Đã bao giờ bạn quan sát đàn kiến di chuyển chưa? Mặc dù có rất đông kiến tham gia "giao thông" nhưng không bao giờ chúng rơi vào tình trạng tắc đường cả. Vậy đâu là bí quyết giữ gìn trật tự giao thông của loài kiến?

Bớt tắc đường đồng nghĩa với việc lấy được nhiều thức ăn hơn.

Trên đường đi kiếm ăn, kiến thợ đánh dấu đường bằng mùi của chính cơ thể chúng, giúp cho kiến khác nhanh chóng tìm đường và "xử lý" nguồn thức ăn. Càng nhiều kiến tham gia đi trên con đường này, tín hiệu hóa học càng đậm mùi và trở nên hấp dẫn hơn rất nhiều. Tuy nhiên, nếu lượng kiến trở nên quá đông, rắc rối sẽ lập tức nảy sinh: chúng phải đối mặt với nguy cơ tắc đường. Theo nhóm nghiên cứu do nhà sinh học Vincent Fourcassié thuộc ĐH Paul Sabatier (Toulouse, Pháp) phụ trách, kiến là những chuyên gia thực thụ trong lĩnh vực chống tắc đường. Cách làm của chúng rất đơn giản: đẩy nhau ra khỏi tuyến đường chính.

Fourcassié và cộng sự cho kiến vườn đen (Lasius niger) tiếp xúc với một nguồn đường ngọt. Để đến đấy, lũ kiến buộc phải đi qua một cây cầu được chia làm hai nhánh có chiều rộng bằng nhau (10mm). Mặc dù số lượng kiến đi lấy thức ăn đã trở nên quá tải, chúng vẫn chỉ chen nhau đi trên tuyến đường được đánh dấu từ trước, chứ ít con chịu đi sang tuyến khác. Tuy nhiên, khi chiều rộng cầu bị thu hẹp xuống còn 6mm hoặc nhỏ hơn, dòng kiến được chia tương đối đều cho cả hai tuyến. Nguyên nhân là do lũ kiến xuất phát từ tổ vấp phải lũ kiến từ nguồn thức ăn trở về và bị đẩy sang tuyến đường bên cạnh.

Điều này trái hẳn với dự đoán của nhóm nghiên cứu. Các nhà khoa học cho rằng lũ kiến sẽ phải vòng lại và trở về tổ, nhưng kết quả đã trở nên hoàn toàn khác khi chúng giải quyết tắc nghẽn một cách hợp lý. Cách làm này cho phép kiến duy trì được nguồn thức ăn trở về tổ, ngay cả khi số lượng kiến tham gia "giao thông" quá đông. Fourcassié cho rằng, loài kiến áp dụng phương pháp "phân luồng" tương tự để kiểm soát tình hình giao thông trong đường ngầm dưới mặt đất.

Nguyên tắc phân luồng của loài kiến có thể được áp dụng để quản lý dòng dữ liệu qua mạng, chẳng hạn như hệ thống điện thoại. Chúng ta có thể hy vọng rằng, trong một tương lai không xa, hiện tượng mạng thông tin quá tải sẽ được giải quyết ổn thoả.

Khánh Hà (Theo Nature)