(VietNamNet) - "Đến nay, Phòng Sinh học Phân tử - Viện Pasteur TP.HCM đã giải mã xong toàn bộ 8 đoạn gien virus H5N1 gây bệnh cúm gà ở Việt Nam. Từ đó, có thể kết luận chủng virus cúm gia cầm ở Việt Nam có cấu trúc khác nhiều so với chủng virus đã gây ra dịch cúm ở Hong Kong năm 1997." - TS Cao Bảo Vân nói.

H5N1 ở Việt Nam: dạng đột biến?

Virus H5N1.

"Kết quả giải mã trên cho thấy vì sao các loại thuốc tiêm chủng cúm gia cầm hiện nay đã không có tác dụng mấy đối với bệnh dịch đang diễn ra ở Việt Nam." - TS Cao Bảo Vân, phụ trách Phòng Sinh học Phân tử, Viện Pasteur TP.HCM đã tiết lộ như trên vào ngày 13/2 - "Tuy vậy, kết quả cuối cùng về giải mã gien này phải do Viện Pasteur TP.HCM công bố chính thức, do việc phân tích gien virus H5N1 vẫn đang trong vòng nghiên cứu tiếp tục." 

PCR (Polymerase Chain Reaction - phản ứng chuỗi trùng hợp) là một phương pháp khá phổ biến trong các phòng thí nghiệm gien hiện nay. Phương pháp này sử dụng một enzyme có khả năng tổng hợp rất nhanh một số lượng ADN lên tới trăm tỉ, khởi từ 1 phân tử ADN "mồi". Phương pháp PCR đã được hãng Cetus (Mỹ) đưa ra vào năm 1985. Trong trường hợp giải mã gien virus H5N1 ở Phòng Sinh học Phân tử - Viện Pasteur TPHCM, lúc đầu, các nhà khoa học đã sử dụng "đoạn mồi" của Hong Kong và cho chạy trên 6 mẫu bệnh phẩm, nhưng đã không thành công. Cuối cùng, phải sử dụng những "cặp mồi" khác" mới có đủ lượng ADN để tiến hành giải mã gien.

Sau khi đã có trong tay toàn bộ mã gien virus H5N1, hiện Phòng Sinh học Phân tử - Viện Pasteur TP.HCM đang tiến hành so sánh nó với mã gien của các chủng virus cúm khác đã được công bố. Từ đó, các nhà khoa học mới có thể rút ra kết luận về đặc điểm của chủng virus cúm H5N1 ở Việt Nam.

Điều TS Cao Bảo Vân lo ngại là những đột biến của gien virus cúm gia cầm H5N1 ở Việt Nam có thể làm tăng độc tính của virus và gây ra nhiếu mối nguy hiểm hơn cho con người.

Khi nhà khoa học = "con nợ"...

Phải khó khăn lắm mới chụp  được ảnh TS Cao Bảo Vân,  (bìa trái ảnh), do cô liên tục từ chối cung cấp thông tin lẫn việc chụp ảnh. VietNamNet hoà n toàn chia sẻ với TS Vân về các lý do cô nêu ra, và cả việc các chuyên viên của Viện Pasteur TP.HCM đang là "con nợ" khi chạy vạy vay mượn hóa chất, dụng cụ xét nghiệm để nghiên cứu bản đồ gien virus H5N1. (Ảnh: Bích Vân)

Theo lời kể của TS Cao Bảo Vân, thoạt tiên Viện Pasteur TP.HCM chỉ có ý định giải mã đoạn gien H5 của virus cúm gia cầm, do đây là đoạn gien được các nhà khoa học quan tâm nhiều nhất. Kết quả phân tích đoạn gien này sẽ giúp chế tạo loại vắc-xin phù hợp đối với dịch cúm gia cầm ở Việt Nam. Về sau, theo sự chỉ đạo của Viện, Phòng Sinh học Phân tử đã tiến hành giải mã toàn bộ 8 đoạn gien virus H5N1. Việc giải mã gien virus không phải là điều mới mẻ, do trước đó Phòng đã phối hợp với Đại học Colorado (Mỹ) dùng kỹ thuật PCR để phát hiện vi khuẩn Bartonella (gây bệnh viêm màng tim trong) đầu tiên ở Việt Nam.

Ai sẽ giúp các chuyên viên của Phòng Sinh học Phân tử, Viện Pasteur TP.HCM (trong ảnh) thoát khỏi vai "con nợ" bất đắc dĩ trong cơn đại dịch cúm gia cầm  hiện nay?  (Ảnh: Bích Vân)

Trả lời câu hỏi vì sao đến nay, Viện Pasteur TP.HCM vẫn chưa có công bố gì thêm xung quanh việc giải mã và phân tích kết kết quả gien virus H5N1, trong khi Viện đã công bố giải mã được đoạn gien H5 từ ngày 4/2,  TS Cao Bảo Vân tâm sự:  Hiện nay, Phòng Sinh học Phân tử vẫn chưa có... kinh phí (chủ yếu dành để mua các hoá chất cần thiết) cho việc giải mã gien virus H5N1!

Để giải mã gien, phải qua nhiều công đoạn như tách chiết, nhân bản gien, điện di, tinh sạch, đánh dấu gien... Những công đoạn ấy đều đòi hỏi phải có nhiều bộ kít (hoá chất xét nghiệm) khác nhau, có giá từ vài triệu đến vài chục triệu đồng một bộ. Thiếu kit, TS Cao Bảo Vân cùng đồng nghiệp phải chạy vạy nhiều nơi để vay mượn hoá chất mang về xét nghiệm. "Tôi cũng đang là "con nợ" của một số nhà cung cấp dụng cụ xét nghiệm ở Singapore..." - TS Cao Bảo Vân thú thật.

Bích Vân