Phát hiện giun 'ba không' - không mắt, tai và ruột

Hai loài giun lạ, không mắt, dạ dày và thậm chí là không miệng vừa được phát hiện ký sinh trên xương của cá voi chết tại vịnh Monterey, California.

Đây là một con giun cái Osedax frankpressi. Mô màu xanh là nơi vi khuẩn được tìm thấy và một phần bị xé rách để lộ buồng trứng màu trắng

Nhà nghiên cứu Robert Vrijenhoek cho biết: ''Còn nhiều thứ cần khám phá trên thế giới. Chúng ta tình cờ tìm thấy một số thứ... và phát hiện một vài vật khác bởi chúng ta nhìn vào những nơi mà trước đây ít người thăm dò, chẳng hạn như công việc chúng tôi đang làm dưới đại dương sâu thẳm''. Trong trường hợp này, hai loài giun được phát hiện ở độ sâu 2.800m.

Trưởng nhóm nghiên cứu Greg Rouse thuộc Viện Bảo tàng Australia nói: ''Thăm dò biển sâu tiếp tục tiết lộ những điều mới lạ về sinh học, chẳng hạn như loài giun đáng chú ý trên''. Theo ông, hai loài giun dài 2,5-3,8cm, có những chùm lông vũ sặc sỡ làm mang và ''rễ'' xanh này thâm nhập vào xương của cá voi chết. Vi khuẩn sống trong giun tiêu thụ chất béo và dầu ở xương cá voi. Các chuyên gia đặt tên cho hai loài giun này là Osedax, một giống mới (trong tiếng La tinh, osedax có nghĩa là ăn xương.

Hai loài giun trên sẽ giúp các nhà khoa học hiểu chu kỳ carbon ở đáy đại dương. Một con cá voi chết tương đương ''tuyết biển'' 2.000 năm trôi dạt xuống đáy biển. Tuyết biển được tạo nên từ các mẩu cá chết và nhiều chất khác, lắng xuống đáy biển, làm thức ăn cho nhiều loài sinh vật dưới đó. Theo Vrijenhoek, phát hiện này làm tăng thêm hiểu biết của con người về điều xảy ra với carbon hữu cơ dưới đáy biển.

Vrijenhoek cho biết ban đầu họ thắc mắc tại sao mọi con giun ăn xương cá voi mà họ tìm thấy là giun cái. Rouse đã đưa một số con tới phòng thí nghiệm của ông để nghiên cứu và phát hiện những con giun đực tí hon sống... bên trong giun cái. Có tới 50-100 con giun đực trong mỗi giun cái. Giun đực vẫn chứa các mẩu noãn hoàn, như thể chúng không bao giờ phát triển qua giai đoạn ấu trùng song vẫn mang một lượng lớn tinh trùng. Trong khi đó, giun cái mang đầy trứng.

Ban đầu, các nhà nghiên cứu không thể xác định loại sinh vật mà họ tìm thấy. Những con giun này không có miệng, ruột và những đoạn rõ ràng giống mọi loài giun khác. Trông chúng giống phiên bản thu nhỏ của những loài giun nhỏ sống ở các miệng phun thuỷ nhiệt dưới đại dương. Miệng phun thuỷ nhiệt là những vết nứt trên nền đại dương nơi các bong bóng nước cực nóng và giàu khoáng chất phun lên qua vỏ Trái đất.

Do vậy, nhóm nghiên cứu đã trích ADN từ những loài giun mới này và phát hiện chúng có họ với giun ở miệng phun thuỷ nhiệt. Giun thuỷ nhiệt có các nhóm vi khuẩn, cho phép chúng sống bằng sulfide được giải phóng từ miệng phun. Trong khi đó, giun mới mang những vi khuẩn ký sinh để tiêu hoá chất béo từ xương cá voi. Giun mới được chia làm hai loài và các nhà nghiên cứu kết luận tổ tiên chung, gần nhất của chúng, sống cách đây chừng 42 triệu năm, cùng thời điểm tiến hoá lần đầu tiên của cá voi. Các nhà nghiên cứu đặt tên cho hai loài giun Osedax là rubiplumus và frankpressi. Họ đã tìm thấy chúng bằng một tàu ngầm điều khiển từ xa.

• Minh Sơn (Theo Science)