Vật liệu từ vô định hình được sản xuất dưới dạng lá mỏng, có chiều rộng 30-50mm nên có nhiều ứng dụng

Theo GS Nguyễn Hoàng Nghị thuộc Viện Vật lý Kỹ thuật, ĐH Bách khoa Hà Nội, đây là lần đầu tiên loại vật liệu này được chế tạo tại VN. Khi được sử dụng để sản xuất máy biến áp tần số cao, vật liệu từ vô định hình góp phần thu nhỏ kích thước máy biến áp xuống hàng chục lần, so với máy biến áp thông thường.

Tại Viện Vật lý Kỹ thuật, vật liệu từ vô định hình được sản xuất dưới dạng những lá kim loại mỏng, dày khoảng 0,03mm, rộng 30-50mm. Để tạo ra nó, các chuyên gia đã nung nóng hỗn hợp gồm sắt, coban và một số phụ gia rồi dùng cánh tay robot phun lên một trục quay cực nhanh. Kết quả là các lá kim loại sẽ văng ra ngoài dưới dạng băng mỏng và nguội với tốc độ 1 triệu độ/giây. Do vậy, vật liệu không kịp kết tinh, buộc phải đông cứng ở dạng không trật tự - tức là vật liệu từ vô định hình.

Sau đó, các chuyên gia thuộc Viện đã dùng vật liệu từ vô định hình để sản xuất máy biến áp tần số cao với tần số 400-50.000Hz. Những máy biến áp tần số cao nói trên có kích thước nhỏ hơn hàng chục lần so với máy biến áp thông thường sử dụng tôn silic. Trong những năm qua, Viện đã cung cấp hàng trăm máy biến áp loại này cho quân đội để sữa chữa khí tài quân sự do Nga sản xuất trước đây. Kết quả kiểm tra cho thấy mặc dù làm bằng loại vật liệu khác biệt song máy biến áp có chất lượng và tính năng ngang bằng so với máy biến áp của Nga.

Không chỉ dừng lại ở thành công trên, Viện Vật lý Kỹ thuật còn ứng dụng vật liệu từ để sản xuất thiết bị phục vụ dân sinh, chẳng hạn máy hàn xách tay và máy tạo khí ozone dùng trong gia đình. Nhờ biến áp tần số cao nên kích thước của máy hàn được thu nhỏ từ 50kg (nếu dùng tôn silic) xuống còn 5kg. Không chỉ thu nhỏ kích thước của thiết bị, máy biến áp tần số cao còn làm cho máy hàn có dòng ổn định hơn, mối hàn mịn hơn. Giá của máy hàn xách tay do Viện chế tạo hiện có giá khoảng 300 đôla, tương đương máy của Hàn Quốc.

GS Nghị cho biết Viện đang tiến hành chuyên giao công nghệ sản xuất các loại vật liệu từ hiện đại, trong đó có vật liệu từ vô định hình cho nhà máy quốc phòng MI.

• Minh Sơn