Khi điều tra hố thiên thạch Chicxulub ngoài khơi bán đảo Yucatan (Mexico), các nhà khoa học quốc tế  đã tỏ ý nghi ngờ lý thuyết phổ biến về sự tuyệt chủng của khủng long cách đây 65 triệu năm. Theo họ, vụ va chạm hình thành nên hố này xảy ra trước đó khá lâu nên không thể một mình gây ra sự tuyệt chủng của khủng long.

Nhiều bằng chứng chỉ ra rằng một tiểu hành tinh hoặc sao chổi đã lao vào Trái đất cách đây chừng 65 triệu năm, gây ra hoạt động phun trào của núi lửa và những thay đổi về khí hậu. Cuối cùng, thay đổi đó đã dẫn tới sự tuyệt chủng của khủng long. Khi miệng hố khổng lồ, gần như chìm nghỉm trong nước, được tìm thấy ngoài khơi Yucatan, dường như nó là một bằng chứng hoàn hảo.

Các nhà nghiên cứu quốc tế cho biết: ''Kể từ đầu những năm 1990, hố Chicxulub ở Mexico được coi là bằng chứng ủng hộ lý thuyết một tiểu hành tinh đã giết khủng long và gây ra sự tuyệt chủng hàng loạt của nhiều sinh vật khác tại thời điểm chuyển giao giữa Kỷ phấn trắng và Kỷ thứ ba (thời điểm K-T) cách đây 65 triệu năm''. Tuy nhiên, một lõi hoá thạch được khoan ở giữa hố Chicxulub cho thấy nó có trước thời điểm K-T hơn 300.000 năm. Do vậy, hố không gây tuyệt chủng hàng loạt vào cuối Kỷ Phấn trắng như mọi người vẫn tin''.

Các chuyên gia Đức, Thụy Sĩ và Mexico do Gerta Keller thuộc ĐH Princeton đứng đầu đã nghiên cứu một mẫu hoá thạch ở độ sâu 1.500m bên dưới bề mặt hiện nay tại giữa hố có đường kính hơn 200km này. Những mẫu khác bao gồm các mẩu đá tí hon trông giống như thuỷ tinh. Có lẽ chúng đã tan chảy trong một vụ va chạm với thiên thạch và dường như có cách đây 65 triệu năm, hơn kém một vài trăm nghìn năm. Tuy nhiên, hoá thạch trong lõi cho thấy hố bị nổ tung 300.000 năm trước thời điểm K-T. Bằng chứng từ tính cũng cho thấy nó cổ hơn so với mọi người vẫn nghĩ.

Thiên thạch tạo ra miệng hố ở Yucatan.

Phát hiện mới ủng hộ một lý thuyết rằng khủng long và các dạng sống khác đã bị tuyệt diệt trong một loạt thảm hoạ. Những thảm hoạ đó đã làm thay đổi Trái đất. Nhóm nghiên cứu lưu ý có những hố khác từ thời điểm này và không một hố nào đủ lớn để tự làm thay đổi Trái đất. Tuy nhiên, các tiểu hành tinh va chạm với Trái đất đúng vào thời kỳ núi lửa hoạt động mạnh (thời kỳ Deccan), khí quyển ấm lên và các đợt tuyệt chủng lớn xảy ra.

Keller cho biết: ''Hố Chicxulub hình thành vào một thời điểm núi lửa hoạt động mạnh. Núi lửa hoạt động mạnh đã gây ra hiệu ứng nhà kính''. Tên Deccan khởi nguồn từ một khu vực hiện nay là Ấn Độ - nơi một lượng lớn nguyên liệu nóng chảy phun lên từ gần lõi Trái đất cách đây 65 triệu năm. Sự phun trào đó đã giải phóng một lượng khí carbon khổng lồ, gây ra hiệu ứng ấm hoá, làm nhiều loài động thực vật tuyệt chủng.

Nhóm nghiên cứu kết luận: ''Nghiên cứu cho thấy hố Chicxulub có lẽ là một trong nhiều thảm hoạ, làm cho số phận của khủng long trở nên tồi tệ hơn chứ không phải là thủ phạm giết toàn bộ loài động vật này''. Nhóm nghiên cứu cần tìm hố thực sự làm khủng long tuyệt chủng hoàn toàn. Có lẽ nó là hố Shiva ở Ấn Độ, có ở cùng thời kỳ. Keller nói: ''Có bằng chứng về một vụ va chạm thứ ba, xảy ra cách đây chừng 150.000 năm sau vụ tuyệt chủng hàng loạt K-T. Vụ va chạm này có lẽ làm cho động thực vật toàn thế giới khó có thể phục hồi khỏi những tác động của thiên thạch cũng như từ trong lòng Trái đất".

Minh Sơn (theo Reuters)