Vô số các nỗ lực phát triển máu nhân tạo trong quá khứ đã thất bại do bác sĩ hiểu biết sai về khoa học căn bản. Tuyên bố này do một nhóm các nhà nghiên cứu đưa ra sau khi một loại máu nhân tạo được sản xuất theo lý thuyết khác biệt của họ tỏ ra rất hứa hẹn trong các thử nghiệm sơ bộ.
 |
| Máu nhân tạo sẽ góp phần giảm tình trạng khan hiếm máu tại các bệnh viện hiện nay. |
Máu nhân tạo sẽ giúp giảm nạn khan hiếm máu cũng như bảo vệ bệnh nhân khỏi bị nhiễm các căn bệnh khác từ nguồn máy bị ô nhiễm. Về lý thuyết, máu nhân tạo có thể truyền cho tất cả mọi người mà không bị đào thải. Do vậy, người bị tại nạn có thể được truyền máu ngay lập tức mà không cần xét nghiệm để xác định nhóm máy. Một loại máu nhân tạo tồn tại lâu dài, không cần được trữ lạnh, sẽ là lý tưởng để sử dụng khi có thảm hoạ, chiến tranh và ở những vùng xa xôi.
Phần lớn các loại máu nhân tạo được dựa trên nhiều dạng haemoglobin - protein vận chuyển oxy ở phần lớn động vật. Máu nhân tạo có thể tuần hoàn dễ dàng và có lực hút thấp đối với oxy để giải phóng oxy dễ dàng. Trong thập kỷ qua, các cuộc thử nghiệm sơ bộ đối với nhiều loại máu nhân tạo trông có vẻ rất hứa hẹn. Tuy nhiên, nhiều loại đã gây ra ảnh hưởng tại hại: phá vỡ mao mạch, ngắt nguồn oxy cung cấp cho mô.
Theo các nhà nghiên cứu, lý do là haemoglobin trong máu nhân tạo trôi tự do chứ không được bọc trong tế bào máu đỏ. Điều đó cho phép nó chui vào khoảng không gian giữa các tế bào nơi nó thu nhặt nitric oxide - phân tử giúp làm giãn mạch. Tuy nhiên, Marcos Intaglietta thuộc ĐH California lại cho rằng các đặc trưng vật lý của máu nhân tạo chính là nguyên nhân. Theo ông, các đặc điểm đó làm loãng máu, giảm ứng suất trong mao mạch và dẫn tới hiện tượng co mạch.
Theo Robert Winslow, người sáng lập Công ty Máu nhân tạo Sangart, việc phát triển máu nhân tạo có ái lực (lực hút) thấp đối với oxy cũng là một... sai lầm. Các loại máu nhân tạo hiện nay giải phóng oxy của chúng trong các động mạch chứ không phải trong mao mạch giống máu bình thường. Sự giải phóng sớm này có thể gây ra hiện tượng co mạch. Công ty của Winslow đã áp dụng những ý tưởng trên để sản xuất một loại máu nhân tạo tên là MP4.
MP4 chứa các phân tử haemoglobin có phủ olyethylene glycol để làm chúng cồng kềnh hơn. Do vậy, máu nhân tạo đặc hơn hoặc nhớt hơn máu tự nhiên. Lớp phủ cũng làm cho MP4 có lực hút với oxy cao hơn. Kết quả thử nghiệm cho thấy MP4 giải phóng oxy trong các mao mạch.
Một cuộc thử nghiệm nhỏ liên quan tới 20 bệnh nhân ở Thuỵ Điển vào tuần trước đã cho kết quả tích cực. Chi tiết chưa được công bố song các cuộc thử nghiệm khác trên lợn cho thấy chúng không có dấu hiệu co mạch. Những con chuột đồng mất nhiều máu phục hồi tốt hơn khi được tiếp MP4 so với máu đỏ. Lượng MP4 mà chuột đồng cần để cung cấp cho mô ít hơn so với lượng máu đỏ. Do vậy, các nhà nghiên cứu nghĩ rằng đây MP4 chỉ giải phóng oxy ở nơi có mức oxy thấp nhất.
Vậy thành công của MP4 có phải là bằng chứng chứng tỏ Winslow và đồng nghiệp của ông đúng? Theo John Olson, chuyên gia máu nhân tạo tại ĐH Rice ở Texas, MP4 hoạt động tốt chỉ bởi haemoglobin quá lớn nên không thể chui vào vùng không gian giữa các tế bào và phá huỷ nitric oxide. Độ nhớt và lực hút oxy không phải là những nhân tố then chốt. Tuy nhiên, bằng thí nghiệm gần đây, Intaglietta chỉ ra rằng độ nhớt đóng vai trò quan trọng. Hiện nay, khi bệnh nhân mất máu, họ thường được tiếp nước muối để thay thế lượng bị mất. Tuy nhiên, quá nhiều dung dịch nước muối sẽ làm loãng máu, dẫn tới hiện tượng co mạch.
Nhóm của Intaglietta chỉ ra rằng nếu động vật được tiếp một loại dung dịch có độ nhớt cao hơn dung dịch nước muối, mao mạch của họ không bị co lại. Động vật được tiếp dung dịch đó có thể sống lâu hơn so với những con được tiếp dung dịch nước muối ngay cả khi mức oxy trong máu giảm tới mức có thể gây tử vong.
| 
