Hỏi: Tôi 50 tuổi đi khám sức khỏe, qua xét nghiệm máu và siêu âm bác sĩ nói tôi bị gan nhiễm mỡ do rượu. Xin hỏi tại sao uống rượu lại gây nhiễm mỡ gan? Chữa như thế nào?

Thói quen uống rượu làm gan suy yếu chức năng mỗi ngày.

Trả lời: Nhiễm mỡ gan là hình thái bệnh lý hay gặp, trong đó gan bị nhiễm mỡ dưới dạng những hạt mỡ (triglycerit) to hoặc nhỏ, làm suy giảm chức năng gan gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

Chúng ta đều biết, sau khi lipid thức ăn xuống ruột sẽ được hấp thu dưới dạng các axit béo, glyxerol, monoglyxerin. Hầu hết các axit béo này được đưa đến gan, sau đó được este hóa thành triglycerit. Ngoài axit béo của thức ăn, axit béo cũng được tổng hợp ở gan từ axetat. Một số axit béo cũng được este hóa với cholesterol thành photpholipid hoặc oxy hóa thành CO2 và axeton. Triglycerit được tạo thành sẽ liên hợp với lipoprotein do gan sản xuất để bài xuất ra khỏi gan.

Vì vậy, nhiễm mỡ ở gan chủ yếu do 3 nguyên nhân sau: tăng tạo mỡ ở gan, giảm bài xuất mỡ ra khỏi gan và tăng huy động mỡ từ các mô trong cơ thể. Có nhiều nguyên nhân gây nhiễm mỡ gan như suy dinh dưỡng, tiểu đường, béo phì, nhiễm độc thuốc... nhưng một trong những nguyên nhân hay gặp là nhiễm mỡ gan do rượu.

Sao uống rượu lại hại gan?

Hiện nay, cơ chế nhiễm mỡ gan do rượu chưa hoàn toàn sáng tỏ; nhưng người ta thấy rượu có thể tác động tới tất cả các khâu chuyển hoá lipit qua gan. Uống rượu làm tăng huy động mỡ từ các mô dự trữ, tăng cacbohydrat, axit glucorophotphat dẫn đến tăng este axit béo do đó làm tăng tạo triglycerit.

Ngoài ra rượu còn làm giảm oxy hóa axit béo ở ngoài gan. Suy giảm chức năng gan kết hợp với dinh dưỡng kém ở người uống rượu làm giảm tổng hợp lipoprotein dẫn đến ức chế quá trình thải mỡ ở gan. Hậu quả cuối cùng là tăng nhiễm mỡ ở gan, tế bào gan có các hốc chứa đầy mỡ thường đẩy nhân tế bào lệch về một phía.

Uống rượu có thể gây hình thái nhiễm mỡ gan cấp tính hoặc mãn tính. Trong nhiễm mỡ gan cấp tính, bệnh nhân có thể có cơn đau bụng cấp vùng gan do căng giãn bao gan, xét nghiệm thấy tăng men transaminase, tăng bilirubin máu, tăng photphatase kiềm... Một số bệnh nhân có thể có biểu hiện rối loạn tâm thần.

Nhiễm mỡ gan mạn tính thường phụ thuộc vào mức độ, thời gian uống rượu và các điều kiện bệnh lý kèm theo. Khi nhiễm mỡ gan mạn tính, bệnh nhân có thể chán ăn, chướng bụng, đau tức vùng gan, run tay, loạn thần, xét nghiệm thấy suy giảm chức năng gan. Siêu âm thấy nhu mô gan tăng âm đều. Tiến triển có thể dẫn đến viêm gan mãn tính, xơ gan...

Điều trị

Ðể điều trị nhiễm mỡ gan do rượu, biện pháp trước tiên là ngừng uống rượu. Người ta thấy rằng sau 4-6 tuần ngừng uống rượu, tổn thương nhiễm mỡ gan do rượu sẽ phục hồi.

Bên cạnh đó cần chú ý các biện pháp tăng cường dinh dưỡng, kiểm soát các bệnh lý kèm theo (tiểu đường, béo phì, suy dinh dưỡng...). Có thể dùng một số vitamin C, E... Hiện nay, tác dụng của những thuốc tăng đào thải mỡ ra khỏi gan còn rất hạn chế.

TS. Phạm Quang Cử, Sức khoẻ & Đời sống